Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 sierpnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XIV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Aleksandra Smólska - Kreft

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2024 r. w Bydgoszczy

na podstawie przepisu art. 148w zakresie w którym uchylono wyrok z dnia 16 listopada 2020 r. w sprawie I C 2074/20 na skutek apelacji

1.  oddala powództwo,

2.  znosi pomiędzy stronami koszty procesu w pierwszej instancji,

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego A. S. kwotę 1217,00 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

4.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej J. S. kwotę 1217,00 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

SSR Aleksandra Smólska - Kreft

Sygn. akt: XIV C 723/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 czerwca 2020 r. powódka (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. domagała się od pozwanego P. S. zapłaty kwoty 7 596,88 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 8 października 2019 r. poprzez podpisanie weksla pozwany zobowiązał się do zapłaty kwoty 8 333,88 zł w dniu 19 maja 2020 r. W dniu 20 kwietnia 2020 r. powódka wezwała pozwanego do wykupu weksla. W odpowiedzi pozwany uiścił na rzecz powódki kwotę 737 zł, jednak zaprzestał spłaty dalszych należności. Powódka wyjaśniła ponadto, że weksel został wystawiony na zabezpieczenie zwrotu całego zadłużenia z tytułu umowy pożyczki z dnia 8 października 2019 r.

Pismem z dnia 17 lipca 2020 r. powódka cofnęła pozew i zrzekła się roszczenia co do kwoty 1 000 zł z uwagi na uregulowanie zadłużenia przez pozwanego do tej kwoty.

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2020 r. Sąd umorzył postępowanie co do kwoty 1 000 zł, a nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym orzekł co do pozostałej kwoty dochodzonej w pozwie.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa, a także podniósł zarzut braku wykazania przez powódkę roszczenia zarówno co do zasady, jak i wysokości, braku wymagalności roszczenia i przedwczesności powództwa oraz zarzut stosowania przez powódkę w treści umowy pożyczki postanowień o charakterze abuzywnym.

W odpowiedzi na sprzeciw powódka odniosła się do zarzutów pozwanego podniesionych w sprzeciwie i w całości je zakwestionowała. Powódka wskazała nadto, że z uwagi na kolejną wpłatę pozwanego, cofa powództwo co do kwoty 500 zł.

W dniu 16 listopada 2020 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał wyrok, w którym zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2 725,88 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, umorzył postępowanie co do kwoty 500 zł i zniósł pomiędzy stronami koszty procesu.

Powódka wniosła apelację od powyższego wyroku w zakresie punktu 2 i 4 wyroku zarzucając w szczególności naruszenie przez Sąd przepisów prawa materialnego (art. (...) dniu 7 października 2019 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. zawarła z P. S. umowę pożyczki, na mocy której otrzymał on kwotę 4 000 zł, którą zobowiązał się zwrócić w 36 miesięcznych ratach po 258 zł każda wraz z opłatą przygotowawczą w kwocie 129 zł, wynagrodzeniem prowizyjnym w wysokości 3 071 zł oraz opłatą za (...) w kwocie 800 zł.

Pożyczka była oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 9,91 % w stosunku rocznym. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 9 288 zł. Informacje te były wyeksponowane na pierwszej i drugiej stronie umowy pożyczki.

Zgodnie z punktem 4 umowy w przypadku braku wpłaty rat w terminie powódka uprawniona była do naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. Natomiast zgodnie z punktem 8 umowy gdy opóźnienie w spłacie przekroczyło 30 dni powódka była uprawniona, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, do wypowiedzenia umowy z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z zapisami punktu 15 umowy opcja (...) dawała pożyczkobiorcy możliwość bezpłatnego odroczenia terminu zapłaty dwóch kolejnych rat lub bezpłatnego obniżenia o połowę czterech kolejnych rat. Pożyczkobiorca mógł skorzystać tylko z jednej z powyższych opcji jednorazowo w okresie spłaty pożyczki, pod warunkiem złożenia pożyczkodawcy odpowiedniej dyspozycji i po spłacie co najmniej dwóch pierwszych rat i o ile żadna ze spłacanych rat nie została uiszczona po terminie. Odroczenie rat lub obniżenie ich wysokości przedłużało okres spłaty pożyczki odpowiednio o dwa lub cztery okresy rozliczeniowe, za które nie były naliczane dalsze odsetki. W ramach (...) mieściła się też przyspieszona wypłata pożyczki i pakiet wiadomości sms informujący o wypłacie kapitału pożyczki, nadchodzących ratach i zaksięgowaniu wpłat pożyczkobiorcy. Nieskorzystanie z dodatkowych uprawnień wynikających z (...) w całości lub części nie powodowało zwrotu opłaty pobieranej z tego tytułu przy zawarciu umowy. Pożyczkobiorca P. S. złożył wniosek o objęcie go wskazanym wyżej pakietem przy zawieraniu umowy pożyczki.

D. ód: umowa z dnia 7 października 2019 r. – k. 15 – 22, k. 46 – 49, harmonogram spłat – k. 23, k. 50, wniosek o udzielenie pożyczki – k. 42 – 45, karta klienta – k. 51, załącznik nr 1 – k. 58.

Strony zawarły ww. umowę pożyczki na piśmie, posługując się gotowym wzorcem umowy przyjętym przez powódkę. Powódka udzieliła pożyczki w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Podpisanie umowy nie pozostawało w związku działalnością gospodarczą lub zawodową P. S..

Na zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczkobiorca P. S. podpisał weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową uprawniającą do wypełnienia weksla w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu wystawcy weksla własnego (pkt 3.1 umowy).

Wedle punktu 8.2 umowy pożyczkodawca miał prawo wypełnić weksel in blanco, o którym, mowa w punkcie 3.1 (a), na zasadach określonych w deklaracji wekslowej w przypadku gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

D. ód: weksel – k. 4, deklaracja wekslowa – k. 6.

Pożyczkobiorca P. S. nie wywiązał się z zobowiązania wynikającego z zawartej umowy i nie spłacił całej należności.

W związku z naruszeniem warunków umowy powódka pismem z dnia 20 marca 2020 r. wezwała P. S. do zapłaty kwoty 516 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma. Wezwanie zostało nadane w placówce pocztowej w dniu 20 marca 2020 r., faktyczny odbiór przesyłki miał miejsce 26 marca 2020 r.

Pismem z dnia 20 kwietnia 2020 r. powódka wypowiedziała P. S. umowę pożyczki z dnia 8 października 2019 r. z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, wzywając go do zapłaty kwoty 8 333,88 zł, z czego kwoty 8 322 zł tytułem niespłaconego kapitału pożyczki i kwoty 11,88 zł tytułem skapitalizowanych odsetek, wypełniając jednocześnie weksel na kwotę 8 333,88 zł i wzywając pozwanego do wykupu weksla w dniu 19 maja 2020 r. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało doręczone pozwanemu w dniu 24 kwietnia 2020 r.

Na poczet zobowiązań z tytułu zawartej z powódką umowy pożyczki wpłacił łącznie kwotę 3 011 zł.

D. ód: weksel – k.4, wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 54 – 55, wypowiedzenie umowy wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru– k. 56 – 57, k. 5, wykaz wpłat pozwanego – k. 24, k. 52, k. 178, karta klienta – k. 51, tabela odsetek – k. 53, k. 179.

P. S. zmarł w dniu 11 października 2020 r. Jego spadkobiercami są J. S. i A. S., którzy nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

O. ści bezsporne, nadto: odpis skrócony aktu zgonu – k. 111, akt poświadczenia dziedziczenia – k. 122 – 124, protokół spisu inwentarza – k. 145, k. 151, k. 203, postanowienie komornika z 26 maja 2023 r. – k. 146, k.152, protokół dziedziczenia w formie aktu notarialnego – k. 199 – 202.

W dniu 16 listopada 2020 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał wyrok, w którym zasądził od P. S. na rzecz powódki kwotę 2 725,88 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, umorzył postępowanie co do kwoty 500 zł i zniósł pomiędzy stronami koszty procesu.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uchylił zaskarżony wyroku w części oddającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach postępowania w sprawie (punkt 2 i 4 wyroku z dnia 16 listopada 2020 r.) z powodu nieważności postępowania, zniósł postępowanie w tej części w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje.

O. ści niesporne, znane Sądowi z urzędu.

S ąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności znanych Sądowi z urzędu oraz na podstawie dowodów z dokumentów, których autentyczność, prawdziwość i moc dowodowa nie budziły wątpliwości Sądu.

Wymaga podkreślenia, iż niniejsze postępowanie dotyczyło wyłącznie żądania zapłaty kwoty 3 371 zł, ponieważ powódka wniosła apelację jedynie w zakresie puntu 2 i 4 wyroku z dnia 16 listopada 2020 r. Powódka początkowo domagała się zapłaty kwoty 7 596,88 zł, a w toku procesu cofnęła powództwo co do kwoty 1 500 zł, więc przedmiotem rozważań Sądu I instancji była jedynie kwota 6 096,88 zł (7 596,88 zł – 1 500 zł). Sąd uwzględnił powództwo w pierwszej instancji do kwoty 2 725,88 zł (pkt 1 wyroku) i w tym zakresie powódka nie wniosła apelacji, co skutkowało uprawomocnieniem się wyroku co do punktu 1.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w zakresie objętym zaskarżeniem.

Sąd w tym miejscu wskazuje, że w całości podziela rozważania prawne poczynione w sprawie I C 2074/20 w zakresie podstawy prawnej żądania i nie będzie powielał tej argumentacji w niniejszej sprawie. Ponadto Sąd w składzie orzekającym wskazuje, że prezentuje identyczne stanowisko w odniesieniu do braku podstaw żądania przez powódkę zapłaty prowizji oraz wynagrodzenia za tzw. (...).

Jednocześnie akcentuje, że nie powinno budzić wątpliwości, iż analizowane postanowienia umowne, odnoszące się do obowiązku poniesienia przez pożyczkobiorcę kosztów wynagrodzenia prowizyjnego i wynagrodzenia za (...) nie zostały uzgodnione indywidualnie z pozwanym. Zważyć bowiem należy, że w istocie do zawarcia przedmiotowej umowy doszło poprzez zaproponowanie pożyczkobiorcy wzorca umowy. Nawet wniosek o pożyczkę i (...) zostały złożone na przygotowanym do tego celu wzorze. Powódka wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. (...) tym miejscu należy wskazać również, że zgodnie z art. 3 ust. 1. Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Zgodnie z ust. 2. warunki umowy zawsze zostaną uznane za niewynegocjowane indywidualnie, jeżeli zostały sporządzone wcześniej i konsument nie miał w związku z tym wpływu na ich treść, zwłaszcza jeśli zostały przedstawione konsumentowi w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej. Fakt, że niektóre aspekty warunku lub jeden szczególny warunek były negocjowane indywidualnie, nie wyłącza stosowania niniejszego artykułu do pozostałej części umowy, jeżeli ogólna ocena umowy wskazuje na to, że została ona sporządzona w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej. Jeśli sprzedawca lub dostawca twierdzi, że standardowe warunki umowne zostały wynegocjowane indywidualnie, ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na nim.

Zgodnie z art. 6 ust 1. ww. dyrektywy Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków. Brak inkorporowania ww. dyrektywy do polskiego prawa w całości lub części ma skutek jedynie taki, że dyrektywa stosowana jest bezpośrednio i ma prymat nad porządkiem krajowym. W rezultacie fakt uzupełnienia weksla in blanco w zakresie, w jakim kwota należności wekslowej wyliczona jest w oparciu o nieuczciwe warunki umowne podlega kontroli Sądu niezależnie od faktu, czy zostały złożone zarzuty od nakazu zapłaty czy też nie. Podkreślenia wymaga, że takowe stanowisko wyraził Trybunał Sprawiedliwości w wyrokach z dnia 27 czerwca 2000 r. w połączonych sprawach (...) SA przeciwko R. M. Q. (C-240/98) i (...) SA przeciwko J. S. A. P. (C-241/98), J. C. B. (C-242/98), M. B. (2) (C-243/98) i E. F. (C-244/98).

W tym miejscu należy wskazać, że analizowane postanowienia umowne nie odnoszą się do świadczeń głównych z umowy pożyczki. Istotne dla tej umowy elementy wynikają wprost z art. 720 k.c.

Odnosząc się do wynagrodzenia za (...) brak jest uzasadnienia pobrania od pożyczkobiorcy powyższej opłaty. Nie sposób uznać, aby cena za Twój Pakiet, stanowiąca aż 20 % kapitału udzielanej pożyczki, była adekwatna do proponowanych pożyczkobiorcy usług. Za kwotę 800 zł pożyczkodawca miał bowiem możliwość skorzystania jednorazowo, w całym okresie kredytowania, z jednej z dwóch, alternatywnie przewidzianych opcji: odroczenia maksymalnie dwóch terminów płatności rat, albo obniżenia o 50% maksymalnie 4 rat, przy czym oczywiście finalnie raty odroczone, czy też obniżone i tak musiały zostać przez pożyczkodawcę spłacone. Tak naprawdę za jedną z tych usług (bo w zapisach przewidziano alternatywę rozłączną) klient miał zapłacić aż 800 zł, a w zamian otrzymywał odroczenie dwóch rat czyli kwoty 516 zł albo obniżenie do 50 % czterech rat (zatem maksymalnie do kwoty 516 zł), które i tak musiał na koniec spłacić. Taka usługa jest zatem dla klienta rażąco niekorzystna, przy tym zastrzeżono brak możliwości skorzystania z tej opcji w razie opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat. Należy też zwrócić uwagę na to, że umowa wprowadzała w konsumenta błąd, gdyż w punkcie 15 mowa o bezpłatnych usługach w ramach (...), które niewątpliwie były odpłatne.

Co istotne, mimo deklaracji powódki o dobrowolności tejże usługi, usługa ta była doliczana do umowy pożyczki już w gotowym, wydrukowanym formularzu. Powyższe stawia w wątpliwość fakultatywność wyboru pożyczki bez owego dodatkowego pakietu. W ocenie Sądu, fakultatywny charakter tego elementu umowy był pozorny ponieważ we wzorcu umowy z góry przewidziano, że pożyczkobiorca wnioskuje o udzielenie pakietu, a nic nie wskazuje, by poprzednik prawny pozwanych został należycie poinformowany o jego istocie i kosztach. Powódka nie wskazała też, czym się kierowała obliczając opłaty za Twój Pakiet, a jej wysokość w zestawieniu z tym, co powódka w zamian oferuje jest rażąco wygórowana. W uzasadnieniu wyroku z dnia 15 listopada 2017 r. w sprawie VIII Ca 582/17 również Sąd Okręgowy w Toruniu uznał postanowienia dotyczące usługi (...) za naruszające w sposób rażący interesy pożyczkobiorcy, sprzeczne z dobrymi obyczajami i prowadzące do obejścia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, zwłaszcza dotyczących odsetek maksymalnych i jako takie, za niewiążące konsumenta (art. 58 § 1 i 2 k.c., art. 359 § 2Zauważenia wymaga również, iż w sprawach, jakie toczyły się przed tut. Sądem z udziałem powódki, cena pakietu, w przedłożonych do akt umowach pożyczki każdorazowo była inna. Tymczasem cena za tę samą usługę w każdej umowie pożyczki powinna być stała, ewentualnie adekwatnie skorelowana z wysokością pożyczonej kwoty i ilością rat na identycznych warunkach w przypadku każdej umowy.

Jeżeli zaś chodzi o wynagrodzenie prowizyjne zauważenia wymaga, że za przygotowanie umowy pożyczki powódka pobrała opłatę przygotowawczą w kwocie 129,00 zł, a za udostępnienie środków pieniężnych odsetki umowne w wysokości 1 288 zł. Brak było podstaw do pobierania podwójnego wynagrodzenia za to samo.

W wielu podobnych sprawach toczących się przed tut. Sądem z powództwa (...) S.A. w B. o zwrot pożyczki zakwestionowano praktykę tej spółki pobierania na podstawie umów pożyczek dodatkowego wynagrodzenia prowizyjnego w bardzo wysokich kwotach, żądanego często obok odsetek umownych za udostępnienie środków pieniężnych, doliczonych do każdej raty. Zapis o tej prowizji uznano za zmierzający do obejścia przepisów o ochronie praw konsumentów oraz o odsetkach maksymalnych (ukryta lichwa). Stwierdzono, że takie działanie nie zasługuje na ochronę prawną, albowiem jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów, dlatego jest nieważne (art. 58 § 1 i 2 k.c.).

Kwestią obciążania przez powódkę pożyczkobiorców zbyt wysokimi opłatami prowizyjnymi za udostępnienie na określony czas środków pieniężnych zajmowały się też ostatnio inne Sądy powszechne i tak m.in. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w sprawie II Ca 794/19 oraz II Ca 793/19, w którym podzielił stanowisko tut. Sądu, a także Sąd Okręgowy w Toruniu w sprawach VIII Ca 563/17, który w wyrokach z 28 sierpnia 2017 r. i 15 listopada 2017 r., który także podzielił stanowisko tut. Sądu o sprzeczności umów w zakresie wynagrodzenia prowizyjnego z dobrymi obyczajami, zasadami współżycia społecznego i przepisami regulującymi kwestie odsetek maksymalnych. Sąd, odwołując się do wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 27 kwietnia 2012 r. w sprawie XVII AmC 5533/11 (Legalis nr 739471), stwierdził, że niezależnie od uregulowań ustawy o kredycie konsumenckim dotyczących maksymalnej wysokości kosztów pozaodsetkowych, koszty te nie mogą stanowić dodatkowego źródła zysku przedsiębiorcy, powinny zatem być kształtowane w sposób zgodny z rzeczywistym kosztem dokonywanych czynności, w związku z którymi pozostają. W obu przywołanych sprawach Sąd Okręgowy w Toruniu stwierdził również, że omawiana opłata pozostaje oderwana od faktycznych kosztów poniesionych przez powódkę, w istocie nie stanowi więc ,,kosztu okołoodsetkowego”, te bowiem powinny być związane – zgodnie z zasadą ekwiwalentności świadczeń – z określonymi kosztami poniesionymi przez pożyczkodawcę w związku z udzieleniem pożyczki bądź usługami świadczonymi na rzecz pożyczkobiorcy.

W ocenie tutejszego Sądu wynagrodzenie prowizyjne to ukryta forma odsetek od pożyczonego kapitału, co prowadzi do obejścia przepisów regulujących instytucje odsetek maksymalnych.

Nawet gdyby zapisów o wynagrodzeniu prowizyjnym nie traktować jako nieważne należy wskazać, że pożyczkodawca ma oczywiście prawo do uzyskiwania z umowy pożyczki zysku, winien to być jednakże zysk godziwy. Zastrzeżone w umowie wynagrodzenie prowizyjne stanowi aż 77 % kwoty udzielonej pożyczki i brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia takiej jej wysokości. Powódka odpowiadając na zarzuty strony pozwanej zawarte w sprzeciwie ograniczyła się w istocie do wskazania, że określona w umowie prowizja mieści się w granicach określonych w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. W wypadku badania umów pożyczek Sąd nie może ograniczyć się do prostego sprawdzenia, czy żądane kwoty mieszczą się w tym wzorze, wówczas kontrola nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich byłaby w istocie iluzoryczna. Mogłoby to prowadzić do nadużyć, a przepis art. 36a nie wyklucza stosowania art. 385 ¹ §1 kpc

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. S. i J. S.

o zapłatę

¹ § 1 k.c. z zw. z art. 36a ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim) poprzez błędną wykładnię skutkującą nieuzasadnionym przyjęciem, że postanowienia umowy pożyczki zawartej między stronami są abuzywne.

W piśmie z dnia 17 lutego 2021 r. pełnomocnik pozwanego złożył odpowiedź na apelację wraz z wnioskiem o zawieszenie postępowania w związku ze śmiercią pozwanego P. S. w dniu 11 października 2020 r.

Postanowieniem z dnia 27 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy zawiesił postępowanie w sprawie.

Na wniosek powódki z dnia 19 października 2023 r. postanowieniem z dnia 5 grudnia 2023 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy podjął zawieszone postępowanie z udziałem spadkobierców pozwanego J. S. i A. S..

W pismach datowanych na dzień 31 stycznia 2024 r. pozwani J. S. i A. S. wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu. Podkreślili, że dokonali spisu inwentarza po zmarłym P. S., który nie pozostawił po sobie majątku czynnego. Nadto pozwani podnieśli, że ustalenia i konkluzje poczynione przez Sąd I instancji zasługują na pełną aprobatę.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uchylił zaskarżony wyroku w części oddającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach postępowania w sprawie (punkt 2 i 4 wyroku z dnia 16 listopada 2020 r.) z powodu nieważności postępowania, zniósł postępowanie w tej części w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje.

W dalszym toku procesu stanowisko powódki nie uległo zmianie. W piśmie datowanym na dzień 9 maja 2024 r. powódka zakwestionowała wszelkie zarzuty podnoszone przez pozwanych. Zaprzeczyła jakoby jej roszczenie nie było wymagalne w całości i zaprzeczyła istnieniu klauzul niedozwolonych w umowie. Pozwani w pismach procesowych z dnia 27 czerwca 2024 r. podtrzymali zarzuty podniesione przez P. S., w szczególności zarzut abuzywności postanowień umowy pożyczki.

S ąd ustalił, co następuje:

¹ § 4 k.c., nie udowodniła, że analizowane postanowienia umowne były wynikiem ich indywidualnego uzgodnienia z pożyczkobiorcą. W ocenie Sądu poniesienie przez P. S. zakwestionowanych kosztów stanowiło warunek niezbędny do zawarcia umowy pożyczki, które doprowadziły do obciążenia go – jako konsumenta – dodatkowymi sankcjami, na które musiał przystać, chcąc otrzymać pożyczkę.

¹ k.c. oraz art. 385 ¹§ 1 k.c.).

¹ k.c. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwałach z 26 października 2021, III CZP 42/20 i z dnia z dnia 27 października 2021 r. w sprawie III CZP 43/20, w której stwierdził, że konieczność badania zgodności zapisów konkretnych umów zawieranych z udziałem konsumentów, przy uwzględnieniu granicy wyznaczonej przepisem art. 36a u.k.k., z regułami zawartymi w art. 385 ¹ § 1 zd. 1 k.c. wynika z generalnej i oczywistej zasady, że krajowe unormowania praw i obowiązków konsumentów nie mogą pozostawać w sprzeczności z przepisami unijnymi. Z wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 26 marca 2020 r. i z dnia 3 września 2020 r., wynika, że przepis art. 36a u.k.k. nie pozostaje całkowicie neutralny w płaszczyźnie unijnej ochrony konsumentów. Trybunał ten w wyrokach z dnia 3 września 2020 r., C - 84/19, C - 222/19 i C - 252/19, (...) S.A.) zwrócił uwagę, że art. 3 ust. 1To, że suma wszystkich pozaodsetkowych kosztów kredytu nie przekracza ograniczenia, jakie ustawodawca ustanowił w art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 993 z późn. zm.) nie oznacza, że nie można uznać wartości składnika pozaodsetkowych kosztów kredytu za wygórowaną w sposób nieuzasadniony.

Ustawowe ograniczenie łącznej wielkości tego rodzaju obciążeń konsumenta nie odbiera Sądowi możliwości (ani nie zwalnia go od tego obowiązku jako, że sprawa dotyczy obrotu konsumenckiego) dokonania oceny, czy postanowienie umowne określające obowiązek zapłaty każdego z tych składników z osobna nie stanowi klauzuli abuzywnej w rozumieniu art. 385SSR Aleksandra Smólska-Kreft

II Ca 1174/24

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. domagał się od pozwanego P. S. zapłaty kwoty 7.596,88 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Pismem z dnia 17 lipca 2020 r. powód cofnął pozew i zrzekł się roszczenia co do kwoty 1.000,00 zł z uwagi na uregulowanie zadłużenia przez pozwanego do tej kwoty.

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2020 r. Sąd umorzył postępowanie co do kwoty 1.000,00 zł, a nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym orzekł co do pozostałej kwoty dochodzonej w pozwie.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa.

W odpowiedzi na sprzeciw powód odniósł się do zarzutów pozwanego podniesionych w sprzeciwie i w całości je zakwestionował. Powód wskazał nadto, że z uwagi na kolejną wpłatę pozwanego, cofa powództwo co do kwoty 500,00 zł.

W dniu 16 listopada 2020 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wydał wyrok, w którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.725,88 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2020 r. do dnia zapłaty, oddalił powództwo w pozostałej części, umorzył postępowanie co do kwoty 500,00 zł i zniósł pomiędzy stronami koszty procesu.

Powód wniósł apelację od powyższego wyroku w zakresie punktu 2. i 4. wyroku.

W piśmie z dnia 17 lutego 2021 r. pełnomocnik pozwanego złożył odpowiedź na apelację wraz z wnioskiem o zawieszenie postępowania w związku ze śmiercią pozwanego P. S. w dniu 11 października 2020 r.

Postanowieniem z dnia 27 maja 2021 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy zawiesił postępowanie w sprawie.

Na wniosek powoda z dnia 19 października 2023 r. postanowieniem z dnia 5 grudnia 2023 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy podjął zawieszone postępowanie z udziałem spadkobierców pozwanego - J. S. i A. S..

W pismach datowanych na dzień 31 stycznia 2024 r. pozwani J. S. i A. S. wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu. Podkreślili, że dokonali spisu inwentarza po zmarłym P. S., który nie pozostawił po sobie majątku czynnego.

Wyrokiem z dnia 8 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy uchylił zaskarżony wyroku w części oddającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach postępowania w sprawie (punkt 2 i 4 wyroku z dnia 16 listopada 2020 r.) z powodu nieważności postępowania, zniósł postępowanie w tej części w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za obie instancje.

Wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2024 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt XIV C 723/24 upr:

1.  oddalił powództwo,

2.  zniósł pomiędzy stronami koszty procesu w pierwszej instancji,

3.  zasądził od powoda na rzecz pozwanego A. S. kwotę 1.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

4.  zasądził od powoda na rzecz pozwanej J. S. kwotę 1.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 7 października 2019 r. (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w B. zawarła z P. S. umowę pożyczki, na mocy której otrzymał on kwotę 4.000,00 zł, którą zobowiązał się zwrócić w 36 miesięcznych ratach po 258,00 zł każda wraz z opłatą przygotowawczą w kwocie 129,00 zł, wynagrodzeniem prowizyjnym w wysokości 3.071,00 zł oraz opłatą za (...) w kwocie 800,00 zł. Pożyczka była oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 9,91 % w stosunku rocznym. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 9.288,00 zł. Na zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczkobiorca P. S. podpisał weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową uprawniającą do wypełnienia weksla w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu wystawcy weksla własnego (pkt 3.1 umowy). Wedle punktu 8.2 umowy pożyczkodawca miał prawo wypełnić weksel in blanco, o którym, mowa w punkcie 3.1 (a), na zasadach określonych w deklaracji wekslowej w przypadku gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Pożyczkobiorca P. S. nie wywiązał się ze zobowiązania wynikającego z zawartej umowy i nie spłacił całej należności. W związku z naruszeniem warunków umowy,00 powód pismem z dnia 20 marca 2020 r. wezwał P. S. do zapłaty kwoty 516,00 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma, które zostało odebrane 26 marca 2020 r. Pismem z dnia 20 kwietnia 2020 r. powód wypowiedział P. S. umowę pożyczki z dnia 8 października 2019 r. z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, wzywając go do zapłaty kwoty 8.333,88 zł, z czego kwoty 8.322,00 zł tytułem niespłaconego kapitału pożyczki i kwoty 11,88 zł tytułem skapitalizowanych odsetek, wypełniając jednocześnie weksel na kwotę 8.333,88 zł i wzywając pozwanego do wykupu weksla w dniu 19 maja 2020 r. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało doręczone pozwanemu w dniu 24 kwietnia 2020 r. Na poczet zobowiązań z tytułu zawartej z powodem umowy pożyczki P. S. wpłacił łącznie kwotę 3.011,00 zł. P. S. zmarł w dniu 11 października 2020 r. Jego spadkobiercami są J. S. i A. S., którzy nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie okoliczności znanych Sądowi z urzędu oraz na podstawie dowodów z dokumentów. Niniejsze postępowanie dotyczyło wyłącznie żądania zapłaty kwoty 3.371 zł, ponieważ powód wniósł apelację jedynie w zakresie punktu 2. i 4. wyroku z dnia 16 listopada 2020 r. Powód początkowo domagał się zapłaty kwoty 7.596,88 zł, a w toku procesu cofnął powództwo co do kwoty 1.500,00 zł, więc przedmiotem rozważań Sądu I instancji była jedynie kwota 6.096,88 zł. Sąd uwzględnił powództwo w pierwszej instancji do kwoty 2.725,88 zł (pkt 1 wyroku) i w tym zakresie powód nie wniósł apelacji, co skutkowało uprawomocnieniem się wyroku co do punktu 1. Sąd I instancji wskazał, że w całości podziela rozważania prawne poczynione w sprawie I C 2074/20 w zakresie podstawy prawnej żądania i nie będzie powielał tej argumentacji w niniejszej sprawie. Ponadto, Sąd Rejonowy w składzie orzekającym wskazał, że prezentuje identyczne stanowisko w odniesieniu do braku podstaw żądania przez powoda zapłaty prowizji oraz wynagrodzenia za tzw. (...). Jednocześnie akcentował, że nie powinno budzić wątpliwości, iż analizowane postanowienia umowne, odnoszące się do obowiązku poniesienia przez pożyczkobiorcę kosztów wynagrodzenia prowizyjnego i wynagrodzenia za (...) nie zostały uzgodnione indywidualnie z pozwanym. Zważył, że w istocie do zawarcia przedmiotowej umowy doszło poprzez zaproponowanie pożyczkobiorcy wzorca umowy. Nawet wniosek o pożyczkę i (...) zostały złożone na przygotowanym do tego celu wzorze. Powód wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 385Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części oddalającej powództwo oraz w zakresie kosztów postępowania. Zarzucił Sądowi Rejonowemu:

1.  obrazę prawa materialnego tj.:

- art. 385 Stawiając powyższe zarzuty apelujący powód wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie dodatkowo 1.159,12 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych od 20 maja 2020r. do dnia zapłaty;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych;

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zgodnie z treścią art. 98 § 1 Dyrektywy 93/13/EWG, należy interpretować w ten sposób, że warunek umowny dotyczący pozaodsetkowych kosztów kredytu, który określa ten koszt poniżej ustawowego pułapu i który przenosi na konsumenta koszty działalności gospodarczej kredytodawcy, może powodować znaczącą nierównowagę, wynikającą z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta, gdy obciąża konsumenta kosztami nieproporcjonalnymi, w stosunku do świadczeń oraz do kwoty otrzymanego kredytu, zaś ustalenie tego należy do sądu krajowego. Ponadto wskazał, że w związku z tym, iż art. 36a u.k.k. nie określa praw i obowiązków stron umowy, lecz poprzestaje jedynie na ograniczeniu ich swobody w zakresie ustalania pozaodsetkowych kosztów kredytu powyżej pewnego poziomu, nie odzwierciedla bezwzględnie obowiązujących przepisów o charakterze ustawowym i wykonawczym, a zatem nie jest wyłączony z zakresu zastosowania Dyrektywy 93/13/EWG, w szczególności art. 3, art. 4 i art. 6. Ustawowy pułap kosztów pozaodsetkowych z art. 36a u.k.k. oraz mechanizm kontroli niedozwolonych postanowień umownych przewidziany w ostatnio powołanej dyrektywie, pozostają względem siebie niezależne.

Wymaga wskazania, że w zamyśle projektodawcy zmian w ustawie o kredycie konsumenckim przy długoterminowych umowach pożyczek głównym wynagrodzeniem dla pożyczkodawcy miały być odsetki: „Jednocześnie przedsiębiorca udzielający pożyczki na dłuższy okres powinien czerpać swoje wynagrodzenie z oprocentowania pożyczki, natomiast pozostałe koszty narzucone na kredytobiorcę powinny odzwierciedlać realne koszty ponoszone przez przedsiębiorcę.”. W umowie stron dochodzi do wypaczenia w tym zakresie, skoro odsetki umowne za 3 lata wynoszą około 1 288 zł, zaś niezależnie od nich, pozaodsetkowe koszty wynoszą łącznie równo 4 000 zł (w tym wynagrodzenie prowizyjne 3 071 zł). Kolejny raz należy też podkreślić, że w umowie pożyczki w żaden sposób nie określono jak skalkulowano tę kwotę. Pożyczkodawca jest uprawniony do pobierania wynagrodzenia od pożyczanych kwot, które pokrywa jego koszty oraz pozwala wypracować zysk z transakcji, ale nie może to być całkowicie dowolne. Granicą, jakiej pożyczkodawca nie może przekraczać są właśnie zasady współżycia społecznego. Z umowy nie wynika sposób kalkulacji prowizji, należy zatem przyjąć, że została ona przyjęta zupełnie dowolnie w celu maksymalizacji zysku kosztem konsumenta, którego nie poinformowano o zasadach ustalenia tej prowizji. Wskazać wreszcie trzeba, że to powódka winna wykazać kryteria, jakimi kierowała się ustalając przedmiotową opłatę i właściwie uzasadnić konieczność naliczenia wynagrodzenia w tej właśnie wysokości, czemu nie sprostała.

¹ § 1 k.c. Ukształtowanie praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, skutkujące rażącym naruszeniem jego interesów, może być efektem - jak w sprawie niniejszej - określenia wysokości jednego ze składników kosztów pozaodsetkowych w sposób radykalnie nieadekwatny do wzajemnych świadczeń przedsiębiorcy czy ponoszonych przez niego kosztów, prowadząc w rezultacie do istotnego naruszenia równowagi kontraktowej z pokrzywdzeniem konsumenta. Limitowanie przez ustawę rozmiaru całości obciążeń konsumenta z tytułu kosztów pozaodsetkowych kredytu nie może być interpretowane jako uprawnienie pożyczkodawcy do dowolnego określania wielkości poszczególnych składników tych kosztów - bez uwzględnienia treści art. 385 ¹ § 1 k.c. - o ile tylko ich suma nie przekroczy granicy zakreślonej przez ustawodawcę. Opłata prowizyjna miała stanowić koszt kredytu. Przy czym w ocenie Sądu w ustawie o kredycie konsumenckim chodziło o koszt faktycznie poniesiony przez kredytodawcę, a nie dodatkowy koszt kredytu rzeczywiście nie istniejący, ale skalkulowany po stronie kredytobiorcy w ramach wskazanego wyżej wzoru. Interpretacja przepisu art. 36a powinna być taka, że chodzi o koszt udzielenia kredytu, który ma zostać zwrócony kredytodawcy, a nie koszt powstający wyłącznie dla kredytobiorcy, bo ustawa pozwala takiego kosztu zażądać. W umowie pożyczki musi zachodzić ekwiwalentność świadczeń. Podobnie wypowiedział się Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w sprawie II Ca 775/18 wskazując, że inne niż odsetki obciążenia pożyczkobiorcy powinny znaleźć racjonalne uzasadnienie w wydatkach, które był zmuszony ponieść pożyczkodawca w związku z udzieleniem pożyczki bądź jej wyegzekwowaniem.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd uznał żądanie powódki w powyższym zakresie za nieuzasadnione.

Co więcej, Sąd stoi na stanowisku, że zasądzając należności na rzecz powódki nie należy uwzględniać odsetek kapitałowych za tę część kapitału pożyczki, której żądanie zapłaty uznał za nieuzasadnione. Należy w tym miejscu wskazać, iż co do zasady żądanie odsetek za korzystanie z kapitału jest uzasadnione. Jednak odsetki naliczone przez powódkę dotyczyły całej pożyczonej kwoty, tj. również opłat dodatkowych stanowiących pozaodsetkowe koszty pożyczki, a nie tylko wypłaconego pożyczkobiorcy kapitału. Kapitał ten wynosił 4 000 zł, a koszty udzielenia pożyczki wyniosły łącznie kolejne 4 000 zł. Wobec tego w ocenie Sądu powódka mogłaby domagać jedynie odsetek kapitałowych naliczonych za 4 000 zł. Odsetki te należne byłyby również od kwoty 129 zł tytułem opłaty przygotowawczej, która nie ma charakteru abuzywnego. Sąd w niniejszym składzie uwzględniłby wszystkie powyższe okoliczności w punkcie 1 wyroku zasądzając odpowiednio niższą kwotę. Będąc jednak związanym zakresem procedowania po wniesieniu apelacji od wyroku w sprawie I C 2074/20 przez powódkę oraz uchyleniu wyroku Sądu I instancji w części oddającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach postępowania w sprawie (punkt 2 i 4 wyroku, Sąd powództwo oddalił w identycznym zakresie, o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.

Orzekając o kosztach procesu w I instancji Sąd kierował się dyspozycją art. 100 k.p.c., uznając, iż w sytuacji częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty powinny zostać wzajemnie rozdzielone. Jako, że pierwotnie Sąd zniósł koszty między stronami, co było korzystniejsze dla powódki niż ich rozliczenie, Sąd koszty zniósł, aby nie orzekać na niekorzyść apelującej (pkt 2 wyroku).

W punktach 3 i 4 wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu stron w II instancji mając na treść wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy, który przekazał Sądowi I instancji sprawę do rozstrzygnięcia o koszach postępowania za obie instancje. Wobec oddalenia powództwa w zakresie objętym apelacją, pozwani wygrali postępowanie w całości i Sąd orzekł o kosztach procesu w II instancji na podstawie art. 98 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu w kwocie 1 217 zł zarówno w przypadku pozwanej, jak i pozwanego złożyło się 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w przypadku pozwanego i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w przypadku pozwanej. Mając zaś na uwadze przepis art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd należne pozwanym koszty postępowania apelacyjnego zasądził wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

¹ § 4 k.c., nie udowodnił, że analizowane postanowienia umowne były wynikiem ich indywidualnego uzgodnienia z pożyczkobiorcą. W ocenie Sądu Rejonowego poniesienie przez P. S. zakwestionowanych kosztów stanowiło warunek niezbędny do zawarcia umowy pożyczki, które doprowadziły do obciążenia go – jako konsumenta – dodatkowymi sankcjami, na które musiał przystać, chcąc otrzymać pożyczkę. W związku z czym, Sąd I instancji powołał się na orzecznictwo (...) oraz art. 720 k.c. Sąd Rejonowy podkreślił, że mimo deklaracji powoda o dobrowolności usługi (...), usługa ta była doliczana do umowy pożyczki już w gotowym, wydrukowanym formularzu. Powyższe stawia w wątpliwość fakultatywność wyboru pożyczki bez owego dodatkowego pakietu. W ocenie Sądu Rejonowego, fakultatywny charakter tego elementu umowy był pozorny ponieważ we wzorcu umowy z góry przewidziano, że pożyczkobiorca wnioskuje o udzielenie pakietu. Powód nie wskazał też, czym się kierował obliczając opłaty za Twój Pakiet, a jej wysokość w zestawieniu z tym, co powód w zamian oferuje jest rażąco wygórowana. Sąd Rejonowy podkreślił, że za przygotowanie umowy pożyczki powód pobrał opłatę przygotowawczą w kwocie 129,00 zł, a za udostępnienie środków pieniężnych odsetki umowne w wysokości 1.288,00 zł. Brak było podstaw do pobierania podwójnego wynagrodzenia za to samo. Sąd I instancji podniósł, że wynagrodzenie prowizyjne to ukryta forma odsetek od pożyczonego kapitału, co prowadzi do obejścia przepisów regulujących instytucje odsetek maksymalnych. Sąd Rejonowy wskazał, że zasądzając należności na rzecz powoda nie należy uwzględniać odsetek kapitałowych za tę część kapitału pożyczki, której żądanie zapłaty uznał za nieuzasadnione. Wskazał, iż co do zasady żądanie odsetek za korzystanie z kapitału jest uzasadnione. Kapitał wynosił 4.000,00 zł, a koszty udzielenia pożyczki wyniosły łącznie kolejne 4.000,00 zł. Wobec tego w ocenie Sądu I instancji powód mógłby domagać jedynie odsetek kapitałowych naliczonych za 4.000,00 zł. Odsetki te należne byłyby również od kwoty 129,00 zł tytułem opłaty przygotowawczej, która nie ma charakteru abuzywnego. W konsekwencji, Sąd Rejonowy oddalił powództwo w tym zakresie. Orzekając o kosztach procesu w I instancji Sąd Rejonowy kierował się dyspozycją art. 100 k.p.c., uznając, iż w sytuacji częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty powinny zostać wzajemnie rozdzielone. Jako, że pierwotnie Sąd I instancji zniósł koszty między stronami, co było korzystniejsze dla powoda niż ich rozliczenie, Sąd Rejonowy koszty zniósł, aby nie orzekać na niekorzyść strony apelującej (pkt 2 wyroku). W punktach 3 i 4 wyroku Sąd I instancji orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu w kwocie 1.217,00 zł zarówno w przypadku pozwanej, jak i pozwanego złożyło się 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w przypadku pozwanego i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w przypadku pozwanej. Mając zaś na uwadze przepis art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd Rejonowy należne pozwanym koszty postępowania apelacyjnego zasądził wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

¹ § 1 k.c. oraz art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 720 ¹ k.c. § 1-3 oraz z art. 36a ust. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim („u.k.k.") poprzez jego błędną wykładnię skutkującą nieuzasadnionym przyjęciem, że postanowienia umowy pożyczki w zakresie pozaodsetkowych kosztów pożyczki - prowizji - budzą wątpliwości/ są abuzywne, pomimo, że ustawa nie zakazuje powodowi pobierać w/ w opłat, strony ułożyły stosunek prawny wedle swego uznania, a postanowienia umowy są sformułowane w sposób jednoznaczny, jasny i precyzyjny, a ponadto prowizja jest oznaczona w sposób jednoznaczny, a ponadto koszty te mieszczą się w kryterium ustawowym maksymalnych kosztów pozaodsetkowych, a w zaskarżonym zakresie nie przekracza wraz z opłatą przygotowawczą 45% kapitału przez co ewentualne naruszenie interesów konsumenta nie ma charakteru „rażącego";

¹ k.p.c.

4.  W dalszej części apelacji, skarżący przedstawił szersze uzasadnienie w/w zarzutów.

W odpowiedzi na apelację pozwany domagał się jej oddalenia w całości oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych w podwójnej wysokości.

Sąd Okręgowy zważył, co nastąpiło:

Apelację wniesioną przez powoda należało uznać za bezzasadną.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 § 1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Jak wynika z materiału dowodowego zebranego w sprawie, pozwany w dniu 7 października 2019 r. zawarł z powodem umowę pożyczki nr (...) (art. 720 § 1 k.c.), w ramach której została wypłacona kwota w wysokości 4.000,00 zł (określona jako całkowita kwota pożyczki), zaś zobowiązał się do zapłaty kwoty 9.288,00 zł (określoną jako całkowita kwota do zapłaty), na którą składała się kwota do wypłaty w wysokości 4.000,00 zł, odsetki umowne w wysokości 1.288,00 zł, opłata przygotowawcza w wysokości 129,00 zł, a także opłata prowizyjna w wysokości 3.071,00 zł oraz opłata w wysokości 800,00 zł za usługę tzw. (...). Powód dochodzi w sprawie zapłaty pozostałych niespłaconych rat pożyczki, w tym odsetek i pozostałych określonych w umowie opłat pozaodsetkowych.

Nie ulega wątpliwości, że z udzieleniem przez powoda pożyczki wiązały się dodatkowe koszty, które pożyczkodawca zobowiązał się ponieść. Niemniej jednak – wbrew twierdzeniom powoda - nie można podzielić poglądu, że jeśli pozaodsetkowe koszty kredytu mieszczą się w ustawowym limicie wyznaczonym treścią art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2019.1083 dalej – u.k.k.), to brak jest podstaw do uznania ich za nadmierne. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 15 października 2020 r., w sprawie V CNP 7/20 uznał, że okoliczność, iż dane postanowienie umowne mieści się co do zasady w granicach określonych art. 36a u.k.k., nie wyłącza uznania go za niedozwolone w stosunku z konsumentem. Nadto należy odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE , w tym wyroku z dnia 26 marca 2020r. w sprawie C- 779/18 , który zezwala na sprawdzanie przez sąd krajowy zapisów dotyczących pozaodsetkowych kosztów kredytu nawet ustalonych z poszanowaniem maksymalnego pułapu przewidzianego w prawie krajowym.

Na pozaodsetkowe koszty kredytu może składać się wiele elementów, a więc opłaty, prowizje, podatki, marże i koszty usług dodatkowych, niemniej jednak ustawowe ograniczenie łącznej wielkości tego rodzaju obciążeń konsumenta nie odbiera sądowi możliwości dokonania oceny, czy postanowienie umowne określające obowiązek zapłaty każdego z tych składników z osobna nie stanowi klauzuli abuzywnej w rozumieniu art. 385Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd II instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. obciążając kosztami stronę pozwaną, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocników pozwanych w wysokości po 135,00 zł (ustalone na § 2 pkt 2 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2023.1935) (punkt II).

S. B. ł G.