Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od I. K. kwoty 10.290,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwana w dniu 14 lutego 2018 r. zawarła z nim umowę sprzedaży ratalnej nr (...), której przedmiotem był serwis (...). Przedmiot umowy został wydany pozwanej w dniu 19 lutego 2018 r. Strony ustaliły cenę serwisu na kwotę 9.952 zł, która została stwierdzona fakturą VAT nr (...). Powód wskazał, że odroczył termin płatności ceny rozkładając ją na 60 równych miesięcznych rat. Całkowita wysokość raty miesięcznej wynosiła 280,23 zł, a całkowita kwota do zapłaty odpowiednio 14.955,37 zł. W związku z zaprzestaniem spłaty rat przez pozwaną, powód wystosował klika wezwań do zapłaty, a następnie postawił całą kwotę w stan natychmiastowej wykonalności, zgodnie z postanowieniami umowy.

Wyrokiem zaocznym z dnia 6 listopada 2020 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 9.051,94 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 listopada 2019 r. do dnia zapłaty (w pkt 1); w pozostałej części powództwo oddalił (w pkt 2); zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.432 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (w pkt 3); nakazał zwrócić powodowi ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 450 zł tytułem nadpłaconej części opłaty od pozwu (w pkt 4); nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności (w pkt 5).

W sprzeciwie od wyroku, pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości.

Postanowieniem z dnia 21 stycznia 2021 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zawiesił rygor natychmiastowej wykonalności.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 maja 2021 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uchylił w/w wyrok zaoczny z dnia 6 listopada 2020 roku w części dotyczącej kwoty 230,25 zł i w tym zakresie powództwo oddalił, w pozostałej części wyrok ten utrzymał w mocy – w pkt 1 oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.937,75 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania – w pkt 2.

Powyższe orzeczenie Sąd I instancji wydał w oparciu o następujący stan faktyczny i rozważania natury prawnej:

W dniu 14 lutego 2018 r. powód zawarł z pozwaną umowę sprzedaży ratalnej, na podstawie której nabyła ona serwis (...). Strony uzgodniły cenę sprzedaży na kwotę 6.212 zł, przy wysokości miesięcznej raty 150,86 zł, a całkowitej kwocie do zapłaty 9.051,94 zł. W treści umowy zastrzeżono uprawnienie dla spółki do postawienia całej wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności. W dniu 19 lutego 2018 r. przedmiot umowy został wydany pozwanej za pośrednictwem przewoźnika.

W dniu 28 marca 2018 r. pozwana uiściła pierwszą ratę w kwocie 230,25 zł. Pozwana nie wykazała, by umowa została przez nią wypowiedziana, a zakupiony towar zwrócony.

Strona powodowa kolejnymi pismami wzywała pozwaną do zapłaty należności, z tym, że pismo wzywające do zapłaty kwoty 584,37 zł z terminem płatności do dnia 28 czerwca 2018 r. dotyczyło umowy o innym numerze, aniżeli umowa z której powód wywodził swoje roszczenie. Strona powodowa opierała swoje roszczenie o umowę nr (...) r. i wystawioną na tej podstawie fakturze VAT nr (...). Strona powodowa nie przedłożyła faktury odnoszącej się do umowy o nr (...)/ której dotyczyło wezwanie na kwotę 584,37 zł.

Pismem z dnia 12 sierpnia 2019 r. pozwana została wezwana do zapłaty całkowitej kwoty zobowiązania, tj. 10.290,14 zł w terminie do 23 sierpnia 2019 r. Jednocześnie spółka ta zawiadomiła pozwaną o wypowiedzeniu umowy.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie dowodów z dokumentów.

Zdaniem Sądu Rejonowego roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu (w świetle art. 117 § 1 k.c. i art. 554 k.c.) i zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 586 § 1 k.c. zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności nieuiszczonej ceny na wypadek uchybienia terminom poszczególnych rat jest skuteczne tylko wtedy, gdy było uczynione na piśmie przy zawarciu umowy, a kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, łączna zaś suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny.

