XIV C 1468/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy z 2024-08-21

Sygn. akt: XIV C 1468/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2024 r.

S ąd Rejonowy w B. XIV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Sądu Rejonowego Monika Maćkowiak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 sierpnia 2024 r. w B.

sprawy z powództwa L. O.

przeciwko pozwanemu Miastu B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 75.861,82 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy osiemset sześćdziesiąt jeden złotych 82/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

– od kwoty 21.612,19 zł (dwadzieścia jeden tysięcy sześćset dwanaście złotych 19/100) od dnia 28.09.2021r. do dnia zapłaty,

– od kwoty 3.377,17 zł (trzy tysiące trzysta siedemdziesiąt siedem złotych 17/100) od dnia 04.01.2022r. do dnia zapłaty,

– od kwoty 50.872,46 zł (pięćdziesiąt tysięcy osiemset siedemdziesiąt dwa złote 46/100) od dnia 06.05.2024r. do dnia zapłaty,

z tym zastrzeżeniem, że zobowiązanie opisane w punkcie 1 sentencji wyroku jest w części solidarne ze zobowiązaniem Z. F. (1) i E. F. (1) z tego samego tytułu prawnego opisanym w nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 13 czerwca 2022r. w sprawie XIV Nc 265/22,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.825 zł (siedem tysięcy osiemset dwadzieścia pięć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania, z tym zastrzeżeniem, że zobowiązanie opisane w punkcie 3 sentencji wyroku jest solidarne co do kwoty w wysokości 3.704 zł ze zobowiązaniem Z. F. (1) i E. F. (1) z tego samego tytułu prawnego opisanym w nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 13 czerwca 2022r. w sprawie XIV Nc 265/22,

4.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 2.143,50 zł (dwa tysiące sto czterdzieści trzy złote 50/100) tytułem zwrotu tymczasowo wydatkowanych i nieopłaconych kosztów sądowych.

Sędzia Sądu Rejonowego Monika Maćkowiak

Sygn. akt XIV C 1468/22

UZASADNIENIE

Powódka L. O. domagała się od pozwanych E. F. (2), Z. F. (2) i Gminy M. B. zapłaty kwoty 25 730,24 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie o kwot i dat opisanych szczegółowo w treści pozwu. Powódka domagała się również zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wyjaśniła, że w dniu 9 stycznia 2019 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokiem w sprawie I C 6696/17 nakazał E. F. (2) i Z. F. (2) oraz małoletnim M. i W. F., aby opróżnili, opuścili i wydali K. W. lokal nr (...) położony w B. przy ul. (...). Powódka wyjaśniła, że w dniu 23 października 2020 r. zawarła z K. W. umowę sprzedaży ww. lokalu. Powódka w oparciu o wyrok z dnia 9 stycznia 2019 r. wzywała Gminę do wskazania lokalu socjalnego. Gmina nie wykonała powyższego obowiązku i w okresie od 1 listopada 2020 r. do 2 listopada 2021 r. powódka poniosła szkodę z tytułu zamieszkiwania w jej lokalu osób nieuprawnionych. Nakazem zapłaty z dnia 13 czerwca 2022 r. wydanym w postępowaniu upominawczym orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwani E. F. (2) i Z. F. (2) nie zaskarżyli nakazu zapłaty, przez co uprawomocnił się on w stosunku do nich z dniem 18 lipca 2022 r.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana Gmina M. B. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana wskazała, że powódka nie udowodniła wniesionego pozwem roszczenia zarówno co do zasady, jak i co do wysokości oraz faktu wystąpienia szkody. Ponadto pozwana Gmina podniosła zarzut niewykazania legitymacji czynnej powódki. Pozwana podniosła też, że nie wstąpiła do sprawy o eksmisję w charakterze interwenienta ubocznego, powódka powiadomiła pozwaną o swym roszczeniu w grudniu 2020 r. i tym samym naliczanie odszkodowania za miesiące wcześniejsze niż grudzień 2020 r. jest bezzasadne. Pozwana zarzuciła także, że powódka nie wykazała wysokości czynszu i opłat, jakie osoby zamieszkujące w lokalu musiałyby uiszczać, gdyby stosunek najmu nie wygasł.

