VI RC 653/20 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy z 2021-09-15
Sygn. akt VI RC 653/20
WYROK
W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 września 2021 r.
Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VI Wydział Rodzinny i Nieletnich
w składzie następującym:
Przewodniczący : sędzia Anna Piziewicz- Kuczyńska
Protokolant : sekretarz sądowy Błażej Jurkiewicz
po rozpoznaniu w dniu 13 września 2021 roku w Bydgoszczy
na rozprawie sprawy
z powództwa B. W.
przeciwko A. W.
o alimenty
1. zasądza od pozwanego A. W. na rzecz powódki B. W. alimenty za okres od dnia 28 grudnia 2020 r. do dnia 31 maja 2021 r. w kwocie 350 ( trzystu pięćdziesięciu ) złotych miesięcznie, płatne z góry w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca , do rąk powódki , z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;
2. zasądza od pozwanego A. W. na rzecz powódki B. W. alimenty w kwocie 150 zł ( stu pięćdziesięciu złotych ) miesięcznie, płatne z góry w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca, do rąk powódki , z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 czerwca 2021 r. ;
3. nie obciąża pozwanego kosztami zastępstwa procesowego strony powodowej , a powódki kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej ;
4. zasądza ze Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. Ś. kwotę 1476 zł ( tysięcy czterystu siedemdziesięciu sześciu złotych ) tytułem pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu;
5. kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa ;
6. wyrokowi w pkt 1 i 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;
sędzia Anna Piziewicz - Kuczyńska
Sygn. akt VI RC 653/20
UZASADNIENIE
W dniu 28 grudnia 2020 roku B. W. wniosła pozew o zasądzenie alimentów od byłego męża A. W. w wysokości 500 zł miesięcznie. Swój pozew motywowała ciężką sytuacją finansową, w jakiej się znalazła. Wskazywała, że otrzymywała jedynie zasiłek w wysokości 645 zł miesięcznie. Natomiast jej łączne wydatki wynoszą 1350 zł miesięcznie. Podała również, że ciężko choruje na płuca i niewydolność krążenia. Przeszła także udar mózgu.
Pozwany A. W. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w dniu 10 lutego 2021 roku złożył odpowiedź na pozew. Wniósł w niej o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu pozwany zaprzeczył, że w wyniku rozwodu powódka znalazła się w niedostatku. Wskazał, że powódka choruje od 15 lat, a stan jej zdrowia nie pogorszył się od czasu orzekania o alimentach. Ponadto jej stan zdrowia wynika ze sposobu życia tj. nadużywania alkoholu i palenia papierosów. Powód natomiast sam jest osobą schorowaną po przebytym udarze mózgu. Miesięczne koszty swojego utrzymania określił na kwotę od 2110 zł do 2160 zł. Na powyższą kwotę składają się wydatki na: żywność 600 zł, odzież 100-150 zł, środki czystości 100 zł, kosmetyki 100 zł, leki 400 zł, opłaty eksploatacyjne 260 zł, wizyty lekarskie u psychologa 250 zł, wizyty lekarskie u neurologa 300 zł. Ponadto jego zdaniem roszczenie powódki jest sprzeczne z art. 5 k.c. tj. żądanie alimentów od osoby, która przeszła udar mózgu. Podał również, że powódka mieszka razem z siostrą pozwanego , w związku z czym do kosztów jej utrzymania należy wliczyć jedynie połowę kosztów utrzymania mieszkania. Należy również zwrócić uwagę, że pozwany ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, a powódka jedynie o umiarkowanym (k. 30-34).
Na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2021 roku Sąd postanowił ustanowić dla powódki pełnomocnika z urzędu (k. 80).
W piśmie z dnia 11 czerwca 2021 roku nastąpiła modyfikacja powództwa poprzez wniosek o przedłużenie trwania ustawowego terminu obowiązku alimentacyjnego pomiędzy byłymi małżonkami (k.99-100v).
W dniu 25 sierpnia 2021 roku strona powodowa zmodyfikowała żądanie pozwu wnosząc o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz alimentów w kwocie 350 zł miesięcznie, płatnych do ostatniego dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat (k. 121-123).
