VIII GC 677/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy z 2024-11-04
Sygn. akt VIII GC 677/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 listopada 2024 roku
Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:
Przewodniczący Sędzia Przemysław Kociński
Protokolant st. sekretarz sądowy Dorota Dąbrowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 października 2024 roku w B.
w postępowaniu gospodarczym
sprawy z powództwa M. S.
przeciwko K. L., S. L.
o zapłatę
I. oddala powództwo,
II. zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 3.634,00 zł (trzy tysiące sześćset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami, w wysokości ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się postanowienia o kosztach zawartego w niniejszym wyroku do dnia zapłaty,
III. zwraca pozwanym ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 1.000,00 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem zwrotu niewykorzystanej zaliczki.
Sędzia Przemysław Kociński
Sygn. akt VIII GC 677/24
UZASADNIENIE
Powód M. S., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład (...), wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych K. L. i S. L., prowadzących działalność gospodarczą pod firmą (...) spółka cywilna, kwoty 17.510,00 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 grudnia 2023 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie od strony pozwanej kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż strony zawarły umowę na świadczenie usługi polegającej na rozwierceniu i usunięciu wtryskiwacza w pojeździe powoda marki R. (...). Pozwani wykonali usługę i wystawili powodowi fakturę za wykonaną usługę, która została uregulowana. Pojazd został przewieziony do innego serwisu, w celu zamontowania nowego wtryskiwacza. W trakcie wykonywania usługi stwierdzono nieprawidłową pracę silnika, w wyniku pozostawienia przez pozwanych w cylindrze części rozwierconego wtryskiwacza. Powód podniósł, iż ze sporządzonej na jego zlecenie prywatnej opinii jednoznacznie wynika, iż odpowiedzialność za szkodę ponoszą pozwani. Nadto w jego ocenie uznali oni swoją winę poprzez przekazanie numeru polisy ubezpieczeniowej w celu likwidacji szkody. Powyższe postępowanie zakończyło się jednakże odmową wypłaty odszkodowania, z uwagi na stwierdzenie, że uszkodzenia silnika nie są następstwem działania pozwanych, ale mają charakter eksploatacyjny. W związku z tym powód wezwał pozwanych do zapłaty odszkodowania, zaś pozwani odmówili jego zapłaty, powołując się na stanowisko ubezpieczyciela.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 24 kwietnia 2024 r. (sygn. akt VIII GC 677/24) Sąd Rejonowy w Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu.
Motywując powyższego przyznali, iż dokonali odwiercenia zapieczonego wtryskiwacza w pojeździe R. (...) o nr rej. (...). Pozwani podkreślili, iż pojazd został przyprowadzony na lawecie, w stanie niejezdnym, silnik nie pracował, a auto było zdekompletowane wskutek prac prowadzonych przez przedsiębiorstwo (...). Wskazali, iż powód został poinformowany, iż wtryski wykazują objawy zgnicia oraz o potencjalnym ryzyku ich uszkodzenia w toku prac, zalecono również zakup nowego silnika. Pozwani podali, iż wykonali prace polegające na odwierceniu zapieczonego wtryskiwacza, zaś J. P., w ramach pozostałych czynności, usunął śrubę mocującą wtryskiwacz oraz następnie samodzielnie montowali wtryskiwacz. Zaznaczono, iż jeśli jakieś ciało obce znajdowało się w miejscu odwiertu to mogły się tam znaleźć na każdym etapie, aż do chwili ponownego montażu, zaś pozwani zastosowali technologię odwiercania niepozwalającą na przedostanie się jakiegokolwiek ciała obcego w trakcie odwiertu oraz wykonali wszelkie czynności związane z oczyszczaniem przedmiotu usługi. Wskazano także, iż czynności związane z oczyszczaniem należy powtórzyć przed montażem nowego wtryskiwacza, a pozwani nie mają pewności czy takie prace zostały przeprowadzone. Podkreślono, iż nie wykazano winy pozwanych, co potwierdza również stanowisko ubezpieczyciela, zaś oświadczenie z dnia 18 sierpnia 2023 roku nie stanowi uznania winy za powstanie szkody. Pozwani zakwestionowali również przedłożoną przez powoda opinię prywatnego rzeczoznawcy oraz żądane koszty naprawy.
Sąd ustalił, co następuje:
Powód M. S., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Zakład (...), zlecił J. P., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...), naprawę pojazdu marki R. (...) o nr rej. (...) poprzez wymianę jednego wtryskiwacza.
W toku wykonywania naprawy okazało się, że uszkodzony został pierwszy wtryskiwacz od strony rozrządu. J. P. podjął próbę wyjęcia uszkodzonego spryskiwacza, lecz bezskutecznie. Wtryskiwacz był zapieczony i rozpadał się przy próbie jego wyjęcia.
Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: zeznania świadka J. P. – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt,
W trakcie czynności podjętych przez J. P. ułamała się cewka wtryskiwacza oraz górna część śruby mocującej łapkę wtryskiwacza.
Dowód: zeznania świadka J. P. – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt,
Z uwagi na trudności z wykonaniem zleconej naprawy J. P. zwrócił się o pomoc do pozwanego K. L., który wspólnie ze S. L. prowadzi działalność w formie spółki cywilnej (...)spółka cywilna. Doraźne działania w warsztacie J. P. nie przyniosły rezultatu, w związku z czym, po uzgodnieniu z powodem, samochód na lawecie został przetransportowany do siedziby pozwanych celem wykonania usługi polegającej na rozwierceniu i usunięciu wtryskiwacza w pojeździe powoda R. (...).
Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: zeznania świadka: J. P. – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, przesłuchanie pozwanego – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201
Przed przystąpieniem do wykonania usługi jak też w trakcie jej wykonywania pozwany K. L. informował powoda o ryzku niepowodzenia czynności, sugerował również rozważanie operacji wymiany silnika z uwagi na stan techniczny pozostałych wtryskiwaczy.
Powód nalegał na kontynuowanie zleconych czynności.
Okoliczności bezsporne, a nadto dowód: przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, przesłuchanie pozwanego – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201
Pozwanemu K. L. po kilku dniach udało się rozwiercić wtryskiwacz, nie uszkadzając gniazda wtryskiwacza. W trakcie rozwiercania użyto magnesu do wyławiania wszelkich opiłków metali, korzystano również ze sprężonego powietrza celem wydmuchania elementów powstałych w procesie rozwiercania.
Po wszystkich czynności wszystkie otwory sprawdzono i zakryto szmatkami, by nic nie dostało się do silnika.
Pojazd został następnie przetransportowany na lawecie do J. P. celem podjęcia dalszych czynności naprawczych.
D owód: przesłuchanie pozwanego – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201
Pozwani z tytułu wykonanej usługi w dniu 14 czerwca 2023 roku wystawili w stosunku do powoda fakturę VAT nr (...), na kwotę 1.500,00 złotych brutto.
Powód dokonał zapłaty w/w należności.
Okoliczności bezsporne, a nadto dowód : faktura VAT nr (...) – k. 10 akt.
Po przetransportowaniu pojazdu J. P. dokonał montażu nowego wtryskiwacza w miejscu, w którym pozwani wykonywali swoją usługę.
Po uruchomieniu silnika od razu stwierdzono jego nieprawidłową pracę, polegając na wydobywaniu się odgłosów stukania. Po wyjęciu wtryskiwacza i zastosowaniu kamery okazało się, że na tłoku znajduje się mały element, którego nie można było wyjąć.
Dowód: zeznania świadka J. P. – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt
Powód, w celu ustalenia przyczyny usterki, zlecił R. W. wykonanie prywatnej opinii technicznej. W ramach powyższego dokonano oględzin pojazdu najpierw w dniu 21 czerwca 2023 r. a następnie 10 lipca 2023 r. – podczas demontażu górnych części silnika. Rzeczoznawca w opinii technicznej nr (...) stwierdził, iż:
-
-
w cylindrze silnika samochodu R. (...) o nr rej. (...) znajduje się „ciało obce”, którym miała być oddzielona końcowa część demontowanego wtryskiwacza;
-
-
nie ma możliwości, aby ujawniony w cylindrze silnika fragment wtryskiwacza znajdował się tam przed przystąpieniem do naprawy pojazdu w firmie (...)s.c.;
-
-
za obecność w cylindrze silnika metalowego fragmentu wtryskiwacza oraz wydanie pojazdu klientowi w takim stanie wyłączną odpowiedzialność ponosi firma (...) s.c., która nie zachowała należytej staranności i ostrożności przed wydaniem samochodu i przekazaniem silnika do kolejnego etapu naprawy, jego montażu i uruchomienia;
-
-
skutkiem zaniedbania polegającego na pozostawieniu po obróbce fragmentu wtryskiwacza w cylindrze silnika są widoczne trwałe uszkodzenia tłoka oraz głowicy.
Z tytułu wykonania opinii rzeczoznawca wystawił w stosunku do powoda fakturę nr (...) na kwotę 800,00 złotych.
Dowód: opinia techniczna nr (...)– k. 11-35 akt, faktura VAT nr (...) – k. 41 akt
W dniu 20 czerwca 2023 roku powód wynajął od M. Z. pojazd zastępczy marki V. (...) o nr rej. (...). Stawka najmu została określona na 1.000,00 złotych za każdy rozpoczęty miesiąc najmu. Przedmiotowy pojazd był mu niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej – przewozu pracowników oraz materiałów. Nie miał w tym czasie innego pojazdu, który mógłby wykorzystać w takim charakterze.
Powód wypowiedział przedmiotową umowę z dniem 27 października 2023 roku.
Łączna kwota należna z tytułu najmu pojazdu wynosiła 4.000 zł
Dowód: umowa najmu – k. 45 akt, wypowiedzenie umowy najmu – k. 46 akt, przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt
Powód pismem z dnia 14 lipca 2023 roku wezwał pozwanych do naprawienia szkody wyrządzonej w pojeździe marki R. (...) o nr rej. (...) polegającej na uszkodzeniu cylindra silnika. Powód wskazał, iż naprawienie szkody polegać ma na naprawie uszkodzonego elementu i doprowadzeniu pojazdu do stanu sprzed szkody. Wyznaczono 7 dniowy termin do rozpoczęcia naprawy.
Jednocześnie, w związku z kwestionowaniem przez pozwanych odpowiedzialności za szkodę, powód wezwał pozwanych do pokrycia kosztów ustalenia odpowiedzialności pozwanych w kwotach:
-
-
800,00 złotych – tytułem kosztów poniesionej prywatnej opinii technicznej,
-
-
5.000,00 złotych – koszt demontażu silnika, wytrysków i głowicy,
-
-
2.100,00 złotych – koszt wtryskiwaczy,
Przedmiotowa płatność miała nastąpić w terminie do dnia 25 lipca 2023 roku.
Dowód: wezwanie do naprawy szkody z dnia 14.07.2023 r. – k. 36 akt,
Pismem z dnia 20 lipca 2023 roku pozwani poinformowali powoda, iż posiadają ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w firmie(...) o nr (...) i powód ze swoimi roszczeniami powinien zgłosić się do w/w podmiotu.
Dowód: pismo pozwanych z dnia 20.07.2023 r. – k. 37 akt, przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt
Powód zgłosił szkodę do ubezpieczyciela pozwanych(...) który przeprowadził postępowanie likwidacyjne i odmówił przyznania odszkodowania. Ubezpieczyciel wskazał, iż w jego ocenie uszkodzenia silnika w pojeździe marki R. (...) o nr rej. (...) mają charakter eksploatacyjny i nie są następstwem przeprowadzonej usługi przez ubezpieczonego. Ubezpieczyciel podkreślił, iż w toku procedury likwidacyjnej nie wykazano winy ubezpieczonego serwisu. Ewentualny koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody określono na kwotę 3.557,89 złotych,
Dowód: decyzja o odmowie wypłaty odszkodowania z dnia 26 września 2023 r. – k. 38-39 akt, analiza kosztów naprawy wraz z kosztorysami – k. 145-150 akt, akta szkody – k. 84-190, 206 akt
Powód w dniu 25 września 2023 r. zakupił w (...) Sp. z o.o. 3 wtryskiwacze. Z tego tytułu został obciążony kwotą 2.435,40 zł brutto.
Dowód: faktura nr (...) – k.43
Z uwagi na konieczność zdjęcia głowicy powód zlecił P. M., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...), czynności polegające na rozwierceniu pozostałych wtrysków i regeneracji głowicy.
Z tego tytułu wystawił w/w w dniu 5 października 2023 r. w stosunku do powoda fakturę na kwotę 3.075,00 zł brutto.
