Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2022 roku

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Przemysław Kociński

Protokolant st. sekretarz sądowy Dorota Dąbrowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2022 roku w B.

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w I.

przeciwko M. Ś.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami, w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się postanowienia o kosztach zawartego w niniejszym wyroku do dnia zapłaty,

III.  zwraca powodowi ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 1.000,00 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki,

IV.  zwraca pozwanemu ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 1.000,00 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki.

Sędzia Przemysław Kociński

Sygn. akt VIII GC 658/21

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w I. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. Ś., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Gospodarstwo Rolne (...), kwoty 65.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty. Ponadto domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wyjaśnił, iż współpraca gospodarcza między stronami trwała od kilku lat. Dodał, że w ramach owej współpracy pozwany był zawsze reprezentowany przez ojca G. Ś.. Nadmienił, że pozostawała ona ściśle związana również ze spółką (...) Spółką z o.o. z siedzibą w G., którą również reprezentował G. Ś.. Powód zaznaczył, że strony postępowania zawierały liczne umowy sprzedaży w formie negocjacji ustnych. W ramach powyższego kupił od spółki (...) Spółki z o.o. z siedzibą w G. nasiona trawy – życicy (...), co zostało potwierdzone fakturą VAT numer (...) z dnia 31 sierpnia 2018 r., która opiewała na kwotę 65.010, 60 zł. Jak wskazano w treści pozwu, w dniu dostawy prezes zarządu spółki (...) Sp. z o.o. G. Ś. wraz z ówczesnym reprezentantem powoda zawarli ustne porozumienie, wskutek którego ustalono, że zapłata należności przysługującej (...) Sp. z o.o. w stosunku do (...) Sp. z o.o. z tytułu w/w umowy sprzedaży zostanie uregulowana poprzez przekazanie 65.000,00 zł na rachunek bankowy pozwanego, co zostało wykonane w dwóch transzach. Mimo powyższego w dniu 15 maja 2020 roku powód otrzymał od (...) Sp. z o.o. dokument kompensaty wzajemnych wierzytelności stron obejmujący fakturę VAT numer (...). Co więcej w dniu 18 maja 2020 r. otrzymał wezwanie do zapłaty pozostałej należności wynikającej z rzeczonej faktury VAT. Wszystko powyższe w ocenie powoda świadczyło o tym, iż porozumienie w zakresie sposobu zapłaty należności objętej fakturą VAT numer (...) nie doszło do skutku. Konsekwencją powyższego miało być natomiast to, iż pozwany otrzymał dochodzoną kwotę bez żadnej podstawy prawnej i jest zobowiązany do jej zwrotu.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym, w sprawie o sygn. akt VIII GC 658/21 w dniu 12 kwietnia 2021 r., Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego orzeczenia sprzeciw wniósł pozwany, zaskarżając nakaz zapłaty w całości oraz wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Ponadto domagał się zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko, przyznał, iż doszło do zawarcia przez strony oraz spółkę (...) Sp. z o.o. ustnego porozumienia, na podstawie, którego ustalono, że zapłata za fakturę VAT numer (...) na kwotę 65.010,60 zł uregulowana miała zostać na jego rachunek w zakresie kwoty 65.000 zł. Zaznaczył także, że powód przelał przedmiotową kwotę w dwóch transzach. Potwierdził także przesłanie oświadczenia o potrąceniu oraz wezwania do zapłaty, jednakże wskazał, iż powyższe wynikało z omyłki w księgowości (...) Sp. z o.o. Pozwany wskazał, iż brak jest podstaw do zakwestionowania zawartego porozumienia, które zostało w całości wykonane. Mimo podjętych prób polubownego rozwiązania sporu, w tym sporządzenia projektu porozumienia, strony nie uzgodniły wspólnego stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w I. prowadzi działalność m.in. w zakresie sprzedaży materiału siewnego.