Na rozprawie w dniu 13 września 2021 r. pełnomocnik powódki wniósł jak w zmodyfikowanym pozwie, o zasądzenie alimentów w kwocie 350 zł miesięcznie. Ponadto wniósł o nieobciążanie powódki kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej. Wniósł także o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Pełnomocnik pozwanego wniósł jak w odpowiedzi na pozew, podając, iż obecnie sytuacja materialna stron jest porównywalna. Wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd ustalił co następuje:
Powódka B. W. i pozwany A. W. zawarli małżeństwo w dniu 11 czerwca 1983 roku. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 31 maja 2016 roku małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód z zaniechaniem orzekania o winie.
dowód: wyrok SO w Bydgoszczy z dnia 31 V 2016 r. sygn.akt XC 2550/15– k.4-4v,
Powódka B. W. urodziła się (...). W roku 2021 skończyła 60 lat. Utrzymywała się ze środków Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w B. tj. z zasiłku stałego w wysokości 650 zł miesięcznie. Otrzymywała także zasiłki celowe. W marcu 2021 roku otrzymała zasiłek na leki w wysokości 197,65 zł. W kwietniu 2021 roku otrzymała zasiłek na żywność w wysokości 200 zł oraz na środki czystości i butle z gazem w wysokości 100 zł.
Z dniem 6 lipca 2021 roku uzyskała uprawnienia emerytalne. Otrzymuje emeryturę w wysokości 1180 zł. Powódka nie jest obciążona żadnymi kredytami.
Powódka mieszka w domku gospodarczym , w którym wcześniej mieszkała z pozwanym na terenie gospodarstwa rodziców pozwanego. Warunki ma słabe, zimna woda, brak ogrzewania. Musi palić w piecu. Powódka płaci za prąd około 80 zł w przeliczeniu na miesiąc, za szambo 200 zł rocznie (16 zł miesięcznie), podatek od nieruchomości (ok. 15 zł w przeliczeniu na miesiąc). Na wyżywienie powódka wydaje 600 zł miesięcznie, na ubranie około 200 zł, środki czystości 100 zł, leki 220 zł. Powódka ma darmowe bilety na autobusy. Łącznie jej koszty utrzymania wynosi około 1350 zł.
Powódka choruje na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc z przewlekłą niewydolnością oddechową, a także rozstrzenie oskrzeli i stabilne zmiany guzkowe płuc. Rozpoznano u niej także nikotynizm, nadciśnienie tętnicze oraz stan po udarze niedokrwiennym. U powódki zauważono również zaburzenia pamięci po udarze mózgu. Powódka pali papierosy. W ciągu miesiąca potrafi przeznaczyć na ten cel około 30 zł. Czasami pieniądze pożycza jej siostra – U. J.. Korzysta także z pomocy kościoła.
dowody: zeznania świadka M. W. (1) – k.80v-81, zeznania świadka U. J. – k.106-107, zeznania świadka M. W. (2) – k.107, zeznania powódki B. W. - k.107-108v,109v, zeznania pozwanego A. W. – k.108v-109v, dokumentacja medyczna – k.5-22,67-68, informacja o przychodach – k. 69-79, informacja (...) w B. – k.90-92,94,125, decyzja o przyznaniu emerytury – k.126-129,
Pozwany A. W. urodził się w dniu (...). Utrzymuje się z renty, która na dzień 20 września 2019 roku wynosiła 1539,39 zł netto. Zostało wobec niego orzeczona całkowita niezdolność do pracy na okres do dnia 30 czerwca 2022 roku.
Powód przebył udar mózgu. Wskutek powyższego pojawiło się u niego otępienie w stopniu lekkim, a także obniżenie sprawności funkcjonowania.
Powód mieszka razem ze swoim synem i jego partnerką. Wysokość czynszu za mieszkanie, gdzie mieszka na rzecz Spółdzielni wynosi 491,24 zł. Wysokość opłat za energię elektryczną wynosi średnio około 200 zł na dwa miesiące (tj. 100 zł miesięcznie). Za gaz opłata wynosi około 50 zł miesięcznie. Pozwany przekazuje swojemu synowi około 700 zł miesięcznie na opłaty. Rentom ojca dysponuje jego syn. Opłaca z niej wszelkie leki i wizyty u lekarza.