Dowód: przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, faktura nr (...) – k. 42
Powód zlecił wykonanie prac związanych z naprawą powstałych uszkodzeń w silniku J. P.. W ramach powyższego przeprowadził on wymianę pompy oleju, uszczelki głowicy, koła rozrządu, serwis filtrowo-olejowy, zamontował wtryskiwacze, uszczelki oraz płyny.
Wymiana pompy oleju i koła rozrządu wynikała z profilaktyki i dużego przebiegu pojazdu
Z tego tytułu w dniu 27 października 2023 r. wystawił on w stosunku do powoda fakturę nr (...) na łączną kwotę 7.200,00 zł brutto
Dowód: faktura – k. 44, zeznania świadka J. P. – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt, przesłuchanie powoda – protokół elektroniczny na płycie CD k. 201 akt
Pismem z dnia 8 grudnia 2023 roku powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 17.510,00 złotych tytułem kosztów związanych z naprawą szkody wyrządzonej w pojeździe marki R. (...) o nr rej. (...) polegającej na uszkodzeniu cylindra silnika, w terminie do dnia 15 grudnia 2023 r. pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Na powyższy koszt składały się następujące kwoty:
-
-
800,00 złotych – tytułem kosztów poniesionej prywatnej opinii technicznej,
-
-
3.075,00 złotych – koszt rozwiercenia wytrysków i regeneracja głowicy,
-
-
2.435,00 złotych – koszt wtryskiwaczy,
-
-
7.200,00 złotych – koszt naprawy,
-
-
4.000,00 złotych – koszt najmu samochodu zastępczego.
W odpowiedzi na powyższe pozwani wskazali, iż odmawiają zapłacenia wskazanej sumy.
Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 8 grudnia 2023 r. – k. 40 akt, pismo pozwanych z dnia 15 grudnia 2023 roku – k. 47 akt
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej wymienione dowody z dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości, na podstawie zeznań świadka J. P. oraz dowodu z przesłuchania powoda i pozwanego K. L..
Sąd co do uznał za wiarygodne zeznania świadka J. P. gdyż były rzetelne, logiczne, szczere oraz korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Sąd nie dał wiary jedynie co do twierdzeń, iż nie jest możliwym, aby w komorze silnika znalazł się element w wyniku działań świadka. Powyższe stanowi jedynie wysoce subiektywną ocenę świadka. Nadto określenie tego, czyje działania spowodowały uszkodzenie silnika można wykazać jedynie poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego.
Sąd co do zasady uznał za wiarygodny dowód z przesłuchania powoda, w szczególności co do kolejności zdarzeń i zakresu zleconych działań. W powyższym zakresie rzeczony dowód korespondował z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Sąd nie wziął jednakże pod uwagę przy ustalaniu stanu faktycznego twierdzeń powoda w zakresie, iż szkoda powstała z winy pozwanych. W ocenie Sądu powód nie posiada odpowiedniej wiedzy, do określania na skutek czyich działań doszło do uszkodzenia silnika.
Wiarygodnym w ocenie Sądu co do zasady był również dowód z przesłuchania pozwanego K. L., jako szczery, rzeczowy, jasny i korespondujący z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie. Podobnie jak wyżej, Sąd nie wziął pod uwagę przy ustalaniu okoliczności faktycznych sprawy twierdzeń pozwanego K. L. odnośnie tego, iż szkoda nie mogła powstać w wynika rozwiercania wtryskiwacza – powyższe mogło być wykazane jedynie poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego.
Zaznaczyć tu należało również, iż przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd miał na uwadze treść art. 233 § 1 k.p.c., zgodnie, z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.
Sąd zważył, co następuje:
W niniejszej sprawie bezsporne było to, iż w pierwszej kolejności powód zlecił J. P. naprawę należącego do niego pojazdu marki R. (...) o nr rej. (...), w trakcie której okazało się, iż nie jest on w stanie przeprowadzić operacji wyjęcia uszkodzonego wtryskiwacza. Strony były również zgodne co do tego, iż przedmiotowa czynność, polegająca na wykonaniu czynności związanych z rozwierceniem rzeczonego elementu, została ostatecznie przeprowadzona w zakładzie pozwanych, na co strona powodowa wyraziła zgodę. Bezsprzecznym było również, iż po rzeczonej operacji pojazd wrócił do J. P., gdzie dokonano montażu nowego wtryskiwacza w gnieździe, które było przedmiotem działań pozwanych. Ci ostatni nie kwestionowali również tego, iż doszło do uszkodzenia silnika w pojeździe powoda, podnosząc jednakże, iż powyższe nie było skutkiem ich działań bądź zaniechań.
Nie ulegało również wątpliwości to, iż w toku niniejszego postępowania powód domagał się od pozwanych zwrotu kosztów poniesionych w związku z uszkodzeniem silnika, które miało być wynikiem nieprawidłowości w przeprowadzonych przez nich czynnościach. Powyższe obejmowały nie tylko same koszty naprawy silnika, ale również należności związane z koniecznością wynajmu pojazdu zastępczego czy też poniesione koszty na poczet prywatnej opinii. W kontrze do zgłoszonego roszczenia pozwani podnosili, iż powód nie wykazał, iż to w wyniku ich czynności doszło do uszkodzeń silnika – po zakończeniu ich prac dalsze działania w obszarze będącym przedmiotem analizy podejmowała bowiem inna osoba. Tym samym w ich ocenie do zanieczyszczenia gniazda wtryskiwacza mogło dojść na innym etapie naprawy. Zakwestionowali oni również zasadność części zgłoszonych przez powoda kosztów jako niemających związku z uszkodzeniem powstałym w wyniku czynności odwiercania wtryskiwacza.
Przed przejściem do właściwych rozważań należało ustalić rodzaj stosunku istniejącego pomiędzy stronami. W ocenie Sądu umowa o wykonanie usługi odwiercenia zapieczonego wtryskiwacza była umową o dzieło. Istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie określonego, zindywidualizowanego rezultatu w postaci materialnej lub niematerialnej. Umowa taka jest bez wątpienia umową rezultatu. Czynności naprawcze wykonane przez pozwanego stanowiły dzieło w rozumieniu art. 627 k.c. Wskazuje się, że w art. 627 k.c. nie zdefiniowano pojęcia dzieła, stwierdzono jedynie, że ma to być dzieło oznaczone, przez co rozumie się bliższe określenie rezultatu pożądanego przez zamawiającego.
W dalszej kolejności należało zauważyć, iż mając na uwadze charakter roszczenia zgłoszonego przez powoda, dla określenia zakresu odpowiedzialności pozwanych, niezbędnym było odwołanie się również do przepisów kodeksu cywilnego regulujących ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej. W niniejszym przypadku, z uwagi na to, iż szkoda miała wynikać z faktu nieprawidłowego wykonywania umowy zastosowanie znajdowały przepisy art. 471 oraz 472 k.c.
Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Według pierwszego z przywołanych przepisów dłużnik jest obowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odszkodowanie za niewykonanie umowy dochodzone na podstawie art. 471 k.c. jest świadczeniem mającym powetować szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem lub zaniechaniem dłużnika. Jest to roszczenie o innym charakterze niż roszczenie o wykonanie umowy. Ma ono na celu wyrównanie uszczerbku wywołanego nieprawidłowym zachowaniem kontrahenta, a nie wymuszanie na nim zobowiązania zgodnie z treścią umowy. Odpowiedzialność kontraktowa znajduje zastosowanie w stosunkach między wierzycielem i dłużnikiem, którzy są stronami określonego stosunku zobowiązaniowego. W myśl zaś art. 472 k.c., jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności.
Prawidłowe zachowanie się dłużnika w wykonaniu zobowiązania polega na zadośćuczynieniu oczekiwaniom wierzyciela, którego uzasadnieniem jest istniejące między stronami zobowiązanie. Jeżeli dłużnik uchybia swoim obowiązkom, nie spełniając świadczenia lub spełniając je w sposób nienależyty, to wierzyciel może podjąć kroki zmierzające do przymusowej realizacji świadczenia. W wypadkach, gdy uzyskanie świadczenia w drodze przymusowej egzekucji jest niemożliwe albo wierzyciel z różnych powodów stracił zainteresowanie pierwotnym świadczeniem, przysługuje mu roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Odszkodowanie za niewykonanie umowy dochodzone na podstawie art. 471 k.c. jest świadczeniem mającym powetować szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem lub zaniechaniem dłużnika. Jest to roszczenie o innym charakterze niż roszczenie o wykonanie umowy. Ma ono na celu wyrównanie uszczerbku wywołanego nieprawidłowym zachowaniem kontrahenta, a nie wymuszanie na nim zobowiązania zgodnie z treścią umowy. Odpowiedzialność kontraktowa znajduje zastosowanie w stosunkach między wierzycielem i dłużnikiem, którzy są stronami określonego stosunku zobowiązaniowego.
Podkreślić należało, iż odpowiedzialność kontraktowa dłużnika powstaje, jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego; 2) szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a poniesioną szkodą. Ciężar dowodu istnienia wymienionych przesłanek w świetle art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne. Natomiast w przypadku wykazania, iż doszło do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przyjmuje się istnienie domniemania prawnego ( preasumptio iuris tantum), iż było ono następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, Legalis). Powyższe ma oczywiście charakter wzruszalny, jednakże ciężar wykazania przesłanek braku odpowiedzialności spoczywa na dłużniku.
Istotnym w kontekście było również to, że w myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1997 r., sygn. II CKN 531/97, Lex nr 496544). Istota zasady dotycząca ciężaru dowodów sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. I ACa 286/14).
Warto również podkreślić, iż przepis art. 361 § 1 k.c. ustanawia przy tym regułę, zgodnie z którą zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W § 2 ustawodawca sprecyzował, że w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Przepisy te wyrażają zasadę pełnego odszkodowania oraz normalnego związku przyczynowego.
Z kolei przepis art. 363 § 1 k.c. przewiduje, że naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże, gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
Przechodząc do szczegółowych rozważań merytorycznych na wskazanymi wyżej przesłankami w kontekście okoliczności niniejszej sprawy należało w pierwszej kolejności odnieść się do kwestii najistotniejszej, a więc nieprawidłowego wykonania umowy przez pozwanych. Jak już wyżej wskazano ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał w całości na wierzycielu jako osobie, która wywodziła z niego skutki prawne. To M. S. miał obowiązek wykazania, iż pozwani wadliwie przeprowadzili zleconą im usługę, a w konsekwencji szkoda w pojeździe powstała wyłącznie na skutek rzeczonych działań bądź zaniechań.
W niniejszej sprawie w celu wykazania powyższej okoliczności powód wnioskował jedynie o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków, swojego własnego przesłuchania oraz dokumentu w postaci prywatnej opinii technicznej przeprowadzonej na jego zlecenie przed procesem. Powyższe, w ocenie Sądu nie było wystarczające do wykazania okoliczności nakreślonych wyżej. Podkreślić w tym miejscu należało, iż przedstawione przez stronę pisemne stanowisko osoby będącej ekspertem w konkretnej dziedzinie wiedzy, podpisane przez tę osobę, stanowi dokument prywatny i korzysta wyłącznie z domniemania autentyczności określonego w art. 245 k.p.c. Dokument taki nie stanowi natomiast dowodu w zakresie wiadomości specjalnych, których stwierdzeniu w toku postępowania sądowego służy wyłącznie dowód z opinii biegłego (art. 278 k.p.c.). Strona może wprawdzie domagać się dopuszczenia dowodu z takiej ekspertyzy jako dokumentu prywatnego, jednak dowód taki może służyć wykazaniu jedynie tego, że osoba, która podpisała się pod ekspertyzą, złożyła oświadczenie zawarte w jej treści. Inaczej mówiąc – opinia prywatna przedkładana przez stronę, nie może zastąpić opinii biegłego sądowego ani stanowić wyłącznej podstawy do podzielenia stanowiska strony przedstawiającej taką opinię wbrew opinii biegłego powołanego przez sąd.
Dowodem wymagającym wiadomości specjalnych nie jest również dowód z zeznań świadka sporządzającego takową opinie. Niezależnie od tego, co zeznałby w/w świadek na rozprawie, nie mogłoby to stanowić dowodu na okoliczność, iż pozwani wadliwie przeprowadzili usługę rozwiercania wtryskiwaczy czy też, że wykonanie tej usługi spowodowało powstanie szkody w pojeździe powoda jak również nie stanowiłoby dowodu na wykazanie wysokości ewentualnej szkody. Przyjęcie odmiennego poglądu naruszałoby dyspozycję art. 278 § 1 k.p.c.
W tym kontekście należało wskazać, iż z materiału dowodowego sprawy jasno wynikało, iż o ile faktycznie pozwani wykonywali czynności na zlecenie powoda, o tyle nie miały one postaci kompleksowej naprawy uszkodzonego elementu i przywrócenia pojazdu do pełnej sprawności. Okolicznością bezsporną było bowiem to, iż czynności naprawcze wykonywał również J. P., który nie tylko podejmował bezskuteczne próby wyjęcia uszkodzonego wtryskiwacza, w trakcie których miała ułamać się cewka wtryskiwacza oraz górna część śruby mocującej łapkę wtryskiwacza, ale to po jego stronie było dokończenie zleconej naprawy, a więc zamontowanie nowego wtryskiwacza w miejscu, w jakim pozwani przeprowadzili swoje czynności. Powyższe, w świetle akt sprawy, prowadziło więc do wniosku, iż na podstawie dowodów zawnioskowanych przez powoda, nie było możliwym dokonanie prostego ustalenia, na jakim etapie prac ciało obce dostało się do wnętrza silnika. Zeznania zarówno świadka jak i dowód z przesłuchania stron umożliwiały przyjęcie, iż mogło do tego dojść zarówno podczas prac pozwanych jak też w toku czynności następczych. Materiał dowodowy sprawy nie dawał również podstaw do jednoznacznego sklasyfikowania elementu, który pojawił się we wnętrzu silnika. Nie tylko nie został on zachowany do ewentualnej oceny w toku niniejszego procesu, ale pozwani w sposób jednoznaczny i kategoryczny zaprzeczyli, aby stanowił on część wtryskiwacza, które została przez nich pozostawiona.
W tym miejscu warto wskazać, iż Sąd, mimo, że w doktrynie i orzecznictwie określany jako „najwyższy biegły”, w rzeczywistości nie posiada odpowiedniej wiedzy specjalistycznej, potrzebnej do ustalenia okoliczności istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia sprawy, a więc oceny prawidłowości czynności pozwanych. O ile bowiem fakt wystąpienia uszkodzenia silnika miał charakter bezsporny, o tyle materiał dowodowy sprawy nie dawał podstaw do tego by przyjąć, iż doszło do nieprawidłowości w działaniu pozwanych – dopiero bowiem to uprawniało Sąd o skorzystania z domniemania, iż owa nieprawidłowość wynikała z winy wykonujących, którzy zmuszeni zostaliby do jego wzruszenia.
Drugim z elementów wskazanych w art. 471 k.c. była kwestia wystąpienia szkody w majątku wierzyciela i jej wysokości. Powód w tym zakresie powoływał trzy elementy – koszty poniesione w związku z koniecznością naprawy pojazdu, wynagrodzenie za korzystanie z najmu pojazdu zastępczego w związku z niemożliwością użytkowania pojazdu uszkodzonego oraz opłata z tytułu przeprowadzonej prywatnej ekspertyzy wykonanej przez R. W.. Dokonując analizy przedmiotowych roszczeń należało uznać, iż w okolicznościach niniejszej sprawy nie ulegało wątpliwości, iż doszło do wykazania faktu poniesienia rzeczonych kosztów przez powoda. Przedłożona do akt dokumentacja, jak również zeznania świadka czy przesłuchanie powoda w jednoznaczny sposób potwierdzały okoliczność przesunięcia środków pieniężnych z majątku M. S. do innych pomiotów, uprawnionych z tytułu świadczonych usług czy sprzedaży określonych elementów. Inaczej mówiąc – nie ulegało wątpliwości, iż pod względem formalnym doszło do uszczuplenia majątku strony powodowej. Jasnym były również wysokości owych przesunięć – w sposób jednoznaczny wynikały one z treści dokumentów przedłożonych do akt sprawy i nie były pod tym kątem (a więc samego faktu ich zapłaty) kwestionowane przez stronę pozwaną. Czymś całkowicie odrębnym był natomiast ich związek z nieprawidłowościami powstałymi w toku wykonywania umowy (które nie zostały wykazane), a więc ostatnią przesłanką odpowiedzialności z art. 471 k.c.
Abstrahując od kwestii wykazania nieprawidłowości w pracach pozwanych, przechodząc do kwestii trzeciej z przywołanych uprzednio przesłanek, należało wskazać, iż w ocenie Sądu powód nie wykazał, iż wszystkie koszty, które stanowiły podstawę zgłoszonego roszczenia, pozostawały w adekwatnym związku przyczynowym z działaniem bądź zaniechaniem zleceniobiorcy. Inaczej mówiąc – zgromadzony w aktach sprawy materiał dowody nie dawał podstaw do jednoznacznego ustalenia, iż wszystkie czynności podjęte przez powoda oraz koszty z nich wynikające, były wynikiem nieprawidłowości w działaniu pozwanych (oczywiście przy ustaleniu, iż takowa wystąpiła). Przypomnieć należało, iż zakres obowiązku naprawienia szkody normuje artykuł 361 k.c. Nakłada on co do zasady na zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedzialność ograniczaną normalnymi następstwami działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła oraz stratami, które poszkodowany poniósł bądź (także) korzyściami, których w wyniku wyrządzenia szkody nie uzyskano.
W tym zakresie powód przedłożył szereg faktury VAT wystawionych w związku z dokonywaną naprawą w pojeździe oraz umowę najmu pojazdu zastępczego. Z rzeczonych dokumentów nie sposób było jednakże ustalić, zwłaszcza w świetle zarzutów podniesionych przez pozwanych, iż wszystkie one były wynikiem tylko i wyłącznie uszkodzenia silnika wskutek dostania się do cylindra ciała obcego w związku ze świadczą usługą przez pozwanych. W szczególności brak było dowodu z wiadomości specjalnych, iż w przypadku uszkodzeń o takim charakterze, jak ustalone w toku niniejszego procesu, zasadnym jest wymiana wszystkich wtryskiwaczy czy też by te, które znajdowały się w pojeździe powoda wymagały szczególnej operacji związanych z ich wyjęciem. Podkreślenia wymagało, iż wątpliwości w tym zakresie były również wynikiem analizy osobowych źródeł dowodowych zgłoszonych przez powoda. Zarówno bowiem powód jak i świadek J. P. zgodnie wskazali, iż część wykonanych operacji dokonana była profilaktycznie, ze względu na duży przebieg pojazdu. Nie podważając zasadności przedmiotowych czynności pod kątem zapewnienia sprawności samochodu i bezpieczeństwa jego użytkowania, nie sposób jednakże przyjąć, iż mogą one pozostawać w związku przyczynowym z działaniem czy zaniechaniem pozwanych. Podmiot nie może bowiem odpowiadać za czynności, które strona wykonuje niejako „przy okazji” innych działań (ze względów ekonomicznych, racjonalnych czy innych), a które nie są konsekwencją jego własnych, błędnych operacji. Wykracza to bowiem ponad skutek normalny – tylko ten jest bowiem objęty dyspozycją analizowanego przepisu. Co więcej – opinia w tym przedmiocie powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy i wynikać z zasad doświadczenia życiowego, a w razie potrzeby – z zasad wiedzy naukowej, specjalnej.
Podsumowując całość przeprowadzonych wyżej rozważań, w ocenie Sądu powód na którym spoczywał ciężar dowodu wykazania przesłanek odpowiedzialności pozwanych za szkodę poniesioną przez niego w związku z nieprawidłowym wykonywaniem umowy, nie sprostał temu obowiązkowi. W szczególności brak było materiału dowodowego, który potwierdzałby, iż czynności K. L. (a więc osoby faktycznie wykonującej prace) miały charakter nieprawidłowy, a w konsekwencji by istniał związek przyczynowy pomiędzy nimi, a kosztami (szkodą), które powstały po stronie powodowej. W związku z tym Sąd uznał, iż powództwo powoda nie zasługiwało na uwzględnienie i wobec tego na podstawie art. 6 k.c. a contrario w zw. z art. 471 k.c. w pkt I wyroku powództwo podlegało oddaleniu.
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.
W niniejszej sprawie koszty poniesione przez pozwanych wyniosły łącznie 3.634,00 zł. W powyższej kwocie mieściła się kwota 34,00 zł stanowiąca dwie opłaty skarbowe od pełnomocnictw oraz kwota 3.600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1814 ze zm.).
Nadto zgodnie z art. 98 § 1 1 k.p.c. od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. W związku z powyższym Sąd zasądził od kwoty 3.634,00 złotych odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
SSR Przemysław Kociński
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Przemysław Kociński
Data wytworzenia informacji: