Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lutego 2024 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XIV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia SR Agata Anna Borucka

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2024 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. B. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.679,14 zł (trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt dziewięć złotych 14/100 groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

3.  nakazuje zwrócić pozwanemu ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 837,86 zł (osiemset trzydzieści siedem złotych 86/100 groszy) tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet opinii biegłego,

4.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 90,00 zł (dziewięćdziesiąt złotych 00/100 groszy) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sędzia SR Agata Anna Borucka

Sygn. akt XIV C 1493/22 upr

UZASADNIENIE

Powód E. B. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w K. kwoty 12. 142,44 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18.03.2022 r. do dnia zapłaty, a ponadto domagał się zasądzenia od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych bądź według przedłożonego spisu kosztów ( vide: pozew k. 2-3v).

Z uzasadnienia pozwu wynikało, że w dniu 18.06.2021 r. powód poruszał się drogą krajową nr (...) z B. w kierunku G.. Jak podał, na skutek upadku znacznej ilości gruzu z nowego wiaduktu położonego przy drodze nr (...) uszkodzeniu uległ jego pojazd marki J. (...)-P. o nr rej. (...). Według powoda, na ww. wiadukcie prowadzone były końcowe prace budowlane wykonywane przez pozwanego. Powód kontynuował, że zgłosił ubezpieczycielowi pozwanego powstałą szkodę, który odmówił wypłaty odszkodowania. Następnie powód miał zwrócić się bezpośrednio do pozwanego, który także odmówił wypłaty odszkodowania za powstałą szkodę. W konsekwencji powyższego, niniejszym pozwem powód dochodzi kwoty 2.615,27 euro (w przeliczeniu na złote 12 142,44 zł) z tytułu kosztów naprawy ww. samochodu.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego ( vide: odpowiedź na pozew k. 54-55).

Motywując swoje stanowisko pozwany podał, że nie ponosi odpowiedzialności za szkodę na pojeździe powoda. Zaznaczył, że wprawdzie realizuje inwestycję budowlaną na odcinku drogi ekspresowej nr (...), jednak do zdarzenia szkodowego doszło na terenie placu budowy, na którym prace prowadził podwykonawca – (...) sp. z o.o. sp.k. W dalszej kolejności powód nadmienił, że ww. podmiot w zakresie przedmiotu swojej działalności zajmuje się realizacją robót budowalnych, a więc jest profesjonalistą. Pozwany uzupełnił, że plac budowy został przekazany podwykonawcy z dniem 15.02.2021 r. Wedle pozwanego, powód w żaden sposób nie udowodnił zasadności i wysokości roszczeń sformułowanych w pozwie. Zarzucił, że powód wskazuje na różne miejsca, w których miało dojść do szkody, a nadto nie wezwał Policji na miejsce zdarzenia.

W piśmie z dnia 17.11.2022 r. powód podniósł, że nie miał wiedzy o podwykonawcy. Ponadto – powołując się na treść art. 430 k.c. – wskazał, że pozwany jako zwierzchnik podwykonawcy, ponosi odpowiedzialność za zapłatę odszkodowania należnego powodowi. Zauważył przy tym, że przedłożył kosztorys, z którego wynika jaki byłby koszt usunięcia powstałej szkody i wyjaśnił, że powiadomił Policję o zdarzeniu ( vide: pismo powoda z dnia 17.11.2022 r. k. 87-87v.).

W stanowiskach końcowych strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie (vide: pismo powoda z dnia 12.01.2024 r. k. 232-233, pismo pozwanego z dnia 29.01.2024 r. k. 235-235v.).

S ąd ustalił, co następuje:

W dniu 18.06.2021 r. około godziny 16:00 pod wiaduktem drogowym na odcinku drogi wojewódzkiej nr (...) w miejscowości Ż. bezpośrednio na pojazd marki J. (...) o nr rej. (...) stanowiący własność powoda spadł gruz. Powód poruszał się remontowaną drogą krajową nr (...) z B. w kierunku G..

Uszkodzenia koncentrowały się na przedniej części pojazdu, tj. na masce, dachu oraz zderzaku.

Naocznym świadkiem zdarzenia był kierowca ciężarówki – M. S. (1), który poruszał się pojazdem bezpośrednio za samochodem prowadzonym przez powoda.

Po zdarzeniu powód zatrzymał samochód, obejrzał go, a także odbył rozmowę z M. S. (1), który osobiście nie widział uszkodzeń pojazdu należącego do powoda, a ponadto nie zdecydował się wysiąść ze swojego pojazdu.

W momencie zdarzenia natężenie ruchu było znaczne, a powód poruszał się z niewielką prędkością.

( dow ód : wiadomo ść e-mailowa z dnia 10.11.2021 r. wraz z załącznikami – k. 7-10, wiadomość e-mailowa z dnia 12.12.2021 r. – k. 14, zdjęcia na płycie CD – k. 15, notatka urzędowa z dnia 21.06.2021 r. – k. 147, notatka urzędowa z dnia 25.06.2021 r. – k. 148, przesłuchanie powoda – k. 133-133v., zeznania świadka M. S. (1) – protokół rozprawy w aktach sprawy I Cps 19/22 Sądu Rejonowego w Kwidzynie)

Następnie (tego samego dnia) o powstaniu szkody powód powiadomił Policję dzwoniąc do Komisariatu Policji w B. – Ś.. Wówczas powód wskazał na przebieg i szczegóły zdarzenia szkodowego. Na miejsce zdarzenia nie przyjechała Policja.

W dniu 25.06.2021 r. powód sprecyzował swoje stanowisko w sprawie.

( dow ód : notatka urz ędowa z dnia 21.06.2021 r. – k. 147, notatka urzędowa z dnia 25.06.2021 r. – k. 148, przesłuchanie powoda – k. 133-133v.)

W dniu 9.08.2021 r. powód zlecił wycenę szkody prywatnemu rzeczoznawcy, który wycenił koszt naprawy pojazdu na kwotę 2 615,27 euro brutto, co w przeliczeniu według średniego kursu NBP na dzień sporządzenia pozwu dawało kwotę 12.142,44 zł.

( dow ód : wycena i zdj ęcia na płycie CD – k. 15, kalkulacja kosztów naprawy – k. 19-25, wydruk tabeli kursu walut – k. 33)

Po zdarzeniu z dnia 18.06.2021 r. powód nie naprawił samochodu marki J. (...) o nr rej. (...).

( dow ód : przes łuchanie powoda – k. 133-133v.)

Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej pozwanego są roboty związane z budową dróg i autostrad.

( dow ód : wydruk odpisu KRS dla pozwanego – k. 58-59)

W okresie obejmującym 18.06.2021 r. pozwany był objęty ochroną ubezpieczeniową mocą umowy ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej z (...) S.A. w S..

( okoliczno ść bezsporna )

Pismem z dnia 16.12.2021 r., pełnomocnik powoda zwrócił się do (...) S.A. w S. z żądaniem zapłaty na rzecz powoda kwoty 2.615,27 euro tytułem naprawienia szkody powstałej w pojeździe powoda na skutek szkody, do której doszło w dniu 18.06.2021 r.

W piśmie wskazano, że na wysokość żądanego odszkodowania składają się koszty naprawy pojazdu oraz koszt zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Do pisma dołączono m.in. płytę CD ze zdjęciami uszkodzeń samochodu oraz odpisem kalkulacji naprawy.

( dow ód : pismo z dnia 16.12.2021 r. – k. 26)

W odpowiedzi na powyższe – pismem z dnia 26.01.2022 r. – (...) S.A. w S. odmówił przyjęcia odpowiedzialności za skutki zdarzenia z dnia 18.06.2021 r. wskazując, że zgromadzony w sprawie materiał pozwalał jedynie na potwierdzenie wystąpienia szkody. W uzasadnieniu zajętego stanowiska ubezpieczyciel podał, że powód nie przestawił jakichkolwiek dowodów potwierdzających, że doznana szkoda była następstwem zachowania (działania lub zaniechania) po stronie ubezpieczonego. Jednocześnie wskazał na brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy uszkodzeniami pojazdu powoda a opisanym zdarzeniem.

( dow ód : pismo z dnia 26.01.2022 r. – k. 27-28)

Zaistniała szkoda nie została zgłoszona pozwanemu w dniu 18.06.2021 r.

Dopiero pismem z dnia 28.02.2022 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 2 615,27 euro, który jednak odmówił spełnienia żądania.

( dow ód : wezwanie do zap łaty wraz z potwierdzeniem nadania korespondencji – k. 29- 30, wiadomości e-mailowe z dnia 9.03.2022 r. – k. 31, zeznania świadka K. K. – k. 132-132v.)

W miejscu, w którym doszło do zdarzenia prowadzono prace budowlane. Roboty te były wykonywane przez firmę (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C. (Podwykonawcę) na zlecenie konsorcjum firm – pozwanego oraz (...) S.A. z siedzibą w S. (działających jako Wykonawca). Prace wykonywano na podstawie umowy nr (...) zawartej w dniu 19.07.2021 r., której przedmiotem było wykonanie robót polegających na kompleksowym wykonaniu robót żelbetonowych oraz robót towarzyszących, tj. wykonaniu izolacji cienkich powłokami bitumicznymi, montażu wpustów mostowych kanalizacji deszczowej drenów, ścieków, schodów skarpowych, kotew talerzowych, desek gzymsowych – dla obiektów; WD2-3, WD2-5, WD2-7, szczegółowo określone w Załączniku nr do Umowy oraz ust. 2, w związku z realizacją inwestycji „Kontynuacja projektowania i budowy drogi ekspresowej (...) na odcinku N. – B. – granica województwa (...) i (...) z podziałem na 2 części: Część 2 – Kontynuacja projektowania i budowy drogi ekspresowej (...) na odcinku od węzła D. (bez węzła) – do węzła A. (z węzłem) o długości około 22,4 km” realizowanej na rzecz Skarbu Państwa – Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z siedzibą w W..

( dow ód : zeznania świadka K. K. – k. 132-132v., zeznania świadka T. J. – k. 132v.-133, umowa wraz z załącznikami – k. 130-194v.)

Z dniem 15.02.2021 r. G. Wykonawca (pozwany oraz (...) S.A. z siedzibą w S.) przekazał a Podwykonawca ( (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C.) przyjął plac budowy pod inwestycję „Kontynuacja projektowania i budowy drogi ekspresowej (...) na odcinku N. – B. – granica województwa (...) i (...) z podziałem na 2 części: Część 2 – Kontynuacja projektowania i budowy drogi ekspresowej (...) na odcinku od węzła D. (bez węzła) – do węzła A. (z węzłem) o długości około 22,4 km”.

Tym samym od tego momentu (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C. był odpowiedzialny za bezpieczeństwo osób i mienia znajdujących się w przestrzeni realizowanego przedsięwzięcia .

W dniu 18.06.2021 r. w dzienniku budowy dotyczącym przedmiotowej inwestycji nie widnieje żaden wpis.

( dow ód : protok ół przekazania terenu (placu) pod budowę spisany w dniu 19.07.2021 r. – k. 60-61, dziennik budowy Nr (...) tom 31/1 – k. 62-63, zeznania świadka K. K. – k. 132-132v., zeznania świadka T. J. – k. 132v.-133).

Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C. są roboty związane z budową mostów i tuneli.

( dow ód : wydruk odpisu KRS dla (...) sp. z o.o. sp.k. – k. 58-59)

Technologicznie uzasadniony koszt naprawy pojazdu marki J. o nr rej. (...) przy uwzględnieniu stawek roboczogodzin stosowanych przez nieautoryzowane warsztaty naprawcze na terenie Niemiec w obszarze miejsca zamieszkania poszkodowanego wynosił 2 403,59 euro netto, tj. 2 860,27 euro brutto (10 937,06 zł netto, tj. 13 015,09 zł brutto).

( dow ód : opinia bieg łego sądowego E. D. wraz z załącznikami – k. 204-211)

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dowodów z dokumentów, zeznań świadków, dowodu z przesłuchania powoda oraz opinii biegłego sądowego E. D..

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów przedłożonych przez strony, bowiem nie wzbudzały wątpliwości Sądu, a ich wiarygodności nie podważała żadna ze stron.

Dano również wiarę zeznaniom świadków K. K., T. J. i M. S. (1), albowiem były spójne, logiczne, szczegółowe oraz konsekwentne. Świadkowie K. K. i T. J. (pracownicy pozwanego) zgodnie zeznawali, że już przed dniem 18.06.2021 r. teren budowy, na którym doszło do zdarzenia szkodowego przejął podwykonawca – (...) sp. z o.o. sp.k z siedzibą w C.. Świadek M. S. (1) potwierdził w swych zeznaniach m.in. okoliczności bezsporne, a zatem fakt wystąpienia szkody w pojeździe powoda na skutek upadku gruzu, a także scharakteryzował miejsce i okoliczności wystąpienia zdarzenia. Zeznania świadków uznano zatem za wiarygodne i niepodważone przez żaden inny dowód w sprawie.

Sąd dał wiarę także zeznaniom powoda przesłuchanego na rozprawie w charakterze strony w zakresie, w jakim korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

W tym miejscu wskazać należy, że dowód z przesłuchania stron ma charakter posiłkowy. Jego wartość z uwagi na zainteresowanie stron rozstrzygnięciem sprawy na ich korzyść jest wątpliwa. Dlatego też dowód ten powinien być przeprowadzony tylko wtedy, gdy nie można istotnych dla sprawy okoliczności wyjaśnić innymi dowodami.

W niniejszej sprawie powód twierdził, że prace budowalne wykonywane na odcinku drogi, na którym doszło do szkody wykonywał pozwany. Jednakże ww. okoliczność stoi w sprzeczności z dokumentacją zgromadzoną w aktach sprawy, a ponadto zeznaniom tym stanowczo zaprzeczyli świadkowie K. K. i T. J., jak i faktu takiego nie potwierdza relacja złożona przez świadka M. S. (1).

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

W niniejszej sprawie powód dochodził roszczeń o wypłatę odszkodowania z tytułu kosztów naprawy pojazdu marki J. (...) o nr rej. (...) w związku ze zdarzeniem z dnia 18.06.2021 r.

Okolicznością bezsporną między stronami pozostawało, że w dniu 18.06.2021 r. na remontowanym odcinku drogi ekspresowej (...) doszło do zdarzenia z udziałem pojazdu powoda – J. (...) o nr rej. (...), w wyniku którego uszkodzona została jego przednia część. Na podstawie zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego, Sąd ustalił, że doszło do nagłego upadku fragmentów gruzu z nowopowstającego wiaduktu drogowego przy drodze krajowej nr (...) w Ż., a powód nie miał realnej możliwości uniknięcia szkody. Niewątpliwie w wyniku zderzenia pojazd powoda został uszkodzony. Okolicznością niekwestionowaną pozostawało, że ww. odcinku drogi pozwany realizował inwestycję „Kontynuacja projektowania i budowy drogi ekspresowej (...) na odcinku N. – B. – granica województwa (...) i (...) z podziałem na 2 części: Część 2 – Kontynuacja projektowania i budowy drogi ekspresowej (...) na odcinku od węzła D. (bez węzła) – do węzła A. (z węzłem) o długości około 22,4 km”. Nie było również przedmiotem sporu, że w dacie zdarzenia pozwany posiadał umowę ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej zawartą z (...) S.A. w S..

Wobec żądań powoda, strona pozwana podniosła, że do zdarzenia szkodowego doszło na terenie placu budowy, na którym prace prowadził podwykonawca – (...) sp. z o.o. sp.k. Według pozwanego, powód nie udowodnił zgłoszonego roszczenia. Niezależnie od tego, powód konsekwentnie podtrzymywał swoje stanowisko.

Wyjaśnienia w tym miejscu wymaga, że legitymacja procesowa to szczególne uprawnienie konkretnego podmiotu, oceniane z punktu widzenia prawa materialnego, do występowania z określonym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, której istnienie Sąd ocenia w chwili wyrokowania. Brak legitymacji procesowej zarówno czynnej (po stronie powodowej), jak i biernej (po stronie pozwanej) prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Stwierdzony brak legitymacji winien być przy tym brany pod uwagę przez Sąd zarówno z urzędu, jak i na zarzut pozwanego (H. Pietrzkowski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2006, str. 104-105; zob. też Przesłanki procesowe, [w:] B. Bladowski, Metodyka pracy sędziego cywilisty, LEX 2013).

Dominująca w doktrynie definicja legitymacji procesowej została zaakceptowana przez orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych (m.in. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 maja 2022 r., sygn. akt II C 2253/20). Przykładowo w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 stycznia 2000 r. (sygn. akt III CKN 525/98) Sąd Najwyższy wskazał, że „legitymacja procesowa oznacza, że dany podmiot jest uprawniony do występowania w charakterze strony w konkretnym procesie w stosunku do jego przedmiotu”. Natomiast w postanowieniu z dnia 19 stycznia 2017 r. (sygn. akt I PZ 31/16) Sąd Najwyższy stwierdził, m.in. że „legitymacja procesowa jest przesłanką materialnoprawną skuteczności powództwa i oznacza wynikające z przepisów prawa materialnego uprawnienie do występowania w danym procesie w charakterze powoda (legitymacja procesowa czynna), względnie pozwanego (legitymacja procesowa bierna)”.

Należy wyraźnie podkreślić, że posiadanie przez pozwanego zdolności sądowej i procesowej daje mu uprawnienie do bycia stroną (w szerokim rozumieniu) w postępowaniu sądowym. Obie zdolności, oceniane z punktu widzenia przepisów procesowych pozwalają na stwierdzenie, że z ich udziałem może być prowadzone ważne postępowanie sądowe. Abstrahując od zarzutu pozwanego w tym przedmiocie wskazać należy, że Sąd z urzędu ustala czy strony występujące w procesie posiadają właściwą legitymację, albowiem jak już podniesiono, jej brak zawsze skutkuje oddaleniem powództwa bez potrzeby, a dokładniej bez możliwości merytorycznej oceny roszczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 2 kwietnia 2009 r., sygn. akt I ACa 53/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 r., sygn. akt II PK 78/09). Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 listopada 2019 r. (sygn. akt II PZ 17/19, OSNP 2020, nr 11, poz. 120) wskazał, iż „oddalenie powództwa z powodu braku legitymacji procesowej może być konsekwencją przyjęcia, że wskazany przez powoda pozwany nie jest stroną stosunku materialnoprawnego, z którego istnienia są wywodzone zgłoszone w pozwie roszczenia”.

Zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. – samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r., sygn. akt I PKN 660/00). Rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach ( art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie ( art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt I CKU 45/96).

Po myśli art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Natomiast stosownie do treści art. 652 k.c. jeżeli wykonawca przejął protokolarnie od inwestora teren budowy, ponosi on aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie.

W art. 652 k.c. ustawodawca użył sformułowania „protokolarnie przejął teren budowy”, co wskazuje na konieczność zachowania formy pisemnej pod rygorem ad eventum. Pojęcia protokołu nie należy interpretować dosłownie, w szczególności formułować wymagań co do treści takiego dokumentu. Do zastosowania przedmiotowej normy wystarczające będzie pisemne potwierdzenie przez strony w jednym dokumencie faktu przejęcia przez wykonawcę placu budowy. Faktyczne władanie placem budowy bez pisemnego potwierdzenia może uzasadniać odpowiedzialność wykonawcy za szkody powstałe na placu budowy na podstawie art. 415. Innymi słowy, przesłanką konieczną odpowiedzialności wykonawcy z art. 652 k.c. jest kwalifikowane, protokolarne przekazanie mu terenu budowy przez inwestora (zob. T. S. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, wyd. II, red. A. K., W. 2014, art. 652.

Odpowiedzialność odszkodowawcza, o której mowa w art. 652 k.c., istnieje w okresie, którego początek wyznacza protokolarne przejęcie terenu budowy przez wykonawcę. Aspekt temporalny nie został zatem powiązany z czynnością rozpoczęcia budowy (podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy). Odpowiedzialność wykonawcy ustaje z chwilą oddania obiektu inwestorowi. Powyższe oznacza, że odpowiedzialność wykonawcy na podstawie art. 652 k.c. dotyczy skutków zdarzeń związanych z faktem posiadania przez niego placu budowy i mających miejsce w czasie trwania tego posiadania (zob. P. Drapała [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, wyd. II, red. J. Gudowski, Warszawa 2017, art. 652).

W orzecznictwie wskazuje się również, że inwestor odpowiada za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu jego własnego zadania, natomiast zwolniony od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo wykonywaniem powierzonych przez niego robót ( art. 429 k.c.; por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 listopada 1977 r., IV CR 308/77, OSNC 1978, nr 9, poz. 160).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy należy wskazać, że przekazanie terenu budowy drogi, na której doszło do szkody nastąpiło z dniem 15.02.2021 r. na podstawie protokołu spisanego w dniu 19.07.2021 r. Z jego treści wynika, że stroną przekazującą oraz generalnym wykonawcą tej inwestycji był pozwany, a podwykonawcą robót (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C.. Co istotne, ani z treści protokołu, ani też innych dokumentów czy zeznań słuchanych świadków nie wynika, by w protokole oznaczono przejęcie wadliwego stanu placu budowy oddanego przez pozwanego. Innymi słowy, nie ma w sprawie dowodów, które wskazywałyby że podwykonawca robót przejął plac budowy z defektami bądź ubytkami, do których doprowadziła strona pozwana. Godzi się przy tym podkreślić, że (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie robót związanych z budową mostów i tuneli, tak więc jest profesjonalistą w swojej dziedzinie i zawodowo trudni się wykonywaniem powierzonych mu prac budowlanych.

Sąd pragnie wyraźnie zaakcentować, że decydujące znaczenie w sprawie ma sporządzenie protokołu przekazania robót przez strony umowy o wykonanie robót inwestycji mającej na celu przebudowę odcinka drogi ekspresowej (...), albowiem z dniem 15.02.2021 r. to (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C. zaczął ponosić odpowiedzialność za stan realizowanego przedsięwzięcia. Zdarzenie z dnia 18.06.2021 r. miało miejsce po około 4 miesiącach po protokolarnym przekazaniu terenu budowy, czyli w czasie trwania umowy oraz wykonywania prac budowlanych przez podwykonawcę. Powyższe prowadzi do wniosku, że w sytuacji, gdy szkoda na mieniu powoda (na pojeździe marki J. o nr rej. (...)) powstała po protokolarnym przekazaniu terenu budowy przez pozwanego na rzecz podwykonawcy, to nie ma żadnych podstaw do uznania odpowiedzialności po stronie pozwanej.

W tych okolicznościach Sąd doszedł do przekonania, że pozwany (...) S.A. z siedzibą w K. nie dysponował legitymacją bierną do występowania w niniejszej sprawie w roli strony pozwanej. Jak już bowiem wspominano, ustalenie przez Sąd braku legitymacji czynnej lub biernej skutkuje wydaniem wyroku oddalającego powództwo. Należy zaakcentować, że skoro powód domagał się zapłaty określonej należności, to w sprawie na miejscu strony pozwanej winien występować inny podmiot. Pozwany nie ponosi odpowiedzialności za działania podmiotu objęte podstawą faktyczną powództwa. W tym miejscu Sąd sygnalizuje, że nie jest wykluczone, aby strona powodowa dochodziła swojego roszczenia na gruncie innego postępowania.

Nawet gdyby jednak przyjąć, że podstawę odpowiedzialności pozwanego winien stanowić przepis art. 430 k.c., zgodnie z którym ten kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek, jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynności, to strona powodowa nie udowodniła wskazanych w nim przesłanek.

Powołany przepis określa bowiem podstawy odpowiedzialności zwierzchnika za podwładnego, która oparta jest na zasadzie ryzyka. Zwierzchnik nie może uwolnić się od tej odpowiedzialności poprzez wykazanie braku winy w wyborze czy w nadzorze. Jedyną okoliczność egzoneracyjną stanowi brak winy podwładnego. Przesłankami odpowiedzialności na podstawie powyższego przepisu są: szkoda wyrządzona osobie trzeciej przez podwładnego, zawiniony czyn niedozwolony podwładnego, fakt, że wyrządzenie szkody nastąpiło przy wykonywaniu przez podwładnego powierzonej mu czynności, a także związek przyczynowy między czynem niedozwolonym podwładnego, a szkodą (art. 415 k.c.). A zatem, podstawową przesłanką odpowiedzialności zwierzchnika jest wina podwładnego, a normalnym jej następstwem – szkoda wyrządzona osobie trzeciej. Jeżeli bowiem podwładny wyrządził szkodę czynem niedozwolonym, to dla obciążenia zwierzchnika obowiązkiem naprawienia szkody na podstawie art. 430 k.c. konieczne jest ustalenie winy sprawcy szkody. Zwierzchnikiem jest ten, kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy jej wykonywaniu podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jego wskazówek. W judykaturze i piśmiennictwie dominuje szeroka wykładnia art. 430 k.c., która dla stwierdzenia przesłanki powierzenia czynności uznaje za wystarczające ogólne, organizacyjne podporządkowanie sprawcy szkody powierzającemu w ramach relacji zwierzchnik – podwładny. Jako przykład relacji zwierzchnik – podwładny wskazuje się relację pracodawcy i pracownika, nawet jeśli pracownik z uwagi na rodzaj i charakter wykonywanych zadań cechuje się dużą samodzielnością (tak między innymi „Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga Trzecia. Zobowiązania.” pod redakcją Gerarda Bieńka, Warszawa 2006 rok). O winie sprawcy szkody możemy mówić wówczas, gdy jego zachowanie w kontekście całokształtu porządku prawnego ma charakter obiektywnie bezprawny oraz, gdy można mu postawić zarzut, iż mając świadomość szkodliwego skutku swego zachowania i przewidując jego wystąpienie, celowo zmierzał do osiągnięcia owego skutku (wina umyślna) lub nie dołożył należytej staranności, aby skutkom owego zachowania zapobiec (wina nieumyślna - niedbalstwo). Pojęcie niedbalstwa w prawie cywilnym wiąże się, więc z niezachowaniem wymaganej staranności. Niedbalstwo polega na niedołożeniu wymaganej w stosunkach danego rodzaju staranności niezbędnej do uniknięcia skutku, którego sprawca nie chciał wywołać. Z kolei, przypisanie danej osobie winy jest przy tym uwarunkowane tym, czy mogła ona w sposób należyty postrzegać swe zachowanie i pokierować nim, a więc zależy od poczytalności danej osoby. Bezprawność na gruncie prawa cywilnego ujmowana jest, jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Bezprawność jest kategorią obiektywną, chodzi o to, czy czyn sprawcy był zgodny, czy też niezgodny z obowiązującymi zasadami porządku prawnego. Źródła owych zasad wynikają z: norm powszechnie obowiązujących - jako reguł postępowania wyznaczonych przez nakazy i zakazy wynikające z norm prawa pozytywnego, w szczególności prawa cywilnego, karnego, administracyjnego, pracy, finansowego itp. oraz nakazów i zakazów wynikających z zasad współżycia społecznego - dobre obyczaje („Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I.” praca zbiorowa pod red. Gerarda Bieńka Warszawa 2002 rok). Istotną przesłanką odpowiedzialności zwierzchnika na podstawie art. 430 k.c. jest ustalenie, że wyrządzenie szkody nastąpiło „przy wykonywaniu”, nie zaś „przy okazji (sposobności) wykonywania czynności”. Wymaganie wyrządzenia szkody przy wykonywaniu powierzonej czynności oznacza, że między powierzeniem czynności a działaniem, w którego wyniku nastąpiła szkoda, powinien zachodzić związek przyczynowy, i to związek takiego rodzaju, jaki w myśl obowiązujących zasad usprawiedliwia odpowiedzialność zobowiązanego do odszkodowania. Chodzi tu więc o związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c., ograniczający się do następstw normalnych, tj. takich, jakie na podstawie doświadczenia życiowego należy uznać za stanowiące z reguły skutki danego rodzaju działań lub zaniechań, w odróżnieniu od wypadków, które poza taką regułę wykraczają (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1958 r., I CR 867/58, Lex 1633035). Ponadto, warunkiem odpowiedzialności deliktowej na gruncie art. 430 k.c., jest także szkoda w rozumieniu przepisu art. 361 § 1 k.c. Obejmuje ona straty oraz utracone korzyści, które poszkodowany mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, prace remontowe na odcinku drogi na którym doszło do zdarzenia (co zostało potwierdzone zeznaniami świadka M. S.) z udziałem pojazdu powoda wykonywane były przez (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C.. Co jednak istotne pomiędzy podmiotem powierzającym czynności i podmiotem któremu czynność powierzono nie istniał żaden stosunek zwierzchnictwa ani podporządkowania albowiem (...) sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w C. i jego pracownicy nie byli podwładnymi pozwanego za których ten ponosiłby odpowiedzialność.

Konkludując, także na gruncie przepisu art.430 k.c., powód nie udowodnił przesłanki odpowiedzialności pozwanego.

W toku postępowania Sąd celem ustalenia rozmiaru i wysokości szkody dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu ekspertyzy wypadków drogowych, techniki motoryzacyjnej, wyceny wartości i kalkulacji napraw pojazdów E. D.. Jak wynikało z niekwestionowanej opinii biegłego, naprawa pojazdu powoda marki J. o nr rej. (...) przy uwzględnieniu stawek roboczogodzin stosowanych przez nieautoryzowane warsztaty naprawcze na terenie Niemiec w obszarze miejsca zamieszkania poszkodowanego wynosił 2 403,59 euro netto, tj. 2 860,27 euro brutto (10 937,06 zł netto, tj. 13 015,09 zł brutto).

Jednakże z uwagi na stwierdzony brak legitymacji biernej, a tym samym brak odpowiedzialności po stronie pozwanego, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 415 k.c., art. 647 k.c., art. 652 k.c. i art. 6 k.c. a contrario Sąd oddalił powództwo, czemu dał wyraz w pkt. 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. uznając, że powód przegrał w całości sprawę. Z tego względu, przegrywający sprawę – strona powodowa – powinna zwrócić stronie pozwanej koszty postępowania o łącznej wartości 3 679,14 zł, na które złożyły się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3 600,00 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego w kwocie 62,14 zł, o czym orzeczono w pkt 2. wyroku.

Stosownie do treści art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd z urzędu zwraca stronie wszelkie należności z tytułu wydatków, stanowiące różnicę między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi. Na poczet wydatków związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego pozwany uiścił zaliczkę wysokości 900,00 zł, ale zaliczka ta została wykorzystana jedynie w zakresie kwoty 62,14 zł, dlatego też w pkt 3. wyroku Sąd nakazał zwrócić pozwanemu niewykorzystaną zaliczkę w kwocie 837,86 zł.

Ponadto postanowieniem z dnia 9.02.2023 r. Sąd przyznał zwrot kosztów podróży świadkowi M. S. (1) w związku ze stawiennictwem na rozprawie w kwocie 90,00 zł. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań ww. świadka złożyła strona powodowa.

Z uwagi na fakt, iż ww. kwoty zostały poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa, Sąd mając na uwadze wynik postępowania oraz stronę, która złożyła wniosek, z przeprowadzeniem którego konieczne było poniesienie wydatków, na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 113 ust. 1 cyt. ustawy nakazał pobrać przedmiotową należność od powoda (pkt 4. wyroku).

Sędzia SR Agata Anna Borucka

Sygn. akt II Ca 474/24

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

				Dnia 5 grudnia 2024 r.
Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący		SSO Aurelia Pietrzak
Protokolant		st. sekr. sąd. Tomasz Rapacewicz
po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2024 r. w Bydgoszczy
na rozprawie
sprawy z powództwa E. B. (2)
przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy
z dnia 29 lutego 2024 r. sygn. akt XIV C 1493/22

I/ oddala apelację,

II/ zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Aurelia Pietrzak

II Ca 474/24