Koszt utrzymania A. W. to kwota około 1400 zł miesięcznie . Na powyższą kwotę składają się wydatki na: wyżywienie 550 zł, ubranie 100 zł, środki czystości 100 zł, leki 500 zł, utrzymanie mieszkania 200 zł.
Początkowo strony mieszkały razem w połowie budynku gospodarczego, w którym obecnie mieszka powódka. W drugiej połowie mieszkała natomiast siostra pozwanego. Pozwany około siedmiu lat temu przeszedł udar mózgu. Pięć lat temu pozwany opuścił dom i zamieszkał ze swoim synem. W tym czasie był tuż po udarze mózgu. Był zaniedbany i brudny.
dowody: zeznania świadka M. W. (1) – k.80v-81, zeznania świadka U. J. – k.106-107, zeznania świadka M. W. (2) – k.107, zeznania powódki B. W. - k.107-108v,109v, zeznania pozwanego A. W. – k.108v-109v, decyzja o przeliczeniu renty – k.37, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k.38-39, wyniki badania funkcjonowania poznawczego – k.40, informacja o nowym wymiarze opłat – k.53, faktury (energia elektryczna) – k.54, faktury (gaz) – k.57-59, decyzja o wysokości podatku od nieruchomości – k.59, informacja o upływie terminu zapłaty opłaty przekształceniowej – k.60, roczne obliczenie podatku – k.61-63,
Sąd zważył co następuje:
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z przesłuchania stron, zeznań świadków oraz dokumentów.
Sąd dopuścił dowód z przesłuchania świadków M. W. (1), U. J. i M. W. (2) na okoliczność tego czy powódka znajduje się w niedostatku, jej sytuacji materialnej, sytuacji materialnej pozwanego, jego możliwości zarobkowych.
Świadek M. W. (1) jest synem stron. Wskazał, że nie utrzymuje kontaktów z mamą. Podał informacje dotyczące sytuacji gospodarczej i materialnej stron. Sąd uznał jego zeznania za wiarygodne poza fragmentem , iż powódka nie dbała o męża. Z jej zeznań wynika bowiem, iż pozwany nie mył się i nadużywał alkoholu.
Świadek U. J. jest siostrą powódki. Zeznała na okoliczność jej sytuacji finansowej. Podała, że zdarza jej się wspierać siostrę. Sąd dał wiarę jej zeznaniom. Świadek M. W. (2) skorzystał z prawa do odmowy składania zeznań.
Powódka B. W. zeznała, że mieszkała z mężem w domku gospodarczym na terenie gospodarstwa jego rodziców. Pozwany wyprowadził się 5 lat temu i zażądał rozwodu. Wskazała wysokość swoich opłat i kosztów utrzymania. W swoich zeznaniach opisała warunki, w jakich żyje. Wskazała także, że nie mogła znaleźć pracy z powodu swojego stanu zdrowia. Powódka przyznała także, że miesięcznie na papierosy wydaje około 30 zł. Sąd dał wiarę jej zeznaniom.
Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego A. W. odnośnie wskazanych przez niego dochodów oraz kosztów utrzymania. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że wysokość jego renty jest wyższa niż 1470 zł. Ponadto w ocenie Sądu wskazane przez niego kwoty wydatków na żywność i odzież są nieco zawyżone. W pozostałym zakresie Sąd uznał jego zeznania za wiarygodne.
Sąd przeprowadził również dowód z dokumentów. Sąd dał wiarę dokumentom przedłożonym do akt sprawy, gdyż nie budzą one zastrzeżeń Sądu zarówno co do zawartej w nich treści, jak i autentyczności.
Zgodnie z art. 60 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Rozwód stron nastąpił na mocy wyroku Sądu Okręgowego z dnia 31 maja 2016 roku. Żadna ze stron nie została uznana za wyłącznie winną rozkładu pożycia małżeńskiego. W związku z tym każdy z małżonków może żądać od drugiego małżonka dostarczenia mu środków utrzymania w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwością zarobkowym i majątkowym zobowiązanego pod warunkiem wykazania, iż znajduje się w niedostatku.
Pojęcie niedostatku nie jest na gruncie polskiego prawa zdefiniowane. Sąd podziela jednak zdanie wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 roku w sprawie o sygnaturze III CZP 91/86. Zgodnie z jego treścią „niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb”.
Powódka osiągała do tej pory dochód jedynie z zasiłku stałego w wysokości 650 zł miesięcznie. Czasami otrzymywała też zasiłki celowe nie wyższe niż 200 zł na miesiąc. Z powyższej kwoty musi opłacić opłaty związane z użytkowaniem lokalu, zakupić żywność, odzież oraz lekarstwa. Z zebranych przez Sąd danych wynika, że powódka ciężko choruje i z upływem czasu pojawiają się u niej nowe dolegliwości. Jej stan zdrowia sprawia, że nie może podjąć się pracy zawodowej. W związku z powyższym Sąd nie ma wątpliwości, iż powódka znajduje się w niedostatku.
Na podstawie art. 60 § 3 kr i o obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności Sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.
Powyższy termin minął z dniem 31 maja 2021 roku. W piśmie z dnia 11 czerwca 2021 roku powódka wniosła o przedłużenie ustawowego terminu. Sąd po wnikliwej analizie sytuacji finansowej powódki uznał, że zachodzą wyjątkowe okoliczności w rozumieniu art. 60 § 3 kr i o , aby przedłużyć powyższy termin. Te wyjątkowe okoliczności to długość pożycia małżeńskiego, stan zdrowia powódki oraz warunki w których żyje.
Zgodnie z przytoczonymi wyżej przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wysokość zasądzonej renty alimentacyjnej od byłego małżonka powinna być uzależniona od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji i możliwości majątkowych zobowiązanego do niej. Z dokonanych przez Sąd ustaleń wynika, że powódka z dniem 1 lipca 2021 roku nabywa prawa do emerytury w wysokości około 1180 zł netto. W związku z powyższym Sąd przeanalizował sytuację majątkową powódki przed otrzymaniem uprawnienia do emerytury i po niej. Wskutek powyższego doszedł do przekonania, że mimo otrzymania emerytury powódka nadal nie jest w stanie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb wobec czego uznać należy, że nadal znajduje się w niedostatku, choć jej sytuacja uległą poprawie.
Dokonując natomiast analizy sytuacji finansowej pozwanego Sąd uznał, że nawet po przyznaniu emerytury jest ona lepsza niż sytuacja finansowa jego byłej małżonki. Otrzymuje on bowiem rentę w wysokości około 1539 zł. Jest to więc kwota przekraczająca dochody powódki o ponad 300 zł miesięcznie. Ponadto pozwany nie wykazał, aby jego wydatki były na tak wysokim poziomie ,aby uzasadniały jego ciężką sytuacją finansową. Mieszka on wraz z synem i jego żoną oraz przekazuje mu część swoich dochodów na utrzymanie mieszkania oraz zakup leków dla siebie. W ocenie Sądu pozwany jest w stanie przeznaczyć część posiadanych przez siebie środków na utrzymanie byłej żony bez poważnego uszczerbku dla swojego majątku.
Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki B. W. alimenty w wysokości 150 zł miesięcznie, płatne z góry w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca do rąk powódki z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat , począwszy od dnia 1 czerwca 2021 roku. W dniu 31 maja 2021 r. upłynął bowiem 5-letni okres , w którym powódka mogła dochodzić alimentów, a który został przedłużony na mocy niniejszego orzeczenia.
W ocenie Sądu natomiast w okresie przed otrzymaniem uprawnień do świadczenia emerytalnego wspomniana wyżej kwota nie zaspokajałaby uzasadnionych potrzeb powódki. W związku z powyższym za okres od dnia 28 grudnia 2020 roku do dnia 31 maja 2021 roku , w którym upływał 5-letni termin do dochodzenia alimentów, a który Sąd przedłużył na mocy orzeczenia w niniejszej sprawie, Sąd zasądził alimenty w wysokości 350 zł miesięcznie.
Zgodnie z § 8 ust. 4 w związku z §4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. A. Ś. kwotę 1476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesięciu sześciu złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu uczestniczce.
O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. Z uwagi na sytuację materialną pozwanego odstąpiono od obciążania go kosztami sądowymi oraz kosztami zastępstwa procesowego strony powodowej.
Na podst. art. 333 § 1 k.p.c. wyrokowi w punkcie 1 2 nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
sędzia Anna Piziewicz-Kuczyńska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Anna Piziewicz-Kuczyńska
Data wytworzenia informacji: