Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2023 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XIV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia SR Agata Anna Borucka

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2023 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) spółki akcyjnej z siedzibą w K.

przeciwko W. Z. (1)

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia SR Agata Anna Borucka

Sygn. akt XIV C 1504/23

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanego W. Z. (2) kwoty 28.933,67 zł wraz z dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 25.679,73 zł od dnia 16 czerwca do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu swojego żądania powód stwierdził, że pozwany zawarł z powodem umowę pożyczki o nr (...). Pozwany nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania. Wezwania do dobrowolnego spełnienia wymagalnego świadczenia doręczono pozwanemu przez aviso zwrócone (vide pozew k. 3-6).

Pozwany W. Z. (2) reprezentowany w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa jako bezzasadnego oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwany podniósł zarzuty dotyczące nieważności przedmiotowej umowy, nieskutecznego wypowiedzenia umowy, a nadto niezależnie od powyższego, zakwestionował sam fakt zawarcia umowy między stronami oraz umocowanie osób które podpisały umowę za stronę powodową (vide odp. na pozew k. 61-63v).

P. ższe rozstrzygnięcie Sąd oparł na następujących ustaleniach faktycznych:

W dniu 22 października 2021 r. pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki oznaczonej nr (...). Na podstawie ww. umowy pozwanemu udzielono pożyczki w kwocie 30.000 zł. Umowa została zawarta na czas oznaczony i obowiązywać miała od 22.10.2021 r. do dnia 22.10.2026 r.

Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej która na dzień podpisania umowy wynosiła 7,39% w stosunku rocznym. Wysokość stopy procentowej była uzależniona od wysokości stopy referencyjnej NBP.

Pożyczka miała być spłaca w 60 miesięcznych ratach na rachunek wskazany w umowie. Wysokość miesięcznej raty opiewała na 599,63 zł zaś ostatnia rata wynosić miała 599,31 zł. Całkowity koszt pożyczki wynosił 5.977,48 zł zaś całkowita kwota do zapłaty wynosiła 35.977,48 zł.

Zgodnie z brzmieniem pkt 12 umowy niezapłacenie przez pożyczkobiorcę raty pożyczki w terminach ustalonych w umowie lub spłacenie jej w niepełnej wysokości powodowało, że należność stawała się zadłużeniem przeterminowanym, od którego pobierane były odsetki w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie. Termin płatności poszczególnych rat przypadał na 22 dzień każdego miesiąca począwszy od 22.11.2021 r. zaś ostatni termin płatności przypadał na 22.10. 2026 r. Pozwany dokonał spłaty rat od 22.11.2021 r. do 22.09.2022 r. na łączną kwotę 7.102,93 zł.

D. ód: umowa pożyczki nr (...) k. 10-15, potwierdzenie podpisu umowy k. 16, Formularz informacyjny k. 17-21v,

Pismem z dnia 22.11.2022 r. wezwano pozwanego do zapłaty kwoty 1.382,19 zł oraz poinformowano pozwanego o możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Korespondencję doręczono pozwanemu na adres wskazany w umowie przez podwójne awizo.

D. ód: wezwanie k. 33, śledzenie przesyłki k. 34

Następnie pismem datowanym na 21.01.2023 r. wypowiedziano pozwanemu umowę, powyższa korespondencja także została doręczona pozwanemu przez podwójne awizo.

D. ód: wypowiedzenie k. 35, śledzenie przesyłki k. 36

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt dokumentów, których prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód opierał wymagalność roszczenia na skutecznie dokonanym wypowiedzeniu umowy. Nie ulega wątpliwości, że pozwany nie odebrał korespondencji zawierającej wypowiedzenie umowy kredytu doręczanej za potwierdzeniem odbioru, że doręczenia dokonywał operator Poczta Polska S.A., a skutki wypowiedzenia umowy powód wiąże ze skutecznym, jego zdaniem, doręczeniem. W świetle dołączonego do pozwu odpisu śledzenia przesyłki skierowanej do pozwanego, oświadczenie powoda o wypowiedzeniu umowy kredytowej, nie można jednak uznać, że doszło do skutecznego wypowiedzenia pozwanemu tej umowy. Wprawdzie chwilę skutecznego złożenia oświadczenia woli składanego innej osobie określa przepis art. 61 § 1 k.c. wskazując, że następuje to z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, to jednak zaznaczyć trzeba przy tym, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii (a ten jeszcze nie ustał), ograniczone zostało zastosowanie tzw. „fikcji doręczenia” dla pism dwukrotnie awizowanych.

Uszło jednak uwadze strony powodowej, na co słusznie zwrócił uwagę pozwany, że zgodnie z art. 98 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 (Dz.U. z 2021 r. poz. 737 ze zm.), nieodebranych pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego w rozumieniu przepisów Prawa pocztowego, których termin odbioru określony w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, nie można uznać za doręczone w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz przed upływem 14 dni od dnia zniesienia tych stanów. Stan zagrożenia epidemicznego został zniesiony dopiero z dniem 1 lipca 2023 r.

Zasady powyższej nie stosuje się do postępowań:



w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych,



postępowań podatkowych, o których mowa w dziale (...) ustawy z 29 sierpnia1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.),



kontrolnych w zakresie: kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej oraz postępowań podatkowych, jeżeli kontrole lub postępowania te wiążą się z podejrzeniem popełnienia przestępstwa lub przestępstwa skarbowego.

Zasada ta nie obowiązuje także w przypadku przesyłek wysyłanych do ani wysyłanych przez:

a) sądy i Trybunały,

b) prokuraturę i inne organy ścigania,

c) komornika sądowego,

d) organ administracji publicznej.

Wprowadzone w tym przepisie wyjątki od stosowania zawieszenia „fikcji doręczenia” niewątpliwie nie mają zastosowania do pism wysyłanych przez powoda.

Uwzględniając zatem, z jednej strony, że niedopuszczalne jest uznanie za doręczoną przesyłki awizowanej przez operatora pocztowego, a z drugiej, że powód nie tylko nie wykazał, ale i nie twierdził, że dokonał doręczenia w inny sposób, należało ocenić, że wypowiedzenie pozwanemu umowy kredytowej pismem z 21.01.2023 r. nie było skuteczne. W ustawie posłużono się bowiem sformułowaniem, które w istotny sposób ingeruje w treść wskazanego wyżej art. 61 k.c. i stosowaną dotychczas wykładnię. Ustawodawca z góry zakłada, że adresat nie będzie mógł zapoznać się z treścią oświadczenia woli złożonego w formie przesyłki za potwierdzeniem odbioru. Nieodebranie pisma z poczty w trakcie trwającej pandemii nie spowoduje (jak dotychczas), skutku doręczenia, a wręcz przeciwnie, pismo będzie uznawane jako niedoręczone. Wątpliwa jest, wobec tak stanowczego brzmienia przepisu (”nie można uznać za doręczone”), prawna możliwość udowodnienia, że adresat mógł zapoznać się z treścią przesyłki. Od woli adresata (np. pracownika lub pracodawcy), który podejmie pismo lub nie, zależeć będzie czy pismo zostanie skutecznie doręczone (tak komentarz do ustawy z dnia 1 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, W. Brzostowski 2020, wyd. 1/Gładoch).

W konsekwencji, skoro wypowiedzenie umowy nie zostało skutecznie dokonane, to nie nastąpił też skutek przewidziany w pkt 34 ppk c tj. postawienie całego kredytu wraz z odsetkami w stan wymagalności, co stanowi wystarczającą podstawę do oddalenia powództwa jako przedwczesnego.

Z tych przyczyn nie było potrzeby badania przez Sąd szeregu zarzutów podniesionych przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew.

Jedynie na marginesie Sąd zwraca uwagę na to, że zgodnie z art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Uzupełnieniem powyższego jest także art. 6a ust. 1 lit b. ustawy Prawo bankowe, który wskazuje, że Bank może, w drodze umowy zawartej na piśmie, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, z zastrzeżeniem art. 6d, wykonywanie czynności polegających na zawieraniu i zmianie umów kredytów i pożyczek pieniężnych udzielanych osobom fizycznym, w tym kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Przyznanie takiego uprawnienia ma na celu ułatwienie obrotu prawnego i ochronę interesów osób, które chcą z konkretnym przedsiębiorcą zawrzeć umowę. Sens wzmiankowanej regulacji polega na tym, aby nie musiały one żądać od osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa szczegółowego pełnomocnictwa i weryfikować jego poprawności. Sam przedsiębiorca nie może też, powołując się na przyczyny formalne, uwolnić się od skutków zawarcia umowy, twierdząc, że umowę podpisał pracownik przebywający w lokalu, który nie miał odrębnego dla niej upoważnienia.

Powołane powyżej przepisy przewidują pełnomocnictwo dorozumiane ustawowe. W przypadku gdy przedsiębiorca, a w niniejszej sytuacji bank, powierza swojemu pracownikowi stanowisko z którym wiąże się wykonywanie czynności związanych z zawieraniem w jego imieniu umów, to należy uznać, że jest on upoważniony do składania oświadczeń woli w imieniu banku, w sprawach objętych jego zakresem obowiązków.

Przepis art. 97 k.c. odnosi się przy tym do wszystkich osób, które mają faktyczną możliwość dokonywania czynności prawnych w obiektach przedsiębiorstwa i ma zastosowanie zawsze, gdy przedsiębiorstwo nie poinformowało w sposób wyraźny i odrębny swoich klientów o tym, że konkretne osoby czynne w jego lokalu nie są umocowane do zawierania umów. To zaś, że artykuł 97 k.c. może mieć zastosowanie do osób podpisujących w imieniu banku umowę kredytową zostało już wyjaśnione w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 14 maja 2002 r. -V CKN 1031/00).

W realiach niniejszej sprawy pozwany kwestionował bowiem umocowanie pracownika banku do zawarcia umowy kredytowej, wskazać jednak należy, że jednocześnie przez stronę pozwaną nie była kwestionowana okoliczność otrzymania środków pieniężnych wynikających z zawarcia przedmiotowej umowy. Pozwany początkowo regulował zobowiązanie i spłacił łącznie kwotę 7.102,93 zł. Istnienie i funkcjonowanie umowy potwierdza także dokonywanie transakcji na koncie strony pozwanej.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że bank wypłacając pozwanemu kwotę kredytu tym samym potwierdził, że umowa została zawarta skutecznie, z osobą, która miała ku temu stosowne umocowanie powoda. W ocenie Sądu powód ponad wszelką wątpliwość udowodnił (skoro nie musiał odrębnie udowadniać umocowania) istnienie dochodzonego zobowiązania w tej płaszczyźnie tj. prawnej skuteczności umowy zawartej w dniu 22.10.2021 r.

Nawet, gdyby przyjąć, że umowa kredytu zawarta została przez osobę nieposiadającą umocowania do działania w imieniu powoda bądź przekraczającą zakres udzielonego umocowania, umowa taka nie jest bezwzględnie nieważna, lecz dotknięta sankcją bezskuteczności zawieszonej, co oznacza, że jej skuteczność zależy od potwierdzenia przez mocodawcę, w imieniu którego została zawarta. Umowa potwierdzona przez mocodawcę jest ważna, wywołuje właściwe dla niej skutki prawne, przy czym druga strona może wyznaczyć mocodawcy odpowiedni termin do potwierdzenia umowy, a po bezskutecznym upływie terminu staje się wolna (art. 103 kc).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. regulującego zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Pozwany wygrał proces w całości, a zatem należy mu się od strony powodowej zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości, na które składa się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w wysokości 3.600 zł (§ 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U. t.j. 2018.265) pozwany nie dołączył dowodu uiszczenia opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 17 dlatego też kwota ta nie została zasądzona.

