Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2023 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Tadeusz Górka

Protokolant starszy sekretarz sądowy Magdalena Piskow

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2023 r. w Bydgoszczy

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko M. K.

o zapłatę

zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 16 153,75 zł (szesnaście tysięcy sto pięćdziesiąt trzy złote siedemdziesiąt pięć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 września 2022 roku do dnia zapłaty,

zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4 755 zł (cztery tysiące siedemset pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia o kosztach zawartych w niniejszym orzeczeniu do dnia zapłaty.

Sędzia Tadeusz Górka

Sygn. akt VIII GC 915/23 upr

UZASADNIENIE

Powód M. M. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. K. kwoty 16153,75 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 września 2022 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że sprzedał pozwanej tuczniki za kwotę 31 153,75 złotych z terminem płatności do dnia 18 sierpnia 2022 roku. Powód podniósł, iż wezwał pozwaną do zapłaty. Powód wskazał, iż ostatecznie pozwana uiściła powodowi kwotę 15 000,00 złotych na poczet przedmiotowej należności.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 17 lutego 2023 r. w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4915/22 Sąd Rejonowy Bydgoszczy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu oraz orzekł o kosztach procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana przyznała, iż zakupiła od powoda tuczniki, w ilości i za cenę wskazane w fakturze. Pozwana wskazywała, iż w związku z przejściowymi problemami finansowymi, zwróciła się do powoda o wydłużenie terminu płatności. Pozwana podała, iż powód wyraził zgodę na prolongatę terminu zapłaty kwoty 16 153,75 złotych do końca roku 2023. Pozwana stwierdziła, iż w związku z tym termin zapłaty jeszcze nie upłynął. W przypadku zasądzenia powództwa pozwana wniosła o jego rozłożenie na raty.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie oraz podkreślił, iż nie doszło do prolongaty terminu zapłaty. Powód sprzeciwił się rozłożeniu na raty pozwanej swojego roszczenia.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód w dniu 18 sierpnia 2022 r. sprzedał pozwanej tuczniki, za kwotę 31 153,75 zł. Powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) z terminem płatności wynoszącym 14 dni, tj. do dnia 18 sierpnia 2022 roku.

(dowód: faktura VAT nr (...) - k. 7 akt, zeznania świadka P. K. – k. 93 akt, zeznania powoda M. M. – k. 93 akt, zeznania pozwanej M. K. – k. 93 akt)

Pozwana sprzedała zakupione od powoda tuczniki.

(Dowód: zeznania świadka P. K. – k. 93 akt, zeznania powoda M. M. – k. 93 akt)

Pozwana nie uiściła powodowi należnej kwoty z uwagi na problemy finansowe.

(Okoliczności bezsporne, nadto dowód: zeznania świadka P. K. – k. 93 akt, zeznania pozwanej M. K. – k. 93 akt)

Pismem z dnia 21 października 2022 r. powód wezwał pozwaną do uregulowania należności w wysokości 31 153,75 zł w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 21.10.2022 r. wraz z potwierdzeniem nadania- k. 8-9 akt)

Pozwana w dniu 25 października 2022 roku zapłaciła powodowi kwotę 15 000,00 złotych tytułem należności wynikającej z faktury VAT nr (...).

(dowód: potwierdzenie wykonania operacji – k. 10 akt)

Powód wielokrotnie monitował pozwaną o zapłatę przedmiotowej należności. Powód nie prolongował pozwanej terminu zapłaty.

(dowód: wiadomości sms – k. 11-19, 57-68 akt)

Pozwana w roku 2022 uzyskała zysk w kwocie 30 743,21 złotych.

(dowód: rachunki zysków i strat – k. 41-43 akt, zeznania pozwanej M. K. – k. 93 akt )

Pozwana zyski ze sprzedaży tuczników przekazała na spłaty swojego zadłużenia u innych podmiotów.

(dowód: zeznania pozwanej M. K. – k. 93 akt )

Powyższy stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił w oparciu o wyżej wymienione dowody z dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwość, autentyczność i moc dowodowa nie budziły jego wątpliwości oraz na częściowo podstawie zeznań świadka P. K. oraz na podstawie przesłuchania stron, powoda M. M. i częściowo pozwanej M. K..