Pozostawał on w stałych relacjach gospodarczych z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz pozwanym M. Ś., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Gospodarstwo Rolne (...).

(...) Sp. z o.o. oraz M. Ś. w kontaktach z powodem byli reprezentowani przez G. Ś..

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS – k. 12-13

Powód w 2018 r. kupił od (...) Spółki z o.o. z siedzibą w G. m.in. nasiona trawy – życicy (...) za kwotę 65.010,60 zł. Towar dostarczono powodowi w dniu 21 sierpnia 2018 r.

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód : faktura VAT nr (...) z dnia 31.08.2018 r. – k.18

W dniu dostawy G. Ś. – prezes zarządu spółki (...) Sp. z o.o. wraz z ówczesnym reprezentantem powoda P. Z. zawarli ustne porozumienie, wskutek którego ustalono, że zapłata należności przysługującej (...) Spółce z o.o. w stosunku do (...) Sp. z o.o. z tytułu umowy sprzedaży życicy (...) stwierdzonej fakturą VAT numer (...) zostanie uregulowana poprzez przekazanie 65.000,00 zł w dwóch transzach na rachunek bankowy pozwanego. W pozostałym zakresie (10,60 zł) przedmiotowa należność będzie podlegała kompensacie.

Dowód : zeznania świadków: P. Z. – protokół elektroniczny k. 162, G. Ś. – protokół elektroniczny k. 162, przesłuchanie pozwanego – protokół elektroniczny k. 178

Powód przelał na rachunek bankowy pozwanego następujące kwoty:

-

50.000,00 zł w dniu 21 sierpnia 2018 r., tytułem „fak za (...),

-

15.000,00 zł w dniu 4 września 2018 r., tytułem (...).

Okoliczności bezsporne, a nadto dowód : potwierdzenia zapłaty – k. 19-20

W dniu 15 maja 2020 roku powód otrzymał od (...) Sp. z o.o. dokument datowany na 13 maja 2020 roku, w którym wskazano, iż wierzytelności powoda z tytułu faktury VAT numer (...) na kwotę 39.160,80 złotych i faktury VAT numer (...) na kwotę 5.775,00 zł zostały skompensowane z wierzytelnością wynikającą z faktury VAT numer (...) na kwotę 65.010,60 zł.

Do pisma dołączono dokument z dnia 29 lipca 2019 r. oznaczony jako potwierdzenie kompensaty, w którym wskazano, iż dokonano kompensaty należności i zobowiązań z w/w dokumentów.

Dowód: pismo (...) Sp. z o.o. – k.22, potwierdzenie kompensaty z dnia 29 lipca 2019 r. – k. 23

W dniu 18 maja 2020 r. powód otrzymał od pełnomocnika spółki (...) Sp. z o.o. pismo datowane na dzień 12 maja 2020 r. stanowiące wezwanie do zapłaty kwoty 75.483,12 zł, na którą składały się należności z faktury VAT numer: (...)w wysokości 55.408,32 zł oraz (...) w wysokości 65.010,60 zł (do zapłaty pozostaje kwota 20.074,80 zł).

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 24-25

W dniu 4 czerwca 2020 r. powód skierował do (...) Sp. z o.o. odpowiedź na wezwanie do zapłaty wskazując, iż należność wynikająca z faktury VAT nr (...) została w kwocie 65.000 zł przelana na rachunek M. Ś., zaś w pozostałej części (co do kwoty 10,60 zł) uregulowana w ramach potrącenia wzajemnych wierzytelności.

W piśmie z tego samego dnia powód uznał złożone przez (...) Sp. z o.o. oświadczenia o potrąceniu za bezzasadne z uwagi na to, iż w dacie składania oświadczenia, z racji uregulowania należności z tytułu faktury VAT nr (...), powód nie był już w tym zakresie dłużnikiem. Wskazano również, iż oświadczenie z dnia 29 lipca 2019 r. nigdy wcześniej nie dotarło do powoda.