Sędzia SR Agata Anna Borucka

Sygn. akt II Ca 80/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia SO Bogumił Goraj

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2024 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K.

przeciwko W. Z. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 21 listopada 2023 r. wydanego w sprawie XIV C 1504/23

I/ oddala apelację,

II/ zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.800,00 (tysiąc osiemset) zł kosztów postępowania apelacyjnego.

S. B. ł G.

II Ca 80/24

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie od pozwanego W. Z. (2) kwoty 28.933,67 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 25.679,73 zł od dnia 16 czerwca do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwany W. Z. (2) wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2021 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo (pkt 1 wyroku) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach natury prawnej:

W dniu 22 października 2021 r. pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki oznaczonej nr (...). Na podstawie ww. umowy pozwanemu udzielono pożyczki w kwocie 30.000,00 zł. Umowa została zawarta na czas oznaczony i obowiązywać miała od 22 października 2021 r. do dnia 22 października 2026 r. Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej, która na dzień podpisania umowy wynosiła 7,39% w stosunku rocznym. Wysokość stopy procentowej była uzależniona od wysokości stopy referencyjnej NBP. Pożyczka miała być spłacana w 60 miesięcznych ratach na rachunek wskazany w umowie. Wysokość miesięcznej raty opiewała na 599,63 zł zaś ostatnia rata wynosić miała 599,31 zł. Całkowity koszt pożyczki wynosił 5.977,48 zł zaś całkowita kwota do zapłaty wynosiła 35.977,48 zł. Zgodnie z brzmieniem pkt 12 umowy niezapłacenie przez pożyczkobiorcę raty pożyczki w terminach ustalonych w umowie lub spłacenie jej w niepełnej wysokości powodowało, że należność stawała się zadłużeniem przeterminowanym, od którego pobierane były odsetki w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie. Termin płatności poszczególnych rat przypadał na 22 dzień każdego miesiąca począwszy od 22 listopada 2021 r. zaś ostatni termin płatności przypadał na 22 października 2026 r. Pozwany dokonał spłaty rat od 22 listopada 2021 r. do 22 września 2022 r. na łączną kwotę 7.102,93 zł. Pismem z dnia 22 listopada 2022 r. wezwano pozwanego do zapłaty kwoty 1.382,19 zł oraz poinformowano pozwanego o możliwości restrukturyzacji zadłużenia. Korespondencję doręczono pozwanemu na adres wskazany w umowie przez podwójne awizo. Następnie pismem datowanym na 21 stycznia 2023 r. wypowiedziano pozwanemu umowę, powyższa korespondencja także została doręczona pozwanemu przez podwójne awizo. Sąd Rejonowy wskazał, że powód opierał wymagalność roszczenia na skutecznie dokonanym wypowiedzeniu umowy. Nie ulegało wątpliwości, zdaniem Sądu I instancji, że pozwany nie odebrał korespondencji zawierającej wypowiedzenie umowy kredytu doręczanej za potwierdzeniem odbioru, że doręczenia dokonywał operator Poczta Polska S.A., a skutki wypowiedzenia umowy powód wiązał ze skutecznym doręczeniem. W świetle dołączonego do pozwu odpisu śledzenia przesyłki skierowanej do pozwanego, oświadczenie powoda o wypowiedzeniu umowy kredytowej, Sąd nie uznał, że doszło do skutecznego wypowiedzenia pozwanemu tej umowy. Sąd Rejonowy zważył, iż wprawdzie chwilę skutecznego złożenia oświadczenia woli składanego innej osobie określa przepis art. 61 § 1 k.c. wskazując, że następuje to z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, to jednak zaznaczył, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ograniczone zostało zastosowanie tzw. „fikcji doręczenia” dla pism dwukrotnie awizowanych.

Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 98 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 (Dz.U. z 2021 r. poz. 737 ze zm.), nieodebranych pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego w rozumieniu przepisów Prawa pocztowego, których termin odbioru określony w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, nie można uznać za doręczone w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz przed upływem 14 dni od dnia zniesienia tych stanów. Stan zagrożenia epidemicznego został zniesiony z dniem 1 lipca 2023 r. Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższe zasady przewidywały określone w ustawie wyjątki. Żaden w wprowadzonych ustawowo wyjątków od stosowania zawieszenia „fikcji doręczenia” nie mały zastosowania do pism wysyłanych przez powoda. Sąd I instancji wskazał, że niedopuszczalne jest uznanie za doręczoną przesyłki awizowanej przez operatora pocztowego, a z drugiej, że powód nie tylko nie wykazał, ale i nie twierdził, że dokonał doręczenia w inny sposób. W ocenie Sądu Rejonowego wypowiedzenie pozwanemu umowy kredytowej pismem z 21 stycznia 2023 r. nie było skuteczne. W ustawie posłużono się bowiem sformułowaniem, które w istotny sposób ingeruje w treść art. 61 k.c. i stosowaną dotychczas wykładnię, a ustawodawca z góry zakładał, że adresat nie będzie mógł zapoznać się z treścią oświadczenia woli złożonego w formie przesyłki za potwierdzeniem odbioru. Nieodebranie pisma z poczty w trakcie trwającej pandemii nie spowoduje (jak dotychczas), skutku doręczenia, a wręcz przeciwnie, pismo będzie uznawane jako niedoręczone. Wątpliwa jest, wobec tak stanowczego brzmienia przepisu (”nie można uznać za doręczone”), prawna możliwość udowodnienia, że adresat mógł zapoznać się z treścią przesyłki. Od woli adresata (np. pracownika lub pracodawcy), który podejmie pismo lub nie, zależeć będzie czy pismo zostanie skutecznie doręczone. Sąd Rejonowy wyjaśnił, że skoro wypowiedzenie umowy nie zostało skutecznie dokonane, to nie nastąpił też skutek przewidziany w pkt 34 ppk c tj. postawienie całego kredytu wraz z odsetkami w stan wymagalności, co stanowi podstawę do oddalenia powództwa jako przedwczesnego.

Z tych przyczyn nie było potrzeby badania przez Sąd I instancji szeregu zarzutów podniesionych przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew. O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. regulującego zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Sądowi Rejonowemu zarzucił:

1.  naruszenie art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 poprzez błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nieodebranie pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego skutkuje brakiem możliwości uznania pisma za doręczone, nawet po upływie 14 dni od dnia zniesienia tych stanów, w sytuacji kiedy ww. przepis zawiesza jedynie fikcję doręczenia na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i 14 dni od dnia zniesienia tych stanów, a nie powoduje, że pisma takie nigdy nie będą mogły zostać uznane za doręczone, co doprowadziło do błędnego uznania przez Sąd I instancji, że pismo zawierające wypowiedzenie umowy pożyczki nie zostało pozwanemu skutecznie doręczone, w sytuacji, kiedy doręczenia te nastąpiło najpóźniej z dniem 15 lipca 2023 r. - a więc przed datą wielokrotnie więcej niż 30 dni przed datą wyrokowania, co Sąd powinien wziąć pod uwagę jako postawę do ustalenia wymagalności w oparciu o art. 316 § 1 k.p.c.;

2.  naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuznanie, że pozwany powołując się na art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2, a w konsekwencji negując skuteczność doręczenia wypowiedzeniu mu umowy pożyczki, które miało miejsce w styczniu 2023 r., a więc w okresie ponad dwóch lat od szczytu pandemii wirusa (...)2, w sytuacji, kiedy strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, aby brak odbioru przez nią wypowiedzenia pożyczki spowodowały był wirusem (...)2, stanowi czynienie z prawa użytku sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa oraz jest sprzeczne zasadami współżycia społecznego.