Jak wynika z treści umowy, strony uzgodniły cenę sprzedaży na kwotę 6.212 zł po udzieleniu rabatu. Z żadnego dokumentu nie wynikało, że cena sprzedaży opiewała na kwotę wyższą, czyli 9.952 zł - jak wskazywano w treści pozwu. Wysokość miesięcznej raty wynosiła 150,86 zł, a całkowita suma do zapłaty opiewała na kwotę 9.051,94 zł. Kwotą, która uprawniała do postawienia całej należności w stan wymagalności, było więc 1.242 zł przy uwzględnieniu kwoty brutto sprzedanego produktu i 1.010 zł przy cenie netto bez podatku VAT. W ocenie Sądu I instancji 1/5 należało obliczyć z kwoty 6.212 zł wskazanej jako cena. Nadwyżka ponad tę kwotę określała inne koszty po stronie konsumenta, w tym ewentualną prowizję z tytułu ratalnego charakteru sprzedaży.

Strona pozwana postawiła wierzytelność w stan natychmiastowej wykonalności pismem wzywającym pozwaną do zapłaty całości wierzytelności w terminie do dnia 23 sierpnia 2019 r., skoro pozwana dokonała spłaty tylko pierwszej raty w dniu 28.03.2018 r. Dalszych wpłat nie wykazano, a to na pozwanej ciążył obowiązek udowodnienia powyższych okoliczności zgodnie z regułą dowodzenia określoną w art. 6 k.c. Zaległość pozwanej na dzień 12 sierpnia 2019 r. plasowała się zatem na poziomie ok. 2.262,90 zł (150,86 zł bez odsetek za opóźnienie x 15 zaległych rat liczonych od kwietnia 2018 r. do 28.07.2019 r.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy stwierdził, że w chwili postawienia roszczenia w stan wymagalności spełnione zostały wszystkie przesłanki o których mowa w art. 586 § 1 k.c.

Twierdzenia strony powodowej w zakresie żądania zapłaty należności wynikającej z treści innej umowy tj. o numerze (...)/ były niezasadne.

Sąd Rejonowy uznał, że stan zaległości osiągnął 1/5 części umówionej ceny, zaś powód już po jego osiągnięciu dokonał czynności polegającej na wypowiedzeniu umowy oznaczonej nr (...). Wypowiedzenie natomiast nie dotyczyło innej umowy. Z żadnego przedłożonego dokumentu nie wynikało także w sposób jednoznaczny, by umowy były połączone i by pozwana wyraziła na powyższe zgodę. Stąd też niezrozumiałe pozostawały twierdzenia powoda jakoby dochodzone roszczenie obejmowało swym zakresem także inną umowę łączącą strony. Co istotne, powód nie przedłożył także faktury VAT do umowy (...), a tylko ta byłaby dowodem potwierdzającym wysokość ceny produktu. Powoływanie się w treści odpowiedzi na sprzeciw pozwanej na powyższe okoliczności Sąd Rejonowy uznał za spóźnione i niedopuszczalne tym bardziej, że o tych okolicznościach nie było mowy w treści pozwu, ani w sformułowanym żądaniu. Powód przypomniał sobie o ww. faktach dopiero po wniesieniu sprzeciwu przez pozwaną.

W świetle powyższych rozważań, obowiązek zwrotu przez pozwaną kwoty zakupionego serwisu był bezsprzeczny. Powyższą kwotę należało powiększyć o kwotę 1.699,94 zł tytułem odsetek określonych w § 2 pkt 4 umowy sprzedaży nr (...) za cały okres obowiązywania umowy. Jako że pozwana nie dokonała spłaty na rzecz powoda z tytułu zadłużenia powstałego w konsekwencji niewywiązania się z zawartej z powodem umowy, obowiązek zwrotu ceny zakupionego produktu nie budził wątpliwości co do zasady.

Powód w żaden sposób nie udowodnił jednak zasadności roszczenia w pozostałym zakresie. Sąd I instancji zakwestionował prawo powoda do pobierania dodatkowego wynagrodzenia prowizyjnego, czy opłat dodatkowych z uwagi na to, że w umowie zastrzeżone zostały odsetki umowne w wysokości 1.699,94 zł. Brak było podstaw do pobierania podwójnego wynagrodzenia za to samo.

W konsekwencji Sąd Rejonowy uznał roszczenie powódki za uzasadnione jedynie w wysokości 7.911,94 zł, na którą składały się następujące kwoty: niezwrócona cena zakupu serwisu 6.212 zł, niezapłacone odsetki umowne (kapitałowe) – za czas obowiązywania umowy – pozwana bowiem w żaden sposób nie wykazała, by umowę wypowiedziała i zwróciła zakupiony towar – 1.699,94 zł pomniejszone o dokonaną przez pozwaną wpłatę (6.212 zł plus 1.699 zł = 7.911,94 zł - łączna suma wpłat 230,25 zł = 7.681,69 zł). Sąd I instancji uznał zatem, że powyższa wpłata w całości winna być zaliczona na poczet umowy objętej żądaniem pozwu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy na podstawie art. 347 k.p.c. uchylił wyrok zaoczny w części dotyczącej zapłaconej przez pozwaną kwoty stanowiącej pierwszą ratę, zaś w pozostałym zakresie wyrok ten utrzymał w mocy.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w oparciu o zasadę stosunkowego ich rozdzielnia. Pozwana przegrała sprawę w 75 %. Na koszty strony powodowej złożyły się: opłata od pozwu 300 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3.600 zł. Zatem łączna kwota 3.917 zł x 75% = 2.937,75 zł.

Nadto, Sąd Rejonowy podkreślił, że koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi strona pozwana także wtedy, gdy wyrok zaoczny w całości lub w części zostanie uchylony.

W apelacji od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 10 maja 2021 roku pozwana wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Wniosła o zwrot kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Wydanemu orzeczeniu skarżąca zarzuciła:

1)  nieprawidłowe uchylenie wyroku zaocznego w części dotyczącej kwoty 230,25 zł, w sytuacji w której z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikało, iż roszczenie powódki należało uznać za uzasadnione co do kwoty 7.681,69 zł, a co za tym idzie, w pkt 1 zaskarżonego wyroku z dnia 10.05.2021 r. Sąd I instancji winien uchylić wyrok zaoczny z dnia 06.11.2020 r. w części dotyczącej kwoty 1.370,25 zł;

2)  nieprawidłowe w pkt 1 zaskarżonego wyroku z dnia 10.05.2021 r. utrzymanie w pozostałej części wyroku zaocznego z dnia 06.11.2020 r. w mocy przy jednoczesnym – w pkt 2 zaskarżonego wyroku z dnia 10.05.2021 r. orzeczeniu o kosztach postępowania, co skutkowało zdublowaniem rozstrzygnięcia o kosztach tegoż postępowania (raz na kwotę 3.432 zł, a następnie na kwotę 2.937,75 zł);

3)  naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 333 k.p.c. w zw. z art. 321 k.p.c. oraz art. 339 k.p.c. poprzez nieprawidłowe w pkt 1 zaskarżonego wyroku z dnia 10.05.2021 r. utrzymanie w pozostałej części wyroku zaocznego z dnia 06.11.2020 r. w mocy, to jest w części skutkującej utrzymaniem rygoru natychmiastowej wykonalności; jak również poprzez wydanie wyroku zaocznego pomimo złożenia przez pozwaną odpowiedzi na pozew i wyrażenia przez nią sprzeciwu co do skierowania sprawy na posiedzenie niejawne.

W odpowiedzi na apelację, powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania.

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się częściowo zasadna, w pozostałej – zasadniczej – części podlegała natomiast oddaleniu.

W pierwszej kolejności wyjaśnienia wymaga, iż nie podlegało uwzględnieniu stanowisko strony powodowej, iż w przedmiotowym pozwie z dnia 6 listopada 2019 roku ujęto roszczenia wynikające z dwóch zawartych z pozwaną umów sprzedaży ratalnej Nr (...) z dnia 14 lutego 2018 roku – k. 9 oraz umowy oznaczonej Nr (...). Wbrew zawartemu w odpowiedzi na apelację twierdzeniu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdzał, iż doszło do konsolidacji tych umów. Natomiast, w treści pozwu wprost odnoszono się tylko do wierzytelności wynikającej z pierwszej z nich uzasadniając przy tym okoliczność istnienia stosunku prawnego, wysokość jak i wymagalność zobowiązania. Dlatego też w oparciu o tę konkretną umowę Nr (...) popartą załączoną do niej fakturą VAT (...) – k. 10 należało ocenić wywiedzione przeciwko pozwanej roszczenie o zapłatę kwoty 10290,14 zł.

Przedmiotem umowy była sprzedaż ratalna produktu o. (...)- osobowy serwis obiadowy C. oraz dwa 20 cm talerze głębokie również z zastawy stołowej pod nazwą C.. Jak pokazał wynik postępowania przed Sądem I instancji, pozwana zaprzestała płacenia rat i nie wywiązała się z umowy. W dniu 27 marca 2018 roku uiściła na rachunek pozwanego tylko kwotę 230,25 zł (k. 83).

Zgodnie zaś z § 3 ust. 4 umowy, powódka miała prawo postawienia całości rozłożonej na raty kwoty w stan natychmiastowej wymagalności, w przypadku pozostawania przez kupującą – pozwaną w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat i łącznej sumie zaległych rat przewyższającej jedną piątą część całkowitej kwoty do zapłaty określonej w § 2 ust. 4 umowy.

Umowa została wypowiedziana w dniu 28 czerwca 2018 roku (oświadczenie pozwanej – k. 51). Powód w piśmie skierowanym do pozwanej wezwał do zapłaty całej kwoty zobowiązania w nieprzekraczalnym terminie do dnia 28 lipca 2018 r. (k. 12). Ponownie, w ostatecznym przedsądowym wezwaniu do zapłaty z dnia 12 sierpnia 2018 r. poinformował pozwaną, że przedmiotowa umowa została wypowiedziana z powodu braku ustalonych płatności, jak też wezwał jednocześnie do natychmiastowej spłaty całej wymagalnej kwoty do dnia 23 sierpnia 2019 r. (k. 14).

Pozwana nie dokonała płatności w wyznaczonych terminach. W tej sytuacji, powód miał zatem prawo dochodzić zwrotu ceny produktu, to jest kwoty 6.212 zł wraz z zastrzeżonymi w umowie odsetkami /wynoszącymi 10% w skali roku/ równymi kwocie 69,78 zł. Sprzedaż nastąpiła 14 lutego 2018 roku, a zatem odsetki umowne zgodnie z postanowieniem § 2 ust. 1 umowy należne były od dnia 15 lutego 2018 roku. Częściowe uiszczenie zapłaty nastąpiło w dniu w dniu 28 marca 2018 roku. Zatem kwota zobowiązania pozwanej i kwota odsetek – za okres w którym pozwana nie pozostawała w opóźnieniu, czyli od powstania zobowiązania do jego wymagalności - stanowiła sumę 6.281,78 zł.

Od powyżej wskazanej kwoty 6.281,78 zł należało odjąć dokonaną w dniu 28.03.2018 r. wpłatę pozwanej w wysokości 230,25 zł, co dało sumę 6.051,53 zł od której powodowi należały się także odsetki umowne. Odsetki umowne w wysokości 10% naliczono za okres od 29 marca 2018 roku do dnia 6 listopada 2019 roku (data wystąpienia z powództwem do sądu, od tej daty powód domagał się odsetek ustawowych za opóźnienie), dlatego suma odsetek umownych za ten okres to kwota 973,22 zł (art. 359 § 1 i 21 k.c.).