Powyższe pisma zostały nadane do (...) Sp. z o.o. oraz pełnomocnika rzeczonej spółki w dniu 8 czerwca 2020 r. i odebrane przez pełnomocnika w dniu 10 czerwca 2020 r.

Dowód: pisma z 4.06.2020 r. wraz z potwierdzeniami nadania – k. 26-29

Pismem z dnia 10 czerwca 2020 r. pełnomocnik (...) Sp. z o.o. wezwał powoda do zapłaty łącznej kwoty 75.483,12 zł, na którą składały się należności z faktury VAT numer: (...) w wysokości 55.408,32 zł oraz (...) w wysokości 65.010,60 zł (do zapłaty pozostaje kwota 20.074,80 zł). Wskazano m.in., iż brak płatności spowoduje ujawnienie podmiotu w Krajowym Rejestrze Długów.

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 30, potwierdzenie nadania i odbioru – k. 70-72

W dniu 3 sierpnia 2020 roku powód wezwał pozwanego do niezwłocznej zapłaty kwoty 65.000 zł, przekazanej w dniach 21.08.2018 r. oraz 4.09.2018 r. jako zapłata należna spółce (...). o.o. z tytułu faktury VAT numer (...). W treści wezwania wskazano, iż pomimo zawartego porozumienia, dalsze postępowanie (...)Sp. o.o., w szczególności przesłanie kompensaty wzajemnych wierzytelności, należy uznać za przejaw tego, iż uprzednie porozumienie nie doszło do skutku. W związku z tym pozwany miał zostać bezpodstawnie wzbogacony. Wskazano, iż w przypadku braku zapłaty do dnia 10 sierpnia 2020 r. sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania sądowego.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 31-32

G. Ś., działając w imieniu (...) Sp. z o.o. oraz jako pełnomocnik syna M. Ś., prowadził rozmowy z reprezentantami powoda – P. Z., a następnie M. F.. Powyższe miały na celu rozwiązanie zaistniałych wątpliwości w zakresie wzajemnych rozliczeń, obejmowały wiele transakcji oraz były powiązane z podmiotami trzecimi. Pomimo prowadzonych rozmów oraz spotkań, w tym sporządzenia przez powoda projektu porozumienia, w którym strony miały uznać uregulowanie w całości faktury VAT numer (...), nie udało się osiągnąć konsensusu.

W toku prowadzonych rozmów, na prośbę M. F., G. Ś. skierował wniosek o wykreślenie powoda z Krajowego Rejestru Długów.

Dowód: projekt porozumienia – k.74, zeznania świadków: P. Z. – protokół elektroniczny k. 162, M. D. – protokół elektroniczny k. 162, M. F. – protokół elektroniczny k. 178, przesłuchania pozwanego – k. 176-176v.

Strona powodowa zmieniła nazwę na (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w I..

Dowód : informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS k. 123-126

Opisany stan faktyczny był częściowo bezsporny, ponieważ pozwany nie kwestionował otrzymania należności od powoda czy też podstawy na jakiej powyższa czynność została oparta. Niespornym było również przesłanie przez (...) Sp. z o.o. pism oraz wezwań w 2020 r., choć obie strony odmiennie je interpretowały i na ich podstawie wyciągały przeciwstawne wnioski. Pozostałe okoliczności Sąd ustalił w oparciu o przedłożone dokumenty prywatne, zeznania świadków i przesłuchanie strony pozwanej.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania świadka P. Z., gdyż były one jasne, konsekwentne oraz logiczne. Szczegółowo odniósł się on do większości okoliczności sprawy, w tym do kwestii związanej z płatnością za należności objęte niniejszym postępowaniem. Jego twierdzenia w tym zakresie korespondowały jednocześnie z pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym, stanowiąc jego istotne uzupełnienie. Jako usprawiedliwione, z uwagi chociażby na upływ czasu, należało uznać brak pamięci przez świadka szczegółów związanych ze złożonym oświadczeniem o potrąceniu przez (...) Sp. z o.o. i podejmowanych wówczas czynności.

Co do zasady za zgodne z rzeczywistością Sąd uznał zeznania świadka G. Ś., gdyż korespondowały one w zdecydowanej części z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Warto było wskazać, iż rzeczony świadek, pomimo, iż składał swój podpis, nie posiadał wiedzy na temat pism kierowanych do powoda czy też reakcji (...) Sp. z o.o., a związanych z rozliczeniem spornej faktury. W tym zakresie zasłaniał się niepamięcią, co mając na uwadze rolę jaką pełnił w rzeczonej spółce, należało ocenić jako co najmniej wątpliwe. Natomiast odnośnie prowadzonych rozmów pomiędzy nim a reprezentantami powodowej spółki jego wiedza miała bardzo ogólny zakres i tym samym nie pozwalała na przyjęcie konkretnych ustaleń.

Zeznania świadka G. O. Sąd ocenił jako wiarygodne, były bowiem spójne, jasne i logiczne. Jednocześnie jednak wiedza rzeczonego świadka, który nie brał bezpośredniego udziału w rozliczeniach stron oraz (...) Sp. z o.o., była bardzo ogólna, w związku z czym jedynie w niewielkim zakresie stanowiła podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

W podobny sposób należało ocenić zeznania świadka J. Ś.. Z racji wykonywanej funkcji nie uczestniczyła w spotkaniach G. Ś. i powoda, zaś wiedzę co do ich przebiegu posiadała z relacji osób trzecich. Tym samym powyższe nie mogły co do zasady stanowić ustaleń faktycznych w sprawie.

Wiarygodne były w ocenie Sądu zeznania świadka M. D., albowiem harmonizowały one ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, jawiły się jako spójne, osadzone w czasie i miejscu, a także wolne od tendencyjności. Za zgodne z rzeczywistością, mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, Sąd uznał w szczególności wskazanie, iż oświadczenie o potrąceniu oraz wezwanie do zapłaty pochodzące od (...) Sp. z o.o., a dotyczące faktury numer (...), wynikało z błędnego niezaksięgowania wpłaty dokonanej na rzecz pozwanego, czego szersze wyjaśnienie znajduje się w dalszej części uzasadnienia.

Na przymiot wiarygodności zasługiwały zeznania świadka M. F., albowiem był jasne, logiczne oraz konsekwentne. Przedstawił on przyczyny jakie spowodowały, iż powód uznał, iż doszło do błędnej zapłaty, a także wskazał na charakter i przebieg rozmów prowadzonych pomiędzy nim a G. Ś., który znajdował potwierdzenie w treści pozostałego materiału dowodowego sprawy.

Co do zasady wiarygodny był dowód z przesłuchania pozwanego, choć z racji tego, iż nie uczestniczył on zarówno w zawieraniu porozumienia jak też w prowadzonych następnie rozmowach w przedmiocie rozliczenia wzajemnej współpracy, przedmiotowy dowód nie miał istotnego znaczenia dla ustaleń faktycznych sprawy.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z zeznań świadków oraz dowód z przesłuchania stron w pozostałej części, gdyż miały one odnosić się do okoliczności pomiędzy stronami niespornymi, a więc co do zasady niewymagającymi dowodzenia. Nadto z racji tego, iż reprezentanci strony powodowej nie posiadali żadnej wiedzy na temat okoliczności sprawy, Sąd pominął dowód z przesłuchania strony powodowej.

Godzi się zauważyć w tym miejscu, iż podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia jest rozstrzyganie kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1996 roku, II CRN 173/95, publ. Lex nr 1635264). Skuteczne przedstawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak: orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99, publ. OSNAPiUS 2000, Nr 19, poz. 732; z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, publ. OSNC 2000, Nr 10, poz. 189; z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, publ. Lex nr 53136; z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, publ. Lex nr 56096). Ocena dowodów polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych, i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2003 r., II CK 75/02). Na sądzie orzekającym ciąży obowiązek dokonania oceny wszechstronnej, w czym mieści się wymaganie rozważenia wszystkich dowodów mających znaczenie dla przedmiotu sprawy oraz kierowania się w ocenie regułami logiki i doświadczenia życiowego nakazującego uwzględniać wzajemne związki między poszczególnymi faktami (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2005 r., II CK 385/04).

Sąd zważył, co następuje:

Przechodząc do właściwych rozważań merytorycznych należało wskazać, iż w przedmiotowej sprawie istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy należność, która została przelana na rachunek pozwanego (co nie było zagadnieniem spornym) miała oparcie w ustaleniach stron i tym samym pozwany był uprawniony do jej otrzymania. Powyższe zaś wiązało się z konieczność oceny, czy porozumienie pomiędzy powodem, pozwanym oraz (...) Sp. z o.o. odnoszące się do sposobu rozliczenia należności z tytułu faktury numer (...) było skuteczne w świetle okoliczności mających miejsce w dalszym toku współpracy w/w podmiotów.

Nie ulegało w ocenie Sądu wątpliwości, iż żądanie strony powodowej należało rozważyć na gruncie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia. Rzeczoną instytucję prawną reguluje art. 405 k.c., zgodnie, z którym kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Natomiast w myśl, art. 410 § 2 k.c. szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia jest świadczenie nienależne, a więc sytuacja, gdy ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Mając na uwadze powyższe, w świetle okoliczności sprawy, nie ulegało wątpliwości, iż istotą, swoistym punktem wyjścia dla wystąpienia rzeczonych instytucji, a następnie zasadności zgłoszonego roszczenia, było ustalenie czy istniała, w momencie uzyskiwania przez osobę trzecią świadczenia, podstawa prawna oraz faktyczna takiego przysporzenia bądź też czy rzeczona nie odpadła w toku dalszych czynności. Jasnym również było, iż wykazanie przedmiotowych przesłanek, mając na uwadze rozkład ciężaru dowodu, spoczywał na stronie powodowej, która wyprowadzała z powyższego korzystne skutki prawne.

Wbrew twierdzeniom strony powodowej w ocenie Sądu brak było podstaw do przyjęcia, iż świadczenie uzyskane przez pozwanego miało charakter świadczenia nienależnego.

Po pierwsze nie ulegało wątpliwości, w tym również co do zasady nie było sporne pomiędzy stronami, iż w momencie przekazywania przez powoda na rachunek bankowy pozwanego środków w kwocie łącznej 65.000 zł istniała podstawa do tego rodzaju przysporzenia. Powyższa wynikała z umowy jaka miała miejsce pomiędzy powodem, pozwanym reprezentowanym przez G. Ś. oraz (...) Sp. z o.o. Jej przedmiotem był sposób uregulowania należności z tytułu wierzytelności przysługującej (...) Sp. z o.o. w stosunku do powodowej spółki. Zgodnie z powyższym powód miał przekazać kwotę 65.000 zł na rachunek bankowy pozwanego, co miało skutkować uznaniem, iż w przedmiotowym zakresie należność z tytułu faktury numer (...) zostałaby uznana za spełnioną. Przedmiotowe ustalenia zostały w toku niniejszego postępowania potwierdzone nie tylko przez świadków powiązanych ze stroną pozwaną (G. Ś.), ale również ówczesnego reprezentanta powoda (P. Z.) czy też późniejszego jego prokurenta (M. F.). Dla porządku należało wskazać, iż powyższe w ocenie Sądu należało zakwalifikować jako wypełniające dyspozycję art. 393 k.c., w myśl którego jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia. W ocenie Sądu spełnione zostały wszystkie przesłanki zastosowania rzeczonej instytucji warunkujące jej skuteczność, w tym w szczególności w zakresie ważności tzw. stosunku pokrycia (zachodzącego między powodem i (...) Sp. z o.o.). Abstrahując od tego, iż żadna ze stron nie kwestionowała jego prawidłowości, dla porządku należało wskazać, iż materiał dowodowy sprawy nie wskazywał aby umowa dotyczące sprzedaży nasion trawy – życicy(...), została zawarta w formie szczególnej. W związku z tym uzasadnionym było dokonanie ustaleń w formie ustnej co do sposobu dokonania zapłaty za rzeczony towar. Istotnym było również podkreślenie, iż rzeczone porozumienie nie tylko zostało skutecznie zawarte, ale przede wszystkim w pełni wykonane (środki zostały bowiem wpłacone), a więc nie ulegało wątpliwości, iż zaakceptowane przez stronę powodową. Taki wniosek był uzasadniony również ze strony (...) Sp. z o.o. – brak jest bowiem dowodów, które wskazywałyby na prowadzenie (przed majem 2020 r.) jakichkolwiek czynności windykacyjnych w stosunku do analizowanej wierzytelności, pomimo upływu terminu jej płatności (w dniu 30 września 2018 r.).

Argumentacja przedstawiona w treści pozwu oraz dalszych pisma procesowych wskazywała, iż powód w rzeczywistości opierał swoje twierdzenie o nienależności świadczenia na odpadnięciu jego podstawy w wyniku czynności podejmowanych przez (...) Sp. z o.o. w dalszym okresie. Szczególne znaczenie strona powodowa przypisywała po pierwsze złożonemu przez w/w spółkę oświadczeniu o potrąceniu, które dotarło do niej w maju 2020 r., w ramach którego została przedstawiona do potrącenia wierzytelności wynikająca z faktury numer (...), a po drugie skierowanym na podstawie powyższego wezwaniom do zapłaty pozostałej części rzeczonej faktury. Miały one, wraz z bliżej nieokreśloną w toku niniejszego procesu postawą G. Ś., prowadzić do uznania, iż „uprzednie ustne porozumienie nigdy nie doszło do skutku”. W ocenie Sądu takowy wniosek w okolicznościach sprawy należało uznać za błędny. Po pierwsze należało podkreślić, iż nie sposób uznać, iż porozumienie „nigdy nie doszło do skutku”, skoro zostało de facto wykonane – jego istotą była bowiem zapłata należności z tytułu faktury numer (...) na rachunek osoby trzeciej (pozwanego). Oczywiście odpowiednikiem powyższego było uznanie spełnienia należności przysługującej (...) Sp. z o.o. (co do kwoty 65.000 zł), co w okolicznościach sprawy również miało miejsce. Co prawda wysłane w maju 2020 r., a więc po blisko 2 latach, oświadczenia oraz wezwania wystawione przez (...) Sp. z o.o. mogły spowodować konsternację po stronie powodowej, jednakże przedstawione w tym zakresie wyjaśnienia pozwanego, w ocenie Sądu jawiły się jako logiczne i znajdujące uzasadnienie w zasadach doświadczenia życiowego. Omyłkowy charakter rzeczonych czynności wynikał przede wszystkim z zeznań świadka M. D., która wyjaśniła źródło nieporozumienia. Mając na uwadze, iż porozumienie miało charakter ustny i brak jest dowodów by zostało w jakikolwiek sposób uzewnętrznione w dokumentacji spółki (...) Sp. z o.o., jak również z uwagi na fakt, iż na rachunkach bankowych nie został odnotowany wpływ środków w wysokości wynikającej z faktury, uznać należało, że jest rzeczą prawdopodobną, iż podmiot zajmujący się finansami spółki może pozostawać w przeświadczeniu, iż do zapłaty nie doszło. Powyższe jest tym bardziej uzasadnione, gdy pomiędzy danymi podmiotami występuje szereg transakcji, w które powiązane są nadto podmioty trzecie. Należało także zwrócić uwagę, iż w ocenie Sądu chronologiczne zestawienie czynności potwierdzało tezę, iż oświadczenie oraz wezwania do zapłaty, w szczególności te datowane na dzień 10 czerwca 2020 r., „rozminęło” się z wyjaśnieniami strony powodowej. Sam fakt odbioru korespondencji w tym samym dniu, w którym inna została nadana nie świadczy, iż wysyłający zapoznał się z tą pierwszą przed wysłaniem drugiej. Odbiór korespondencji nie jest bowiem jednoznaczny z jej otwarciem i merytorycznym zapoznaniem się. Sam fakt takiej obiektywnej możliwości nie uprawnia do tezy, iż wezwanie do zapłaty z dnia 10 czerwca 2020 r. sformułowane przez pełnomocnika zostało wysłane pomimo jego faktycznej wiedzy na temat stanowiska strony przeciwnej. Jednocześnie niezapoznanie się przez profesjonalnego pełnomocnika z otrzymaną korespondencją w tym samym dniu, w którym dokonuje jej odbioru nie może w ocenie Sądu zostać uznane za wykroczenie przeciwko zasadom etyki zawodowej. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest także fakt, iż (...) Sp. z o.o. nie formułował jakichkolwiek innych wezwań do zapłaty, z których wynikałoby, iż należność objęta fakturą numer (...) nie jest spełniona. Świadczy to wręcz, iż po otrzymaniu i zapoznaniu się z wyjaśnieniami powoda zaniechane były jakiekolwiek dalsze czynności windykacyjne w zakresie rzeczonej faktury. Co więcej, jak wynika z treści zeznań M. F., ówczesny reprezentant w/w spółki dokonał wykreślenia powoda z (...) w sytuacji gdyby, jak twierdzi strona powodowa, spółka nie wyrażała woli realizacji porozumienia i podtrzymywała zasadność swoich żądań, z pewnością takowe działanie nie miałoby miejsca i prowadzone byłyby dalsze czynności windykacyjne. Powyższe wskazywało więc w sposób jednoznaczny, iż działania (...) Sp. z o.o. podejmowane w stosunku do powoda na przełomie maja i czerwca 2020 roku faktycznie nosiły cechy pomyłki.

Powód w ocenie Sądu nie zdołał w toku niniejszego procesu wykazać, iż trójstronne porozumienie ustalające sposób zapłaty należności przysługującej (...) Sp. z o.o. poprzez przelew na rachunek bankowy pozwanego w jakikolwiek inny sposób stało się nieskuteczne czy też wygasło. Prócz omówionych uprzednio pism, jakakolwiek inna okoliczność nie wskazywała by którakolwiek ze stron negowała wprost czy też pośrednio rzeczone ustalenia. W szczególności brak było podstaw do przyjęcia, iż było to konsekwencją postawy G. W. – podnoszone w tym zakresie twierdzenia były ogólne, nie wskazywały na konkretne czyny, działania czy wypowiadane twierdzenia, które mogłyby zostać przez Sąd zweryfikowane. Nadto brak negowania skuteczności rzeczonego porozumienia wynikał w sposób jednoznaczny z zeznań świadków, zarówno tych, którzy związani byli ze stroną powodową jak i pozwanym. Nadto w materiale dowodowym czy też w treści pism procesowych nie znajdowały się twierdzenia odnośnie skorzystania przez którąkolwiek ze stron z uprawnień związanych z wadami oświadczeń woli (błąd, groźba), które mogłyby prowadzić do nieważności zawartego porozumienia.

Nie sposób było wreszcie podzielić wskazań pełnomocnika strony powodowej w przedmiocie znaczenia jakiemu w okolicznościach niniejszej sprawy nadawał oświadczeniu o potrąceniu. O ile bowiem nie budziło wątpliwości to, iż powyższe ma charakter jednostronnej czynności o charakterze kształtującym, o tyle by mogła ona wywołać skutki w niej zamierzone, muszą zostać spełnione wszystkie materialnoprawne przesłanki. W innym przypadku czynność ta nie może zostać uznana za skuteczną, w tym prowadzącą do wzajemnego umorzenia wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. Podstawową przesłanką potrącenia, uregulowanego w art. 498 i następnych k.c., jest istnienie wierzytelności – zarówno po stronie tego, który dokonuje potrącenia, jak i podmiotu względem, którego jest ono składane. Tylko bowiem wówczas można rozważać jakiekolwiek dalsze elementy w postaci jednorodzajowości, wymagalności czy możliwości dochodzenia przed sądem. W okolicznościach niniejszej sprawy w ocenie Sądu brak było tej podstawowej przesłanki po stronie (...) Sp. z o.o. – na dzień złożenia oświadczenia rzeczona spółka nie posiadała bowiem wierzytelności wskazanej w oświadczeniu (z tytułu faktury numer (...)), gdyż wygasła ona w skutek zapłaty na rzecz pozwanego oraz poprzez potrącenie pozostałej kwoty (10,60 zł). W tym miejscu wystarczy odwołanie do poczynionych wyżej rozważań. Tym samym rzeczone oświadczenie należało uznać za bezskuteczne i nie wywołujące skutku w postaci umorzenia wierzytelności strony powodowej, z racji braku wypełnienia podstawowe przesłanki potrącenia. W świetle powyższego, abstrahując od niewątpliwej konsternacji jaką mogło ono wywołać u powoda, nie mogło zostać zinterpretowane jako swoista wola rezygnacji z zawartego porozumienia. Tym samym należało jednoznacznie wskazać, iż brak cofnięcia przez (...) Sp. z o.o. rzeczonego oświadczenia nie miał dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego znaczenia – skoro bowiem było ono nieskuteczne, ewentualne jego cofnięcie w żaden sposób nie wpłynęłoby na skutki jakie wywołało jego złożenie.

Podsumowując, w ocenie Sądu materiał dowodowy zgromadzony w toku niniejszego postępowania nie dawał podstaw do przyjęcia, iż świadczenie uzyskane przez pozwanego miało charakter nienależnego. Strona powodowa nie zdołała wykazać zarówno by w momencie przelewu środków pieniężnych nie istniała jakakolwiek podstawa takowego przysporzenia, jak też by w późniejszym czasie doszło do upadku rzeczonej podstawy. W ocenie Sądu materiał sprawy nie zawierał dowodów, które świadczyłyby o zasadności twierdzeń co do odstąpienia, rezygnacji czy też zanegowania przez (...) Sp. z o.o. skutków wynikających z ustnego porozumienia z sierpnia 2018 r. Całościowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym postaw prezentowanych przez strony, prowadziła do wniosku, iż przedmiotowy spór wyniknął przede wszystkim z licznych nieporozumień w zakresie wzajemnych rozliczeń stron oraz podmiotów trzecich, będących konsekwencją niestaranności w działaniu wszystkich jego uczestników, w tym braku właściwego dokumentowania przeprowadzanych czynności, a których skala negatywnie wpływała na postrzeganie istoty niniejszego sporu.

Uznając iż brak było podstaw do przyjęcia, iż zostały spełnione przesłanki z art. 410 § 2 k.c. Sąd, na podstawie w/w przepisu a contrario powództwo w całości oddalił.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

W niniejszej sprawie koszty poniesione przez pozwanego wyniosły łącznie 5.417,00 zł. W powyższej kwocie mieściła się kwota 17,00 zł stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa oraz kwota 5.400,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w oparciu o § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1814 ze zm.).

Ponadto, w punktach III i IV wyroku na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 – tekst jedn. ze zm.) nakazano zwrócić stronom niniejszego procesu ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę po 1.000 zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet stawiennictwa świadków.

Sędzia Przemysław Kociński