Wobec powyższego apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu przed Sądem II instancji wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności orzeczenia do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest nieuzasadniona i podlegała oddaleniu. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy oraz trafnie zastosował przepisy prawa materialnego, które poddał należytej wykładni. Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez Sąd Rejonowy i czyni je własnymi.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2, nieodebranych pism podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy – Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 896), których termin odbioru określony w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, nie można uznać za doręczone w czasie obowiązywania tych stanów oraz przed upływem 14 dni od dnia ich zniesienia.

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że w orzecznictwie można spotkać się z odmiennymi interpretacjami tego przepisu. W pierwszej – zdecydowanie dominującej – sądy wskazują, że wyłącza on generalnie fikcję doręczenia pism awizowanych we wskazanym w nim okresie. Oznacza to, że nieodebranie w tym czasie pisma z poczty nie wywoła skutku doręczenia oświadczenia woli (wyrok Sądu Okręgowego w Słupsku z 24 listopada 2021 r., sygn. akt I C 1154/21; wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 7 czerwca 2021 r., sygn. akt VIII Pa 31/21).

Poglądem mniejszościowym są orzeczenia kwestionujące taką wykładnię. Sądy zwracają w nich uwagę, że generalne wykluczenie fikcji doręczenia pism awizowanych w stosunkach cywilnych wyłącznie z powodu pandemii grozi paraliżem obrotu gospodarczego i unikaniem skutków ważnych oświadczeń woli, np. oświadczeń o wypowiedzeniu umowy. Sądy wymagają od powołującego się na art. 98 ust. 1 ustawy o szczególnych instrumentach wykazania, że pandemia istotnie uniemożliwiła mu odbiór pisma (np. wyrok Sądu Rejonowego w Rzeszowie w niepublikowanym wyroku z 14 marca 2022r., sygn. akt V GC 770/21). Starają się też ograniczać zakres stosowania ww. przepisu, twierdząc, że odnosi się on tylko do pism nadanych z użyciem dodatkowej usługi zwrotnego potwierdzenia odbioru (czyli zwrotki).

Sąd Okręgowy wskazuje, że odnosząc się do kwestii oddziaływania art. 98 ust. 1 w stosunkach cywilnoprawnych, należy podkreślić, że sama jego treść nie powinna budzić wątpliwości. Wynika z niej, że wolą ustawodawcy było zniesienie na określony w tym przepisie czas fikcji doręczenia przesyłki zawierającej oświadczenie woli, a tym samym fikcji zapoznania się z tym oświadczeniem opartej na domniemaniu doręczenia po podwójnej awizacji.

Podkreślić należy, że przepis ten ingeruje w zakres art. 61 kodeksu cywilnego, który dotyczy chwili złożenia oświadczenia woli. W związku z pandemią ustawodawca założył, że adresat nie będzie mógł zapoznać się z treścią awizowanego oświadczenia woli, a tym samym, że nieodebranie w tym czasie pisma z poczty nie wywoła skutku doręczenia. W ocenie Sądu Okręgowego brzmienie przepisu art. 98 ust. 1 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 czyni wątpliwym udowodnienie, że adresat mimo stanu zagrożenia epidemicznego (a tym bardziej stanu epidemii) mógł zapoznać się z awizowanym pismem. Stanowisko to dominuje w judykaturze, czego dowodzą przywołane wyżej wyroki zapadłe w sporach o skuteczność oświadczeń woli.

Biorąc pod uwagę, że komentowany przepis dotyczy przesyłek awizowanych przez operatora pocztowego w rozumieniu prawa pocztowego, niezasadna jest argumentacja przeciwników generalnego wyłączenia fikcji doręczenia w przypadku tego typu przesyłek, wskazująca na związane z tym zagrożenia dla obrotu. Zakres przepisu jest ściśle określony, co oznacza, że nie wyłącza on innych form zakomunikowania oświadczenia woli, np. doręczenia kurierem i użycia środków komunikacji elektronicznej. Teza przeciwników stosowania tego przepisu w stosunkach cywilnoprawnych nie broni się też w kontekście zakresu dotyczących go wyjątków, o których mowa w art. 98 ust. 2 powołanej ustawy. Choć katalog ten jest szeroki, znamienne jest, że mimo nowelizacji nie objął on oświadczeń woli w zwykłych stosunkach prywatnoprawnych.

Sąd II instancji zwraca uwagę, że art. 98 ust. 1 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 istotnie ogranicza stosowanie fikcji doręczenia w stosunkach cywilnych. W obecnym brzmieniu wyłącza on możliwość uznania za doręczoną każdej nieodebranej podwójnie awizowanej przesyłki pocztowej, której odbiór jest potwierdzany choćby pokwitowaniem, a termin odbioru określony w zawiadomieniu przypadał w okresie objętym treścią tego przepisu. Wobec stanowczego brzmienia analizowanego przepisu nie ma też podstaw do wymagania od podmiotów, które go powołują, dowodów niemożliwości odebrania awizowanej przesyłki w objętym nim okresie.

Pozwany nie podjął przesyłek zawierających wezwanie do zapłaty z 22 listopada 2022 r. oraz wypowiedzenie umowy z 21 stycznia 2023 r. (wydruki z systemu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej załączony do pozwu), wskutek czego nastąpił ich zwrot do nadawcy. Tym samym zgodnie z art. 98 ust. 1 i 2 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 nie można uznać za doręczone wypowiedzenia umowy pożyczki nr (...).

Nie można również uznać, że wypowiedzenie zostało skutecznie doręczone najpóźniej z dniem 15 lipca 2023 r., tj. 14 dni po zniesieniu stan zagrożenia epidemicznego, jak twierdzi skarżący w apelacji. W okresie, gdy powód kierował do pozwanego wypowiedzenie umowy i w czasie w którym korespondencja zawierająca to wypowiedzenie była dwukrotnie awizowana obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego. Natomiast intencją ustawodawcy wprowadzającego uregulowanie zawarte w art. 98 ust. 1 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa (...)2 była ochrona adresatów korespondencji, którym w rzeczywistości nie będzie można doręczyć przesyłek, w taki sposób, aby mogli się z nimi zapoznać. Wypowiedzenie umowy przez pożyczkodawcę wymaga podjęcia dwóch odrębnych czynności, najpierw sporządzenia wezwania do zapłaty zaległej płatności pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie, gdyby wezwanie to nie przyniesie skutku, sporządzenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Zgodnie bowiem z art. 75c ust. 1 ustawy - Prawo bankowe wypowiedzenie umowy przez pożyczkodawcę może nastąpić po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do uregulowania zaległej płatności w terminie nie krótszym niż 14 dni od otrzymania wezwania do zapłaty. Przedłożone przez powoda pisma nie spełniają wymogów przewidzianych wyżej. Nie wykazano bowiem faktu skutecznego doręczenia pozwanemu ostatecznego wezwania do zapłaty przed złożeniem oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Nie powinno budzić przy tym wątpliwości, że zarówno wezwanie do zapłaty, jak i oświadczenie o wypowiedzeniu umowy winny zostać skierowane do pozwanego w taki sposób, że po ich wystosowaniu mogła się ona z nimi zapoznać. Aby wypowiedzenie umowy można było uznać za skuteczne należałoby powtórnie skierować do pozwanego przedmiotowe oświadczenie po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego i wówczas w sytuacji podwójnego awizowania przesyłka mogłaby zostać uznana za skutecznie doręczoną.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda jako nieuzasadnioną na podstawie art. 385 k.p.c. (punkt I).

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł w pkt II na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. obciążając kosztami powoda, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w wysokości 1.800,00 zł (ustalone na § 2 pkt 5 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych).

SSO Bogumił Goraj