W świetle powyższego, do tak ustalonej sumy kwoty zobowiązania i kwoty odsetek równych 7.024,75 zł należało doliczyć jeszcze koszty obsługi umowy w wysokości 342 zł (§ 3 ust. 3 umowy; 18 miesięcy po 19 zł), co stanowiło łączną kwotę 7.366,75 zł z tytułu zadłużenia pozwanej względem powoda. Powództwo w zakresie roszczenia ponad tę kwotę nie zostało udowodnione, a więc podlegało oddaleniu.

O odsetkach od dnia wniesienia pozwu, to jest 6 listopada 2019 roku do dnia zapłaty orzeczono na podstawie art. 481 k.c.

Podsumowując, Sąd Okręgowy w całości uwzględnił zarzut pozwanej dotyczący nieprawidłowego przez Sąd I instancji uchylenia wyroku zaocznego jedynie w części dotyczącej kwoty 230,25 zł i oddalenia powództwa tylko w tym zakresie. Pozostawienie wyroku o tej treści musiałoby skutkować nieprawidłowym przyjęciem, iż pozwana winna zwrócić powodowi kwotę 8.821,69 zł (wartość przedmiotu zaskarżenia). Podobnie, skuteczny także okazał się zarzut nieprawidłowego utrzymania wyroku w pozostałej części - ale w tym zakresie, w którym – na skutek wadliwego wyroku Sądu Rejonowego z dnia 10 maja 2021 roku - w wyroku z dnia 6 listopada 2020 roku niezasadnie pozostałoby rozstrzygnięcie dotyczące rozstrzygnięcia o kosztach postępowania jak i o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności.

Z tych przyczyn, Sąd odwoławczy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok Sądu I instancji w ten sposób, że w punkcie 1 (pierwszym) utrzymał w mocy wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 6 listopada 2020 roku, sygnatura akt XIV C 1707/20 w części, to jest: aa) w punkcie 1 (pierwszym) co do kwoty 7.366,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 listopada 2019 roku do dnia zapłaty, bb) w punkcie 2 (drugim), cc) w punkcie 4 (czwartym), a w pozostałym zakresie uchylił wyrok zaoczny i oddalił powództwo /punkt I a sentencji wyroku/. W konsekwencji zmiany rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, Sąd odwoławczy w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. zmienił także zaskarżony wyrok Sądu I instancji w punkcie (drugim) i obniżył zasądzoną kwotę kosztów procesu z 2.937,75 zł do kwoty 2.820,24 zł. Zasada stosunkowego rozdzielenia kosztów w świetle art. 100 k.p.c. nie była kwestionowana, podobnie jak i wysokość ustalonych przez Sąd Rejonowy kosztów powstałych po stronie powoda. Zatem, skoro powód wygrał postępowanie pierwszoinstancyjne w 72%, to tym konkretnym procencie pozwana winna zwrócić poniesione przez niego koszty z sumy 3.917 zł, czyli 2.820,24 zł /punkt I b sentencji wyroku/. Koszty sprzeciwu i rozprawy po wydaniu wyroku zaocznego ponosi pozwana (art. 348 kpc).

Sąd Okręgowy oddalił apelację w pozostałym zakresie na podstawie art. 385 k.p.c. jako nieuzasadnioną /punkt II sentencji wyroku/.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Koszty poniesione przez stronę pozwaną stanowiły opłatę od apelacji - 400 zł oraz opłatę od wniosku o uzasadnienie – 100 zł. Z kolei powoda obciążał jedynie koszt wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 900 zł, ustalony w oparciu o § 2 pkt 4 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265. Uwzględniając zatem stosunkowe rozdzielenie kosztów (83% do 17%) Sąd odwoławczy zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 662 zł /punkt III sentencji wyroku/.

SSO Tomasz Adamski