W odpowiedzi powódka w całości zakwestionowała stanowisko pozwanej i podnoszone przez nią zarzuty. W piśmie datowanym na dzień 6 maja 2024 r. powódka rozszerzyła powództwo do kwoty 78 149,68 zł. Powódka wskazała, że byli lokatorzy otrzymali od pozwanej propozycję zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego w styczniu 2024 r., więc żądanie pozwu obejmuje odszkodowania należne w okresie od listopada 2020 r. do lutego 2024 r. W piśmie datowanym na dzień 29 maja 2024 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa również w części obejmującej rozszerzenie. Pozwana wywodziła, że nieuprawnione jest żądanie strony powodowej w zakresie odszkodowania za luty 2024 r., skoro oferta najmu lokalu socjalnego została złożona w styczniu 2024 r.

S ąd ustalił, co następuje:

Powódka L. O. jest właścicielką nieruchomości lokalowej nr(...)mieszczącej się w budynku przy ul. (...) w B., o powierzchni 36,29 m2, dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy X Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...) od dnia 23 października 2020 r. Poprzednią właścicielką tej nieruchomości była K. W..

W lokalu tym zamieszkiwali najemcy E. F. (2), Z. F. (2), mał. M. F. i mał. W. F..

Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2019 r. w sprawie z powództwa K. W. o sygn. I C 6696/17 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy nakazał, aby E. F. (2), Z. F. (2), mał. M. F. i mał. W. F. opróżnili, opuścili i wydali K. W. lokal mieszkalny nr (...) położony w B. przy ul. (...). Jednocześnie Sąd ustalił, że eksmitowanym przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku do czasu złożenia przez Miasto B. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Na mocy umowy cesji z dnia 23 października 2020 r. K. W. przeniosła na L. O. wszelkie wierzytelności wynikające z wyroku z dnia 9 stycznia 2019 r. w sprawie I C 6696/17.

D. ód: wydruk z treści księgi wieczystej – k. 60, umowa sprzedaży z dnia 23 października 2020 r. w formie aktu notarialnego – k. 8 – 11, wyrok z dnia 9 stycznia 2019 r. – k. 7, umowa cesji – k. 12, postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w sprawie XII Co 1492/21 z dnia 4 października 2021 r. z uzasadnieniem – k. 56 – 58.

Pismem z dnia 18 listopada 2020 r. powódka wystąpiła do pozwanej o realizację ww. wyroku poprzez przyznanie uprawnionym lokalu socjalnego. W piśmie Administracji (...) sp. z o.o. z siedzibą w B. z dnia 8 grudnia 2020 r. wskazano, że wyrok eksmisyjny został zarejestrowany, a byli lokatorzy oczekują na przydział lokalu na 96 miejscu na liści prowadzonej dla rodzin czteroosobowych.

D. ód: pismo z dnia 18 listopada 2020 r. – k. 13, pismo z dnia 8 grudnia 2020 r. – k. 14.

Pismem z dnia 15 marca 2021 r. powódka wezwała byłych lokatorów do zapłaty kwoty 11 634,90 zł wraz z dalszymi odsetkami.

Pismem z dnia 17 września 2021 r. skierowanym do Urzędu Miasta B. powódka wezwała pozwaną Gminę M. B. do zapłaty kwoty 21 330,65 zł tytułem odszkodowania wraz z dalszymi odsetkami. Wezwanie to zostało odebrane w dniu 21 września 2021 r. W piśmie z dnia 27 września 2021 r. pozwana odmówiła spełnienia żądań powódki.

Pismem z dnia 20 grudnia 2021 r. skierowanym do Urzędu Miasta B. powódka wezwała pozwaną Gminę M. B. do zapłaty kwoty 25 730,24 zł tytułem odszkodowania wraz z dalszymi odsetkami. W piśmie z dnia 4 stycznia 2022 r. pozwana odmówiła spełnienia żądań powódki.

Pismem z dnia 21 lutego 2022 r. powódka wezwała byłych lokatorów do zapłaty kwoty 25 730,24 zł wraz z dalszymi odsetkami.

D. ód: wezwanie do zapłaty – k. 15, wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru – k. 16 – 18, pismo z dnia 27 września 2021 r. – k. 19, wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 20 – 22, pismo z dnia 4 stycznia 2022 r. – k. 23, wezwanie do zapłaty – k. 25.

Z uwagi na swoją trudną sytuację finansową byli lokatorzy nie dokonywali żadnych wpłat na poczet należności za bezumowne korzystanie z lokalu oraz za opłaty związane z korzystaniem z lokalu powódki, w tym nie uregulowali należności za okres od listopada 2020 r. do lutego 2024 r.

Wszystkie opłaty związane z korzystaniem z lokalu ponosiła powódka.

W okresie od listopada 2020 r. do lutego 2024 r. wpłaty powódki związane z uiszczaniem zaliczek i opłat eksploatacyjnych wyniosły 27 569,68 zł.