Sąd w całości dał wiarę przesłuchaniu powoda, a tylko częściowo zeznaniom świadka P. K. i przesłuchaniu pozwanej M. K.. W ocenie Sądu w/w zeznania świadka i przesłuchanie pozwanej były nielogiczne i nieprawdziwe w zakresie sytuacji majątkowej pozwanej. Pozwana zarówno w 2021 roku jak i 2020 roku miała, wg przedłożonego przez nią rachunku zysku i strat, przychody na poziomie około 12 600 000 zł i 11 107 000 zł. Z kolei na koniec 2022 roku jej przychód miał wynieść ponad 4,5 mln zł. Jednocześnie pozwana miała na koniec 2022 roku zysk wynoszący ponad 30 tysięcy złotych (k.43). Nie potrafiła ona logicznie wyjaśnić tej okoliczności. Jej syn rzekomo się dokumentami nie zajmował, lecz trudno uwierzyć, aby pozwana, która ma problem z poruszeniem się (nawet podczas przesłuchiwania przez Sąd siedziała), zajmuje się gospodarstwem, które ma 23 ha i osiągało kilkanaście milionów złotych przychodu. Sąd to okoliczności budzące poważne wątpliwości, które nie zostały przez stronę pozwaną (ani jej syna) szczere, logiczne ani rzetelne wyjaśnione.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawy strony zawarły umowy sprzedaży tuczników. Z tytułu powyższego powód wystawił pozwanej fakturę VAT, która opiewała na sumę 31 153,75 złotych.

Pozwana przyznała, iż zawarła z powodem umowę sprzedaży oraz, iż towar został jej wydany. Pozwana nie kwestionowała również okoliczności, iż należności wynikająca z faktury VAT w kwocie 16 153,75 złotych nie została uregulowana.

W trakcie postępowania pozwana podnosiła jedynie, iż wobec ciężkiej sytuacji finansowej nie jest wstanie jednorazowo dokonać spłaty zadłużenia i wobec powyższego wnosi o rozłożenie płatności na raty. Pozwana wskazywała, że brak płatności wynika z brakiem płynności finansowej firmy, która z tego tytułu musiała zostać zawieszona oraz okoliczności, iż wydatki firmy przerastają jej dochody. Jednocześnie pozwana przyznała, iż w roku 2022 roku odnotowała zysk w kwocie 30 743,21 złotych. Z załączonych do akt sprawy rachunków zysków i strat, wynika iż pozwana przez ostatnie lata osiągała wielomilionowe przychody i jedynie w roku 2021 poniosła straty. Na marginesie wskazać należy, iż pozwana w toku postępowania przedłożyła dwa rachunki zysków i strat za rok 2022, w pierwszym wykazując zysk, zaś w drugim stratę. Jednakże wobec zeznań pozwanej potwierdzających uzyskanie zysku w danym roku, Sąd przyjął, iż pozwana w roku 2022 uzyskała zysk.

Sąd zważył, iż w myśl art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Podstawowym przedmiotem sprzedaży jako stosunku prawnego jest przeniesienie przez sprzedawcę na kupującego własności rzeczy – nieruchomości i rzeczy ruchomych. Obok przeniesienia własności rzeczy, podstawowym obowiązkiem sprzedawcy jest obowiązek jej wydania, co oznacza przeniesienie posiadania rzeczy.

Podstawowym obowiązkiem kupującego jest zapłata świadczenia pieniężnego – ceny, a spełnienie tego obowiązku powoduje wygaśnięcie zobowiązania dopiero wówczas, gdy sprzedawca otrzymał gotówkę, lub też uznany został jego rachunek bankowy albo obciążony został rachunek kupującego.

Głównym więc obowiązkiem pozwanej w niniejszym postępowaniu było dokonanie zapłaty za odebrany towar.

Pozwana nie wywiązała się jednak z powyższego obowiązku. Ograniczyła się jedynie do częściowej zapłaty należności wynikające z faktury VAT nr (...) oraz deklaracji uregulowania należności w przyszłości.

Tym samym zasadność i wysokość roszczenia zostały udowodnione i wykazane. Nie były zresztą kwestionowane przez stronę pozwaną.

W związku z wnioskiem pozwanej o rozłożenie zadłużenia na raty należy zauważyć, że w myśl art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie.

Wyrok rozkładający na raty świadczenie należne wierzycielowi modyfikuje treść łączącego strony stosunku cywilnoprawnego poprzez zmianę sposobu i terminu spełnienia świadczenia, dlatego orzeczenie sądu w części orzekającej o rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty ma charakter materialnoprawny i konstytutywny (zob.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/06, OSNC z 2007 r., Nr 10, poz. 147 oraz uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70, OSNCP 1971, nr 4, poz. 61).

Warunkiem zastosowania art. 320 k.p.c. jest zaistnienie szczególnie uzasadnionego wypadku, który według poglądów doktryny zachodzi wówczas, gdy sytuacja majątkowa, rodzinna lub finansowa strony pozwanej czyni nierealnym spełnienie całego świadczenia jednorazowo, a także wtedy, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (tak: Marcin Uliasz „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz”, Rok wydania: 2008, Wydawnictwo: C.H.Beck, Wydanie: 2, LEGALIS oraz Andrzej Zieliński, Kinga Flaga-Gieruszyńska „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz”, Wydawnictwo: C.H.Beck, Rok wydania: 2009, Wydanie: 4, LEGALIS).

Sąd Najwyższy wypowiedział się też, że wymienioną przesłankę można uznać za spełnioną wtedy, gdy w chwili wyrokowania są podstawy do przyjęcia, że ze względu na sytuację majątkową dłużnika wyrok zasądzający całe świadczenie stanowiłby tytuł egzekucyjny bez szans na realizację (zob. uzasadnienie w/w wyroku SN z 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/06).

Należy jednak mieć przy tym na uwadze, że ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 k.p.c., nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 maja 2012 r., I ACa 242/12, LEX nr 1321914). Artykuł 320 k.p.c. jest instrumentem pozwalającym na wykonanie wyroku bez ponoszenia przez dłużnika szczególnie dotkliwych skutków w postaci natychmiastowej egzekucji całego roszczenia, niemniej wywołuje on również dla wierzyciela pewne negatywne konsekwencje w postaci rzeczywistego odroczenia bądź rozciągnięcia w czasie wykonania wyroku. Z tego względu zastosowanie tego przepisu wymaga również uwzględnienia interesu wierzyciela, na wypadek gdyby dłużnik nie wywiązywał się z terminowej zapłaty. (vide: Wyrok SA w Krakowie z 28.01.2022 r., I AGa 300/20, LEX nr 3333173.).

Podkreślenia wymaga przy tym i to, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty jest racjonalne, gdy dłużnik wykaże, że dysponować będzie środkami umożliwiającymi wykonanie tak zmodyfikowanego obowiązku w sposób odczuwalny ekonomicznie przez wierzyciela. Warunkiem koniecznym zastosowania tej instytucji, jest zatem realna możliwość spłacania przez dłużnika należności w ratach, w ustalonej wysokości (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 maja 2012 r., I ACa 242/12, LEX nr 1321914). Podobnie wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 28.04.2022 r., o sygn. Akt VI ACa 85/22, (LEX nr 3425649), który rozstrzygnął, iż „Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. jest celowe wyłącznie wtedy, gdy istnieją podstawy do uznania, że dłużnik będzie w stanie spełnić swoje zmodyfikowane w ten sposób zobowiązanie.”

Termin wymagalności faktury, z której powód dochodzi należności w niniejszym postępowaniu, przypadał w dniu 18 sierpnia 2022 roku. Ostatnia wpłata na poczet przedmiotowego roszczenia miała miejsce w dniu 25 października 2022 roku, a zatem prawie rok temu. Gdyby pozwana rzeczywiście miała zamiar spłacać zadłużenie w częściach, przez okres jedenastu miesięcy, zdołałaby zapewne uregulować choćby część należności.

Z uwagi na konieczność uwzględnienia interesu wierzyciela, który częściowo zostaje pozbawiony należności z tytułu odsetek, ograniczenie prawa wierzyciela powinno być minimalizowane do niezbędnych granic i mieć charakter wyjątkowy. Rozłożenie należności na raty uzasadnia jedynie taka szczególna sytuacja pozwanego, która nie pozwala na uregulowanie należności jednorazowo, a jednocześnie daje podstawy do tego by sądzić, że poszczególne raty będą płacone zgodnie z wyrokiem sądu. W przedmiotowej sprawie istnienia takich okoliczności pozwana nie wykazała.

Sama pozwana nie potrafiła nawet podać jakie raty (wysokość) i w jakich terminach powinna i byłaby w stanie spłacać.

Podsumowując Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty. W niniejszej sprawie pozwana nie wykazała, iżby w jej przypadku zaistniały szczególne okoliczności, uzasadniające wydanie tego rodzaju rozstrzygnięcia. Nie udowodniła w szczególności, aby jej sytuacja finansowa uniemożliwiała jej jednorazowe spełnienie świadczenia. Podkreślić przy tym należy, że roszczenia, których dotyczy sprawa są wymagalne od ponad roku. Pozwana mogła zatem do dnia wydania wyroku dokonywać wpłat i dokonać spłaty całości zadłużenia. Co więcej powinna zacząć odkładać środki skoro roszczenia strony powodowej nie kwestionowała co do zasady ani co do wysokości. Zauważyć też należy, że podana przez pozwaną okoliczność, że znalazła się w trudnej sytuacji nie może mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy. Nie zawiadomiła prokuratury o rzekomych wielkich oszustwach, których miała paść ofiarą, a które miały ją pozbawić pieniędzy. W tej sytuacji brak jest podstaw do przyjęcia, że zaszły jakieś szczególne okoliczności, które uniemożliwiałyby pozwanej spłatę zadłużenia względem powoda. Sąd nie uwzględniając wniosku o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty wziął pod uwagę również okoliczność, że powód oczekuje na zapłatę za sprzedaż od dłuższego czasu i jego interes sprzeciwia się dalszemu odraczaniu terminu zapłaty, tym bardziej, że kategorycznie oświadczył, że nie wyraża zgody na rozłożenia kwoty dochodzonej pozwem. Zeznał, że (k.91) pieniądze ze sprzedaży tuczników miał przeznaczyć na studia, ale ponieważ pozwana mu nie zapłaciła musiał prosić ojca o pieniądze, który mu je dał. Ponadto nielojalne zachowanie pozwanej nie może podlegać instytucji opisanej w art. 320 kpc. Przypomnieć należy, że kupione (częściowe niezapłacone) tuczniki sprzedała, a ceny nie przeznaczyła na spłatę długu wobec M. M., tylko na bliżej nieokreślone inne jej długi.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w oparciu o art. 320 k.p.c. nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie na raty zasądzonej należności.

Wobec powyższego na podstawie art. 535 k.c. w pkt I wyroku zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 16 153,75 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 września 2022 r. do dnia zapłaty.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Powód w dniu 15 września 2023 roku przedłożył spis kosztów. W przedmiotowym spisie powód wniósł o zasądzenie: opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3600 zł, opłaty od pozwu w kwocie 1000,00 złotych oraz kosztów dojazdu pełnomocnika powoda na rozprawę w kwocie 138,00 złotych.

Zgodnie z art. 109 § 1 k.p.c. roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych. § 2 stanowi, iż orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, Sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter sprawy.

Ocena przeprowadzonych dowodów i oświadczeń stron co do wysokości poniesionych kosztów dokonywana jest na podstawie art. 233 (por. orzeczenie SN z dnia 31 marca 1955 r., I CZ 316/54, OSNCK 1955, nr 4, poz. 89; wyrok SN z dnia 24 marca 2000 r., I PKN 546/99, OSNP 2001, nr 15, poz. 482; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 27 listopada 2002 r., III CZP 13/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 6; postanowienie SN z dnia 16 lutego 2011 r., II CZ 202/10, LEX nr 738552).

W doktrynie wyraża się zapatrywanie, że z reguły wysokość kosztów przyznawanych stronie powinna odpowiadać wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych oraz uwzględnionych w spisie; wyłącznie w sytuacjach szczególnych, gdy występują przesłanki określone w art. 109 k.p.c., może być ona obniżona.

Należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie powód przedstawił spis wszystkich kosztów poniesionych w sprawie. Dokonując analizy sprawy Sąd uznał, iż powodowi bezsprzecznie należy się zwrot kosztów poniesionych z tytułu dojazdów pełnomocnika powoda na rozprawę. Sąd nie znalazł również przesłanej do zakwestionowania wysokości wskazanych przez powoda kosztów.

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż koszty, jakie poniósł powód to kwota 4 755,00 zł. W powyższej kwocie mieściła się kwota 17,00 zł stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa kwota 3 600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1814 ze zm.) kwota 1000,00 złotych tytułem opłaty od pozwu oraz kwota 138,00 złotych z tytułu kosztów dojazdu pełnomocnika powoda na rozprawę.

Nadto zgodnie z art. 98 § 1 ¹ kpc od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

W związku z powyższym Sąd w punkcie II wyroku zasądził kwotę 4 755,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Tadeusz Górka