Na dzień 2 listopada 2021 r. saldo lokalu powódki wykazywało nadpłatę w wysokości 1 263,70 zł, a na dzień 9 września 2022 r. – w wysokości 334,87 zł. Na dzień 27 grudnia 2023 r. i na dzień 29 lutego 2024 r. saldo lokalu powódki wykazywało nadpłatę w wysokości 11,50 zł.

Powódka podejmowała bezowocne próby wyegzekwowania należności od byłych lokatorów.

D. ód: pismo z dnia 4 listopada 2021 r. – k. 24, pismo z dnia 12 września 2022 r. – k. 61, potwierdzenia przelewów – k. 62 – 69, k. 260 – 266, karta rozliczeniowa – k. 267 – 268, zeznania świadka Z. F. (2) złożone na piśmie – k. 125 – 126, zeznania świadka E. F. (2) złożone na piśmie – k. 131 – 132, postanowienie komornika z 21 grudnia 2022 r. – k. 138 – 139, pismo z dnia 29 grudnia 2023 r. – k. 258, pismo z dnia 5 marca 2024 r. – k. 259.

Była właściciela lokalu, K. W. wytoczyła przeciwko pozwanej powództwo o zapłatę kwoty 13 000 zł tytułem odszkodowania za okres od lipca 2019 r. do kwietnia 2020 r. Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 4 maja 2020 r. w sprawie I Nc 2120/20 powództwo zostało w całości uwzględnione. Pozwana złożyła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty. Wyrokiem z dnia 17 listopada 2021 r. w sprawie XIV C 1657/20 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 9 932,90 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty, w pozostałej części oddalił powództwo i umorzył postępowanie w zakresie kwoty 821,10 zł.

D. ód: nakaz zapłaty z dnia 4 maja 2020 r. – k. 59, kserokopia akt sprawy XIV C 1657/20 (I Nc 2120/20) – k. 77 – 107.

Pismem z dnia 17 stycznia 2024 r. Administracja (...) sp. z o.o. z siedzibą w B. złożyła byłym lokatorom powódki ofertę zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu nr (...) w budynku przy ul. (...) w B..

D. ód: pismo z dnia 17 stycznia 2024 r. – k. 269.

Pismem z dnia 11 marca 2024 r. powódka wezwała pozwaną oraz byłych lokatorów do zapłaty na jej rzecz kwoty 78 149,68 zł tytułem odszkodowania za okres od listopada 2020 r. do 29 lutego 2024 r. W piśmie z dnia 28 marca 2024 r. pozwana odmówiła spełnienia żądań powódki.

D. ód: wezwania do zapłaty z potwierdzeniami nadania i odbioru – k. 270 – 273, pismo z dnia 28 marca 2024 r. – k. 274.

W dniu 8 lutego 2024 r. E. F. (2), Z. F. (2), M. F. i W. F. złożyli pozwanej oświadczenie, zgodnie z treścią którego odmówili przyjęcia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

D. ód: oświadczenia – k. 280 – 283.

Miesięczny czynsz najmu lokalu nr (...) przy ul. (...) w B., jaki powódka mogłaby uzyskać w okresie od listopada do grudnia 2020 r. wynosi 2 308 zł, w okresie od stycznia do grudnia 2021 r. – 14 472 zł, a w okresie od stycznia do września 2022 r. – 11 700 zł, czyli łącznie – 28 480 zł.

Stawka czynszu za 1 m2 lokalu powódki wynosi 35,82 zł.

D. ód: opinia rzeczoznawcy majątkowego, biegłej L. M. wraz z załącznikami – k. 182 – 210, opinia uzupełniająca – k. 230 – 235.

S ąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dowody w postaci dokumentów. Dokumenty zgromadzone w sprawie Sąd uznał za wiarygodne, ponieważ miarodajność ich treści, prawdziwość i moc dowodowa nie budziły wątpliwości Sądu. Wiarygodność tych dokumentów nie była również co do zasady podważana przez strony. Dokumentom tym Sąd przydał walor w pełni wiarygodnych środków dowodowych. Nie budziły one wątpliwości co do swojej zgodności z przedstawionym w nich stanem rzeczy. Korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a ich treść zgodna była z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Zdaniem Sądu, stanowiły spójną i logiczną całość. Obopólnie się uzupełniały tworząc chronologiczny ciąg zdarzeń. Wiarygodność dowodów z dokumentów nie była również podważana przez strony niniejszego postępowania. Sąd oparł się m. in. na dokumentach zawartych w aktach sprawy XIV C 1657/20 (I Nc 2120/20), dotyczących tożsamych roszczeń poprzedniczki prawnej powódki, K. W., lecz za wcześniejszy okres. Ponadto Sąd ustalił opisany stan faktyczny na podstawie zeznań świadków E. F. (2) i Z. F. (2) złożonych na piśmie oraz na podstawie dowodu z opinii rzeczoznawcy majątkowego, biegłej L. M.. Sąd dał w całości wiarę zeznaniom świadków, gdyż ich relacja była jasna, rzeczowa i logiczna, jak również nie pozostawała w sprzeczności z resztą zgromadzonego materiału dowodowego. Zeznania świadków w całości ze sobą korespondowały. Podobnie Sąd w całości podzielił konkluzje zawarte w opinii biegłej L. M.. W ocenie Sądu, opinia ta była rzetelna, obiektywna i spójna. Zawarte w treści opinii twierdzenia były oparte na logicznej argumentacji płynącej z analizy zgromadzonej w aktach dokumentacji i oględzinach lokalu. Wnioski płynące z jej treści są klarowne i stanowcze. Ponadto biegła ustosunkowała się do zaistniałych wątpliwości w swej opinii uzupełniającej, która nie była już kwestionowana przez żadną ze stron procesu. Biegła w sposób jednoznaczny oszacowała wysokość czynszu możliwego do uzyskania w spornym okresie za wynajem lokalu należącego do powódki, który w niniejszej sprawie stanowił wysokość miesięcznego odszkodowania z tytułu zajmowania lokalu przez byłych lokatorów.

Bezsporne w sprawie było, że Gmina M. B. w okresie objętym żądaniem pozwu nie zapewniła byłym lokatorom lokalu socjalnego pomimo tego, że w wyroku orzekającym eksmisję przyznano im prawo do tego lokalu. Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia była natomiast zasadność podnoszonych przez powódkę roszczeń odszkodowawczych w świetle zarzutów strony pozwanej. Powódka domagała się od pozwanej gminy zapłaty kwoty 25 730,24 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie o kwot i dat opisanych szczegółowo w treści pozwu tytułem odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego byłym najemcom. W toku procesu rozszerzyła powództwo do kwoty 78 149,68 zł. Dochodzone przez powódkę odszkodowanie dotyczyło okresu od listopada 2020 r. do lutego 2024 r. Pozwana wnosiła natomiast o oddalenie powództwa podnosząc zarzuty nieudowodnienia przez powódkę roszczenia zarówno co do zasady, jak i wysokości, braku legitymacji czynnej powódki, nieudowodnienia faktu powstania szkody po swojej stronie, ani związku przyczynowego między tą szkodą, a działaniami pozwanej, jak również tego, w jakiej wysokości opłaty musieliby uiszczać byli najemcy, gdyby stosunek najmu lokalu nie wygasł. Pozwana podniosła też, że nie wstąpiła do sprawy o eksmisję w charakterze interwenienta ubocznego. Powódka powiadomiła pozwaną o swym roszczeniu w grudniu 2020 r. i tym samym naliczanie odszkodowania za miesiące wcześniejsze niż grudzień 2020 r. – zdaniem pozwanej - jest bezzasadne. Wywodziła nadto, że nieuprawnione jest żądanie strony powodowej w zakresie odszkodowania za luty 2024 r., skoro oferta najmu lokalu socjalnego została złożona w styczniu 2024 r.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu braku legitymacji procesowej czynnej, wskazać należy, iż legitymacja procesowa to posiadanie uprawnienia do występowania w charakterze strony w konkretnym procesie. Ocena legitymacji procesowej stron musi odnosić się odrębnie do każdego postępowania i być przeprowadzona ze względu na jego przedmiot, gdyż legitymacja ta nie ma charakteru uniwersalnego. Dokonuje się tego na podstawie przepisów prawa materialnego, w związku z czym legitymacja procesowa nie jest instytucją prawa procesowego, a w szczególności nie zalicza się do przesłanek procesowych. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, a Sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania, co do istoty sprawy (wyrokowania). W odniesieniu do powoda posiadanie legitymacji procesowej, zwanej w tym przypadku czynną, oznacza dysponowanie prawem podmiotowym, którego żądanie wykonania obejmuje powództwo. Bezsprzecznie powódka jest właścicielką spornego lokalu już od października 2020r. (a zatem od daty poprzedzającej okres objęty roszczeniem), co wynikało wprost z treści księgi wieczystej nieruchomości oraz z przedłożonej przez nią umowy sprzedaży nieruchomości. Wobec tego powódka jest czynnie legitymowana do dochodzenia odszkodowania zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. W ocenie Sądu, zarzut ten był zatem nietrafiony.

W niniejszej sprawie żądanie powódki znalazło swą podstawę prawną w art. 417 k.c. w związku z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c. W myśl przepisu art. 18 ust. 2 – 3a wskazanej ustawy odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego; osoby uprawnione do lokalu zamiennego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, uiszczają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł; osoby uprawnione do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, uiszczają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać za zajmowany lokal, gdyby lokal ten wchodził w skład mieszkaniowego zasobu gminy, na podstawie umowy najmu socjalnego lokalu. Obowiązek pokrycia właścicielowi różnicy między wysokością odszkodowania, o której mowa w ust. 3, a wysokością odszkodowania uiszczanego przez byłego lokatora, ciąży na gminie.

Wobec powyższego kwestia odpowiedzialności pozwanego winna być rozpatrywana na gruncie art. 417 § 1 k.c., który stanowi, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Aby przypisać odpowiedzialność na podstawie art. 417 § 1 k.c., konieczne jest łączne spełnienie przesłanek, tj.: powstanie szkody, niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej oraz istnienie związku przyczynowego.

W świetle aktualnie obowiązującej treści art. 417 § 1 k.c., podstawową przesłanką odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem przy wykonywaniu zadań z zakresu władzy publicznej jest ich bezprawność. Obecnie utrwalony został pogląd, iż przesłankę bezprawności ujętą w formule „działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem” należy ujmować ściśle, jako zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej. Chodzi tu zatem o niezgodność z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa (G. Bieniek Kodeks Cywilny. Komentarz.). Skoro wykonanie opróżnienia lokalu zostało uzależnione od przedstawienia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, to brak działania ze strony pozwanej nie może się to odbywać kosztem powódki. Wobec tego, że strona pozwana zwlekała z wykonaniem swojego obowiązku, rzeczywiste konsekwencje ponosiła powódka. W związku z tym zaniechanie przy wykonywaniu zadań z zakresu władzy publicznej pozwanej, a obejmującego zapewnienie eksmitowanym lokalu socjalnego uznać należy za bezprawne.

Z treści art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego wynika, że gmina, na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie, zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach. Natomiast w art. 14 ust. 1 przywołanej ustawy ustawodawca wprost wskazał, że w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Ponadto jednoznacznie podkreślono, iż obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Na mocy art. 14 ust. 6 ww. ustawy, sąd orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

W doktrynie wielokrotnie zdefiniowane zostało pojęcie „zaniechania”, przez które należy rozumieć każde niewykonanie, zupełne lub częściowe, dostatecznie skonkretyzowanego obowiązku regulacyjnego. Do zaniechania w kontekście podjęcia przez władzę publiczną działań zapewniających uprawnionej osobie realizację jej praw podmiotowych odniósł się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 kwietnia 2005 r. (sygn. III CK 367/04). Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że zaniechanie podjęcia przez władzę publiczną działań zapewniających uprawnionej osobie realizację jej praw podmiotowych jest bezprawne wówczas, gdy narusza skonkretyzowany w przepisach prawa obowiązek, którego wykonanie wyłączałoby powstanie szkody. Wobec tego, pozwany niewątpliwie zaniechał wykonania obowiązku wynikającego z przywołanych wcześniej przepisów oraz nałożonego wyrokiem eksmisyjnym Sądu Rejonowego w Bydgoszczy. W ocenie Sądu, zaniechanie przy wykonywaniu zadań z zakresu władzy publicznej, polegające na zwłoce w przedstawieniu lokatorom oferty najmu lokalu socjalnego, jest zaniechaniem bezprawnym nawet wówczas, gdy gmina nie miała faktycznych możliwości zapewnienia takiego lokalu.

Kolejnymi przesłankami odpowiedzialności na podstawie art. 417 ust. 2 k.c. jest szkoda i związek przyczynowy pomiędzy szkodą, a działaniem lub zaniechaniem. W niniejszej sprawie powódka wniosła pozew o odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, które mogłaby uzyskać gdyby lokal został opróżniony i opuszczony przez lokatorów i mogła go wynajmować uzyskując od najemców czynsz. Ciężar wykazania wskazanych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej - zgodnie z ogólną regułą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. - spoczywa na stronie dochodzącej odszkodowania.

Przywołany przepis ujmuje związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego, a powstałym skutkiem w postaci szkody jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej. Nie ulega przy tym wątpliwości, że podstawą skutecznego domagania się odszkodowania z tytułu utraconych korzyści, podobnie jak w przypadku szkody w postaci damnum emergens, jest wykazanie przez wierzyciela istnienia pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania, a szkodą normalnego związku przyczynowego, określonego w art. 361 § 1 k.c. Tak rozumiany związek przyczynowy zachodzi wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest typowym następstwem określonego rodzaju zdarzeń. W kontekście związku przyczynowego w niniejszej sprawie, należałoby się odnieść do zaniechania zobowiązanego. Jest to sytuacja, w której określona przyczyna nie wywołałaby skutku w postaci szkody, gdyby pomiędzy tę przyczynę, a skutek włączyło się określone działanie, do którego jednak nie doszło. Inaczej ujmując, gdyby doszło do pożądanego działania, szkoda by nie powstała .

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanej, zgodnie z którym w przedmiotowej sprawie brak jest jednej z podstawowych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej – związku przyczynowego. Żądania powódki dotyczyły odszkodowania w związku z faktem zamieszkiwania w tymże lokalu czterech osób, tj. E. F. (2), Z. F. (2), M. F. i W. F.. Wyrokiem z dnia 9 stycznia 2019 r. w sprawie z powództwa K. W. o sygn. I C 6696/17 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy nakazał, aby E. F. (2), Z. F. (2), mał. M. F. i mał. W. F. opróżnili, opuścili i wydali K. W. lokal mieszkalny nr (...) położony w B. przy ul. (...). Jednocześnie Sąd ustalił, że eksmitowanym przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku do czasu złożenia przez Miasto B. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Wobec tego, że lokal podlegający opróżnieniu jest położony w B., obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na pozwanej Gminie M. B.. Powódka w toku postępowania wykazała, iż zwróciła się do pozwanej o wykonanie obowiązku wynikającego z wyroku, do czego ta się nie zastosowała oraz że bezskutecznie wzywała ją do zapłaty. Powódka podejmowała również próby egzekwowania należności bezpośrednio od byłych lokatorów, jednak nie przyniosły one żadnych efektów. Sąd podzielił zatem stanowisko powódki co do tego, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem się strony pozwanej, a powstałą szkodą. Powódka wobec niedostarczenia przez pozwaną lokalu socjalnego nie mogła nim bowiem swobodnie dysponować, a jako właścicielka nieruchomości ponosiła wszelkie koszty związane z eksploatacją tegoż lokalu przez byłych lokatorów, co zostało przez nią w pełni udowodnione poprzez przedłożone dokumenty w postaci karty rozliczeniowej, pism z (...) oraz potwierdzeń przelewów dotyczących opłat eksploatacyjnych. Należy zatem przyjąć, że dopiero gdyby pozwana należycie wykonała swój obowiązek, to powódka mogłaby swobodnie dysponować lokalem i nie ponosiłaby kosztów jego eksploatacji, gdyż mogłaby przeprowadzić skuteczną eksmisję, a następnie czerpać dochody w postaci czynszu. Nie ponosiłaby także ekonomicznego ciężaru pod postacią czynszu i opłat za media, których eksmitowani nie pokrywali.

Jeśli chodzi o szkodę, to w orzecznictwie utrwaliła się definicja, według której szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Z art. 361 § 2 k.c. wynika, że szkoda może przybrać dwie formy – może to być strata poniesiona przez poszkodowanego bądź utracona korzyść, którą poszkodowany mógłby uzyskać w sytuacji, gdyby nie wyrządzono szkody. Druga z przedstawionych form ma zawsze charakter hipotetyczny. W toku niniejszego procesu powódka wywodziła, że na poniesioną przez nią szkodę składa się odszkodowanie za niedostarczenie byłym najemcom lokalu socjalnego przez pozwanego w okresie od listopada 2020 r. do lutego 2024 r., tj. przez 40 miesięcy oraz odszkodowania z tytułu uiszczonych przez nią w tym okresie opłat eksploatacyjnych dotyczących spornego lokalu. Szkoda zaś powstała na skutek zaniechania pozwanej dostarczenia eksmitowanym lokalu socjalnego.

Sąd zważył, iż pozwana zarzucała, że nie wstąpiła do sprawy o eksmisję w charakterze interwenienta ubocznego, a powódka powiadomiła pozwaną o swym roszczeniu dopiero pismem z dnia 18 listopada 2020 r. (vide – k. 13 akt), zatem naliczanie odszkodowania za miesiące wcześniejsze niż grudzień 2020 r. jest bezzasadne. Sąd zważył jednak, że pozwana musiała mieć wiedzę o konieczności zapewnienia eksmitowanym lokalu socjalnego już na początku 2020 r., gdyż w dniu 4 maja 2020 r. wydany został nakaz zapłaty w sprawie I Nc 2120/20 w sprawie obejmujące roszczenia odszkodowawcze byłej właścicielki lokalu, K. W.. Gmina M. B. była zaś pozwaną w tej sprawie. Wobec tego w listopadzie 2020 r. pozwana gmina była już świadoma swego obowiązku zapewnienia byłym lokatorom lokalu socjalnego i ponosi względem powódki odpowiedzialność odszkodowawczą za ten okres.

W odniesieniu do wysokości należnego czynszu Sąd zważył, iż z opinii biegłej wynikało, że stawka czynszu za 1 m2 lokalu powódki wynosi 35,82 zł. Bezspornie lokal powódki ma powierzchnię 36,29 m2. Biegła oszacowała, że miesięczny czynsz najmu lokalu, jaki powódka mogłaby uzyskać w okresie od listopada do grudnia 2020 r. wynosi 2 308 zł, w okresie od stycznia do grudnia 2021 r. – 14 472 zł, a w okresie od stycznia do września 2022 r. – 11 700 zł, czyli łącznie – 28 480 zł w okresie 23 miesięcy, które obejmowała opinia.

Opinia obejmowała więc okres do września 2022 r., a żądanie pozwu – do lutego 2024 r. Opinia biegłej dotyczyła w części okresu wcześniejszego, niemniej okolicznością notoryjną jest to, że wysokość czynszu rynkowego w tym okresie nie ulegała obniżeniu, a raczej podwyższeniu. Wymaga podkreślenia, że po wydaniu pierwszej opinii przez biegłą i rozszerzeniu pozwu przez powódkę pozwana nie kwestionowała ww. stawek i nie domagała się przeprowadzenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność stawki czynszu za późniejszy okres objęty rozszerzeniem. Sąd uznał zatem, że pozwana stawki tej nie kwestionowała. Wobec tego Sąd uznał, że w całym spornym okresie, tj. od listopada 2020 r. do lutego 2024 r. możliwy do uzyskania przez powódkę czynsz najmu lokalu wynosił 1 238,26 zł miesięcznie (28 480 zł / 23 miesiące).

Żądanie pozwu obejmowało okres 40 miesięcy (listopad 2020 r. – luty 2024 r.), jednak na uwzględnienie zasługiwały jedynie żądania powódki za okres 39 miesięcy, tj. do stycznia 2024 r. Odszkodowanie za okres 39 miesięcy wyniosło 48 292,14 zł (39 x 1 238,26 zł). Powództwo nie zasługiwało bowiem na uwzględnienie co do okresu po przedstawieniu byłym lokatorom przez pozwaną oferty najmu lokalu socjalnego. Pozwana wywiązała się z tego obowiązku pismem z dnia 17 stycznia 2024 r., w treści którego Administracja (...) sp. z o.o. z siedzibą w B. złożyła byłym lokatorom powódki ofertę zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu nr (...) w budynku przy ul. (...) w B.. Wobec wykonania obowiązku przez pozwaną gminę w styczniu 2024 r., od tej chwili jej działania nie nosiły już znamion bezprawności. Choć brak było dokumentu potwierdzającego datę odbioru tego pisma przez eksmitowanych, pozwana przedłożyła oświadczenia E. F. (2), Z. F. (2), M. F. i W. F., zgodnie z treścią których odmówili oni przyjęcia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Oświadczenia te datowany były na dzień 8 lutego 2024 r., więc eksmitowani musieli otrzymać pismo z ofertą przynajmniej z końcem stycznia, a najpóźniej na przełomie stycznia i lutego. Wobec tego pozwana gmina nie ponosi odpowiedzialności za zajmowanie lokalu przez ww. osoby w okresie od lutego 2024 r., a ewentualne roszczenia odszkodowawcze powinny być już kierowane bezpośrednio do byłych lokatorów.

Należy wskazać, że czynnością, która zgodnie z art. 14 ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów przerywa wstrzymanie wykonania obowiązku opróżnienia lokalu i umożliwia prowadzenie egzekucji tego obowiązku, jest złożenie przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Wobec tego obowiązek gminy, polegający na zapewnieniu najmu socjalnego lokalu, polega na przedstawienia oferty najmu socjalnego lokalu, w którym osoba uprawniona może zamieszkać. Wraz z przedstawieniem takiej oferty uprawnionemu gmina wykonuje swój obowiązek i tym samym nie ma już podstaw do obciążania jej odpowiedzialnością odszkodowawczą wobec właściciela lokalu. Gmina nie ma bowiem środków oddziaływania na uprawnionego i nie może go zmusić do skorzystania z oferty najmu socjalnego lokalu, ani też do udzielenia natychmiastowej odpowiedzi na złożoną ofertę. Od chwili złożenia oferty przez gminę wierzyciel nabywa prawo do prowadzenia egzekucji i to on dysponuje środkami prawnymi, które mogą zmusić lokatorów do opuszczenia mieszkania.

W odniesieniu zaś do poniesionych przez powódkę kosztów tytułem opłat eksploatacyjnych Sąd zważył, iż powódka w pełni wykazała, że w spornym okresie wyniosły one 27 569,68 zł. Pozwana nie wnosiła zastrzeżeń co do tych rozliczeń. Sąd uznał zatem, że zasadność roszczenia w tym zakresie co do wysokości została przez powódkę udowodniona.

Po zsumowaniu poniesionych przez powódkę kosztów oraz możliwego do uzyskania czynszu w okresie 39 miesięcy, Sąd otrzymał kwotę 75 861,82 zł (27 569,68 zł + 48 292,14 zł).

Po ustaleniu powyższego Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku i zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 75.861,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 21 612,19 zł od dnia 28.09.2021 r. do dnia zapłaty, od kwoty 3 377,17 zł od dnia 04.01.2022 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 50 872,46 zł od dnia 06.05.2024 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że zobowiązanie opisane w punkcie 1 sentencji wyroku jest w części solidarne ze zobowiązaniem Z. F. (1) i E. F. (1) z tego samego tytułu prawnego opisanym w nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 13 czerwca 2022r. w sprawie XIV Nc 265/22.

Dalsze odsetki za opóźnienie Sąd zasądził zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 k.c. Sąd zważył, iż zgodnie z art. 455 k.c. jeśli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Mając na uwadze, że świadczenie polegające na naprawieniu szkody wynikającej z zaniechania, jakie miała spełnić pozwana miało charakter bezterminowy, konieczne było wezwanie do jego spełnienia. Wskutek wezwania zobowiązanie bezterminowe przekształciło się w zobowiązanie terminowe. Terminy do zapłaty kwot objętych łącznie żądaniem pozwu upłynęły w dniach wskazanych w dołączonych przez powódkę dokumentach. W odniesieniu do kwoty 50 872,46 zł Sąd dalsze odsetki zasądził od dnia złożenia przez powódkę pisma obejmującego rozszerzenie powództwa (tj. od 6 maja 2024 r.).

W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił, jako bezzasadne (pkt 2 wyroku).

Orzekając o kosztach procesu Sąd kierował się dyspozycją art. 100 k.p.c., który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Powódka wygrała sprawę w 97 %, zatem uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania, co uzasadniało obciążenie pozwanej kosztami procesu powódki w całości. Na koszty te złożyła się opłata od pozwu w kwocie 1 287 zł, opłata od rozszerzenia powództwa w kwocie 2 621 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł), wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego w kwocie 1 500 zł oraz koszty zastępstwa procesowego – 2 400 zł. Łącznie koszty te wyniosły 7 825 zł. Mając zaś na uwadze przepis art. 98 § 1 1 k.p.c. Sąd należne powódce koszty procesu zasądził wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że zobowiązanie opisane w punkcie 3 sentencji wyroku jest solidarne co do kwoty w wysokości 3 704 zł ze zobowiązaniem Z. F. (2) i E. F. (2) z tego samego tytułu prawnego opisanym w nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 13 czerwca 2022r. w sprawie XIV Nc 265/22.

Koszty opinii biegłej wyniosły łącznie 3 643,50 zł (2 866,22 zł + 777,28 zł), a uiszczona zaliczka – 1 500,00 zł. Z uwagi na fakt, iż pozostały nierozliczone koszty sądowe w postaci wynagrodzenia biegłej w kwocie 2 143,50 zł (3 643,50 zł – 1 500 zł), a strony winny ponieść te koszty proporcjonalnie do stopnia wygrania sprawy, Sąd na podstawie art. 108 k.p.c. w związku z art. 100 k.p.c. i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy od pozwanej kwotę 2 143,50 zł tytułem tymczasowo wydatkowanych i nieopłaconych kosztów sądowych, o czym orzeczono w punkcie 4 sentencji wyroku.

Sędzia Sądu Rejonowego Monika Maćkowiak

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Katarzyna Ziółkowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Bydgoszczy
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia Sądu Rejonowego Monika Maćkowiak
Data wytworzenia informacji: